 |
Κυριακή
του Πάσχα (Ίωάν. 1, 1-17)
Ο Μεγάλος Άγνωστος
Και ό κόσμος αυτόν ουκ έγνω» (Ίωάν. 1,10)
Την ιερά αυτή στιγμή, αγαπητοί μου, αισθάνομαι την ανάγκη να απευθύνω εγκαρδίως τον πασχάλιο χαιρετισμό σε όλους.
Ο Μεγάλος Άγνωστος
Και ό κόσμος αυτόν ουκ έγνω» (Ίωάν. 1,10)
Την ιερά αυτή στιγμή, αγαπητοί μου, αισθάνομαι την ανάγκη να απευθύνω εγκαρδίως τον πασχάλιο χαιρετισμό σε όλους.
Το ευαγγέλιο πού ακούσαμε είναι το πιο σπουδαίο ευαγγέλιο όλου του έτους.
είναι ή αρχή του Ευαγγελίου του Ιωάννου. Ό ευαγγελιστής Ιωάννης, πού τη
νύχτα του Μυστικού Δείπνου έσκυψε στο στήθος του Χριστού και άκουσε τους
παλμούς της καρδίας του, πετάει σε ύψη θεολογίας και ομιλεί για το μέγα
μυστήριο της θείας ενανθρωπήσεως.Δεν θα ερμηνεύσω όλη την περικοπή• λίγα λόγια θα πω επάνω στο στίχο «Και ό κόσμος αυτόν ουκ έγνω» (Ίωάν. 1,11), ότι ό κόσμος δεν γνώρισε το Χριστό. Τι θα πει αυτό;
Ή Γη πού κατοικούμε, αγαπητοί μου, εν συγκρίσει με τους άλλους μεγάλους αστέρες, είναι ένας κόκκος άμμου. Και όμως ό μικρός αυτός πλανήτης έχει αξία άπειρη. είναι, όπως είπε ένας αστρονόμος, ό «αδάμας» της δημιουργίας. Διότι μόνο σ' αυτόν υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες, για να ζήση ό άνθρωπος, το έξοχο καλλιτέχνημα του Θεού. Εδώ έθεσε τον άνθρωπο ό Δημιουργός.
Άλλ' όπως λέει ή Γραφή κι όπως μαρτυρούν οί παραδόσεις όλων των λαών, ό άνθρωπος έπεσε από το ύψος εκείνο. Και ή πτώσης του ήταν τόση, ώστε και μεγάλα πνεύματα, φιλόσοφοι και διδάσκαλοι της αρχαιότητος, παρ' όλες τις προσπάθειες τους, δεν μπόρεσαν να του προσφέρουν σημαντική βοήθεια και να τον επανορθώσουν. Ό άνθρωπος αναστέναζε. Μόνος τρόπος σωτηρίας ήταν το ότι κατέβηκε ό Θεός στη γη. "Ω μυστήριο! Το πιστεύεις; είσαι Χριστιανός• δεν το πιστεύεις; Χριστιανός δεν είσαι.
—Κατέβηκε ό Θεός στη γη; θα πει κάποιος.
Ναι, αγαπητοί μου, είναι γεγονός. Ό Ήλιος άγγιξε τη Γη, και ή Γη δεν κάηκε. Γιατί δεν κάηκε; Διότι δεν κατέβηκε φανερά, αλλά είχε ως περικάλυμμα την ανθρωπινή σάρκα. Κρύφτηκε. Εμφανίσθηκε ως ταπεινός άνθρωπος πάνω σ' αυτή τη γη. Συνενεστράφη μαζί μας.
Εν τούτοις έδωσε τα τεκμήρια ότι είναι Θεός. Το απέδειξαν τα θαύματα και ή άγιότης της ζωής του. Το αποδεικνύει μέχρι σήμερα σε όλους ή διδασκαλία του• μια διδασκαλία, για την οποία κάποιος άπιστος αναγκάστηκε να πει• Κι αν ακόμα στα άλλα άστρα υπάρχουν λογικά όντα, είναι αδύνατον να έχουν πίστη ανώτερη από αυτήν πού δίδαξε ό Ιησούς Χριστός.
Θεάνθρωπος, λοιπόν, ό Χριστός. Και θα περίμενε κανείς, όταν Θεός ων εμφανίσθηκε εν μορφή ανθρώπου, ότι θα έτρεχε όλη ή γη να τον υποδεχθεί και να τον πιστέψει. Και Τι έγινε, πίστεψαν; Μόνο μία μικρά - ελαχίστη μειοψηφία. Διαβάστε το Ευαγγέλιο• κάτι βοσκοί της Βηθλεέμ, κάτι απλοϊκοί ψαράδες πού έριχναν τα δίχτυα τους στη Γεννησαρέτ, μερικές ταπεινές γυναίκες, κάτι αθώα παιδιά πού έβαλε τα χέρια τους στα κεφάλια τους, αυτός ό κόσμος ό ταπεινός και καταφρονεμένος, αυτοί τον πίστεψαν.
Οι άλλοι, οί μεγάλοι, ή ελίτ και ή ίντελιγκέντσια, αυτοί πού κάνουν το φιλόσοφο ή τον ποιητή, ή λεγομένη αφρόκρεμα της κοινωνίας, αυτοί —πλην ελαχίστων εξαιρέσεων— δεν πίστεψαν στο Χριστό. Στάθηκαν αντιμέτωποι του Ναζωραίου. Τον διέβαλαν, τον συκοφάντησαν, είπαν σκληρά λόγια γι' αυτόν, είπαν ότι έχει δαιμόνιο, τον ονόμασαν ακόμα και Βεελζεβούλ (ό Βασιλεύς των αγγέλων ονομάσθηκε αρχηγός των δαιμόνων!), και τέλος τον σταύρωσαν. Αυτή ήτο ή υποδοχή πού του έκανε ό κόσμος.
Αυτό σημαίνει «και ό κόσμος αυτόν ουκ έγνω». Ό κόσμος των γραμματέων, των φαρισαίων, των αρχιερέων, των μεγάλων και υψηλών προσώπων, αυτός ό κόσμος «ουκ έγνω» τον Ιησούν Χριστόν. Κάτι παρόμοιο πού αναφέρει και ό Όμηρος στην Οδύσσεια. Ό Οδυσσεύς ό βασιλεύς της Ιθάκης αναχώρησε ένδοξος από το νησί του• όλος ό λαός του τον προέπεμψε στην προκυμαία. Έπειτα τα ίχνη του χάθηκαν.
Μετά την εκπόρθηση της Τροίας πήρε το δρόμο της επιστροφής, αλλά περιπλανήθηκε στις θάλασσες. Ύστερα από είκοσι χρόνια, ράκος πλέον, εξαντλημένος από τις κακουχίες της μεγάλης αυτής περιπέτειας, επέστρεψε στην Ιθάκη σαν ένας κοινός άνθρωπος. Κανείς δεν τον ανεγνώρισε τότε. Μόνο ένα γέρικο σκυλί τον ανεγνώρισε και κούνησε την ουρά, σα' να του έλεγε' Αφεντικό μου, καλώς ήλθες! Μεγάλο δίδαγμα αυτό. Όλοι εκείνοι οι μνηστήρες, πού κατέτρωγαν τα πλούτη του μικρού του βασιλείου, φάνηκαν κατώτεροι από ένα σκυλί. Κάτι παρόμοιο έγινε με το Χριστό.
Κατέβηκε ό Βασιλεύς του κόσμου στη Γη. Και ποιος τον έγνώρισε; Θυμηθείτε την ωραία ή εικόνα της Γεννήσεως• ένα γαιδουράκι κ' ένα βόδι, αυτά τα ζώα, τον γνώρισαν, όπως λέει ό Ησαΐας• «'Έγνω βούς τον κτησάμενον και όνος την φάτνην του κυρίου αυτού Ισραήλ δε με ουκ έγνω και ό λαός με ου συνήκεν»(Ήσ. 1,3). Το ίδιο λέει κι ό Αββακούμ• «εν μέσω δύο ζώων γνωσθήση» (Ά6. 3,2).
Τα ζώα τον γνώρισαν οι άνθρωποι;
«Ό κόσμος αυτόν ουκ έγνω». Ό κόσμος δέ' γνώρισε το Χριστό.
—Μα από τότε, θα πείτε, πέρασαν είκοσι αιώνες, ογδόντα περίπου γενεές. Καλά, στην εποχή του δεν τον γνώρισαν τώρα όμως, πού ή θρησκεία του απλώθηκε σε όλα τα πλάτη και τα μήκη της υδρογείου και οι Χριστιανοί υπερβαίνουν το ένα δισεκατομμύριο, δεν άλλαξαν τα πράγματα; Πώς λες «και ό κόσμος αυτόν ούκ έγνω»;
"Αχ, αδελφοί μου! Μία επιφανειακή έρευνα λέει ότι είναι τόσοι οι Χριστιανοί• αλλά αν γίνη μια έρευνα βαθύτερα, με κριτήρια ευαγγελίου, θα δείτε ότι οι Χριστιανοί —όχι στο νούμερο, όχι στις ταυτότητες— είναι ελάχιστοι.
Τα πλήθη της Δύσεως μην τα μετράτε• διαμόρφωσαν ένα νόθο χριστιανισμό, πού πόρρω απέχει και μέγα χάσμα τον χωρίζει από την Εκκλησία του Χριστού, την Ορθοδοξία. Άλλα μήπως και οι ορθόδοξοι της Ανατολής — κακά τα ψέματα— είναι όλοι συνεπείς στο βάπτισμα και τις υποσχέσεις τους; Κουράστηκαν οι αστυνόμοι να γράφουν στις ταυτότητες —να δούμε μέχρι πότε— «ορθόδοξος Χριστιανός». Αφαιρέστε λοιπόν και τους Χριστιανούς των ταυτοτήτων και των τύπων, τους Χριστιανούς πού θυμούνται την ιδιότητα τους μόνο τις μεγάλες εορτές, ενώ τον υπόλοιπο χρόνο τη λησμονούν.
Πέστε μου πόσοι είναι οι συνειδητοί Χριστιανοί (ό Στάλιν αυτούς υπολόγιζε. «Φοβούμαι», έλεγε, «τους συνειδητούς Χριστιανούς»). Πόσοι ειν' αυτοί; Όχι ό όγκος και ό αριθμός, άλλα ή ποιότης έχει αξία. Πόσοι είναι οι αληθινοί Χριστιανοί; Ελάχιστοι. Μία βασίλισσα της Ολλανδίας, ή Βιλελμίνη, έκανε έρευνα κ' έγραψε ένα βιβλίο με τίτλο «Ό Χριστός ό άγνωστος». Εκεί λέει ότι, υστέρα από τόσους αιώνες, τόσους κόπους και μόχθους Ιεραποστόλων, στην Ευρώπη ό Χριστός παραμένει άγνωστος.
—Μα μήπως αυτά είναι υπερβολή;
Όχι. Δεν γνωρίζει ή άνθρωπότης το Χριστό, διότι δεν τον αγάπησε. Ένα πρόσωπο πού αγαπάς, επιθυμείς τη συναναστροφή μαζί του, ζητάς ευκαιρίες να το γνωρίσης. Αν αγαπούσαμε το Χριστό, θα ανοίγαμε το Ευαγγέλιο του να γνωρίσουμε τα Ιερά του λόγια αν αγαπούσαμε το Χριστό, θα 'ρχόμασταν συχνά στην εκκλησία να τον λατρεύσουμε• αν αγαπούσαμε το Χριστό, προ παντός θα εκτελούσαμε τις άγιες εντολές του και πρώτα το «Αγαπάτε αλλήλους» (Ίωάν. 13,34).
'Αλλ' ας αφήσουμε, αδελφοί μου, τον άλλο κόσμο και ας ρωτήσουμε• στη μικρή μας χώρα Τι γίνεται; «Ό κόσμος αυτόν ουκ έγνω»• ή Ελλάς «αυτόν έγνω»; Χωρίς να θέλω να σκορπίσω μελαγχολία, θέτω το ερώτημα• Πώς εορτάζουμε σήμερα το Πάσχα; Στο κέντρο του ενδιαφέροντος μας βρίσκεται ό Χριστός; Ή μήπως ή εορτή κατήντησε μία γαστρονομική τελετή Βάκχου και Αφροδίτης; Σήμερα στα σπίτια, από τα μέγαρα μέχρι τις καλύβες, Τι θα συζητούν; Θα μιλούν για το Χριστό; "Ω! τεντώστε τ' αυτί σας. Σήμερα θα συζητήσουν για όλα τα άλλα (πολιτική, έρωτες, συνοικέσια, σκάνδαλα, χρήματα, εμπόριο, αθλητισμό...)• για το Χριστό δεν θα μιλούν και αν ακουστή ή λέξη Χριστός, θ' ακουστή ως βλαστήμια! Πράγματι «ό κόσμος αυτόν ουκ έγνω».
Ας μην είμεθα όμως απαισιόδοξοι. Υπάρχει και το «μικρόν ποίμνιον» (Λουκ. 12,32)• παιδιά, νέοι, γυναίκες, άντρες. Αποτελούν μειοψηφία. Άλλα είναι μία μικρά ζύμη, ένα προζύμι, πού έχει την Ικανότητα να ζύμωση όλο το φύραμα, όλο το λαό μας. Τότε ό μεγάλος Άγνωστος θα γίνει γνωστός, και ή πατρίδα μας θα λατρεύει τον αναστάντα Χριστόν όν, παίδες, υμνείτε και υπερυψούτε εις πάντας τους αιώνας.
