Ο  Όσιος Λουκάς, το « θείον γέννημα και εντρύφημα » της Ελλάδος, είναι ενδεχομένως ο δημοφιλέστερος Άγιος της Βοιωτικής γης. Καταγόταν από την Αίγινα, αλλά γεννήθηκε στο Καστόριο της Φωκίδος, όπου είχαν μετοικήσει οι γονείς του από το φόβο των πειρατικών  επιδρομών (920 μ.Χ. ). Από την παιδική ηλικία φάνηκε η έφεση του προς τον βίο της ασκήσεως, αλλά και η απαράμιλλη φιλανθρωπία του.
Όταν έγινε μοναχός « δεν δύναται τινας να διηγηθή πόσην εγκράτειαν και πόσην κακοπάθειαν εμεταχειρίζετο ο τρισόλβιος ». Αφού περιηγήθηκε σε πολλούς τόπους αναζητώντας την μακαρία ησυχία, κατέληξε στο Στειριώτικο λόφο, όπου έμεινε με τους υποτακτικούς του επτά χρόνια και αφού προείπε, ως προορατικός που ήταν, το θάνατό του, παρέδωσε εν ειρήνη την ψυχή του στον Κύριο.
Στον τόπο αυτό χτίσθηκε μεγαλοπρεπής ναός, χαρακτηριστικός οκταγωνικός του 11ου αιώνα, που μέχρι σήμερα θαυμάζεται σαν η « Αγία Σοφία » της Ρούμελης για τα απαστράπτοντα ψηφιδωτά και την ορθομαρμάρωση.
Ο μεγαλύτερος όμως θησαυρός είναι το χαριτόβρυτο λειψανό του, του οποίου η επανακομιδή από τη Βενετία έγινε το 1986.
Η μνήμη του άγεται την 7ηΦεβρουαρίου. 
 Στους εορτάζοντες, χρόνια πολλά και ευάρεστα στο Θεό !!!