Ἡ ἑνότητα ψυχῆς καί μυαλοῦ εἶναι αὐτή πού κάνει τήν ἀνθρώπινή μας ὕπαρξη ξεχωριστή. Ποτέ πρίν δέν ἔχει ὑπάρξει ἄνθρωπος ἀπόλυτα ἴδιος μέ σένα· καί ποτέ δέν θά ξαναϋπάρξει. Ὁ καθένας ἀπό μᾶς εἶναι ἕνας καί μοναδικός σέ ὁλόκληρη τήν ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητας.
Ὅμως ὑπάρχει καί ἀντίλογος.
-Κανένας δέν εἶναι ἀναντικατάστατος!
Αὐτό εἶναι λάθος. Ὅταν μιλᾶμε γιά δουλειές, τότε δέν τίθεται θέμα ἀντικατάστασης, ἀλλά διαδοχῆς. Στήν δουλειά του μπορεῖ, ὁ ἄνθρωπος νά ἀντικατασταθῆ. Ὡς πρός τήν ἴδια τήν ὕπαρξή του ὅμως, ὁ καθένας εἶναι ἀναντικατάστατος.
* * *
Γι᾿ αὐτό ἀκριβῶς, στό εὐαγγέλιο ὁ Χριστός λέγει τά ἑξῆς γιά τήν ἀξία τῆς ψυχῆς μας: -Τί κέρδος θά ἔχει ὁ ἄνθρωπος, ἀκόμη καί ἄν κερδίσει ὁλόκληρο τόν κόσμο, ἄν ὑποστῆ ζημία στήν ψυχή του; Ποιό εἶναι ἐκεῖνο πού θά μπορέσει ἕνας ἄνθρωπος νά τό θεωρήσει ἀντάλλαγμα τῆς ψυχῆς του; (Ματθ. 16, 26-27).
Ἀκόμη καί οἱ τεχνοκράτες, στήν Παγκόσμια Συνάντηση Πληροφορικῆς (Νταβός Ἐλβετίας, 1988), εἶχαν ὡς θέμα τῆς τελευταίας Συνεδρίας τό ἐρώτημα: Καί μέ τήν ψυχή μας τί γίνεται;
Πόσο περισσότερο πρέπει νά ἀσχοληθοῦμε ἐμεῖς, ὠς χριστιανοί, μέ τό ἴδιο θέμα! Καί πόσο, ἀκόμη περισσότερο, πρέπει νά προσέξουμε τήν ψυχή μας, τόν ἴδιο τόν «ἑαυτό μας»!
Ὡς μικρό βοήθημα στόν ἀγώνα μας γιά διόρθωση τῆς ψυχῆς μας (=ἑαυτοῦ μας), κατά τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, ἄς πάρουμε τά ὅσα μᾶς λέγει ὁ Μ. Βασίλειος, ἐξηγώντας τό ρητό τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης:
-Πρόσεχε σεαυτῷ (Δευτ. 15,9).
Πρόσεχε τόν ἑαυτό σου, μήπως κάποτε γεννηθῆ στήν καρδιά σου (=ψυχή σου) κρυφή ἁμαρτία.
• Πρόσεχε τόν ἑαυτό σου· ὄχι τά δικά σου, οὔτε τά γύρω ἀπό σένα. Ἐμεῖς εἴμαστε ἡ ψυχή καί ὁ νοῦς· δικά μας τό σῶμα καί οἱ αἰσθήσεις τοῦ σώματος· τά γύρω ἀπό μᾶς εἶναι τά χρήματα, οἱ τέχνες καί ἡ λοιπή τοῦ βίου κατασκευή. Πρόσεχε, λοιπόν, ὥστε νά ἀπομακρύνεις κάθε ρύπο ἁμαρτίας ἀπό τήν ψυχή σου καί νά τήν στολίζεις μέ κάθε ἀρετή.
• Πρόσεχε τόν ἑαυτό σου, ὥστε νά γνωρίζεις τήν εὐρωστία καί τήν ἀρρώστεια τῆς ψυχῆς ἐξ αἰτίας τῆς ἁμαρτίας. Μέγα καί βαρύ τό ἁμάρτημα; Ἀνάγκη πολλῆς ἐξομολόγησης, μεγάλης νηστείας, πολλῆς μετανοίας. Μικρό καί ἐλαφρύ τό παράπτωμα; Ἀνάλογη καί ἡ μετάνοια.
• Πρόσεχε τόν ἑαυτό σου· ὅταν ὅλα τά τοῦ βίου σου εἶναι εὐνοϊκά καί εὐχάριστα, γιατί κινδυνεύεις νά γίνεις ἀλαζόνας καί ὑπερήφανος. Λέγε τότε τό τοῦ Τελώνου «Ὁ Θεός, ἰλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ».
• Πρόσεχε τόν ἑαυτό σου· ὅταν τά τοῦ βίου σου εἶναι ἄσχημα, γιατί κινδυνεύεις ἀπό τήν ἀπόγνωση καί τήν ψυχική θλίψη. Θυμίσου ὅτι πλάσθηκες «κατ᾿ εἰκόνα Θεοῦ» καί ἄρα κατέχεις τό μέγιστο πνευματικό ἀξίωμα. Λέγε τότε τό «Κύριε βοήθησέ με».
(Εἰς τό «Πρόσεχε σεαυτῷ», ΒΕΠΕΣ τ. 54, σελ. 28 κ. ἑξ.)
Ἄς προσέξωμεν, λοιπόν, «τόν ἑαυτό μας», ὥστε νά γεμίσει ἀπό τή χαρά καί τήν εἰρήνη τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ.
Ἀρχιμ. Ν.Κ.
Μηνιαίο Περιοδικό Ι.Μ. Νικοπόλεως & Πρεβέζης Αρ. Φύλλου 332 Μάρτιος 2011
«ΠΡΟΣΕΧΕ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΟΥ!» του Αρχιμ. Ν.Κ.
