Συνεχίζοντας το οδοιπορικό μας στην αγία γή, τη νήσο Κύπρο, τη νήσο των αγίων, θα αναφερθούμε στη μορφή ενός από τους μεγαλυτέρους αγίους της Κύπρου στον άγιο Μάμα.
Ο άγιος Μάμας καταγόταν από την Γάγγρα της Παφλαγονίας. Γονείς του ήταν ο Θεόδοτος και η Ρουφίνα, οι οποίοι ήταν Χριστιανοί. Εκείνη την εποχή αυτοκράτορας ήταν ο Αυρηλιανός και κήρυξε διωγμό εναντίον των Χριστιανών.
Από τους πρώτους που συνελήφθησαν ήταν οι γονείς του αγίου Μάμα. Αυτοί με θάρρος ομολόγησαν την πίστη τους, με συνέπεια να ριχτούν στις φυλακές της Καισάρειας. Εκείνες τις ημέρες η Ρουφίνα, που ήταν έγκυος, έφερε στον κόσμο τον μικρό Μάμα. Ο Θεόδοτος όμως δεν πρόλαβε να τον γνωρίση, γιατί βρήκε φρικτό θάνατο από τα βασανιστήρια. Λίγο αργότερα και η Ρουφίνα παρέδωσε το πνεύμα της στον Κύριο.
Ο Μάμας μένει πλέον ορφανός στη φυλακή. Ο Θεός όμως δεν τον εγκατέλειψε. Στέλνει μια γυναίκα, την Ματρώνα, στη φυλακή. Αυτή παίρνει τα λείψανα των γονιών και τα ενταφιάζει. Κατόπιν παίρνει στο σπίτι της το παιδί και αναλαμβάνει την ανατροφή του.
Κοντά στην καινούρια του μητέρα ο μικρός Μάμας μεγάλωσε με χριστιανική βιοτή, φροντίζοντας να μεταφέρη το μήνυμα του Χριστού και στα παιδιά της ηλικίας του.
Έτσι η ιεραποστολική δράση του Μάμαντος έγινε γρήγορα γνωστή με αποτέλεσμα να οδηγηθή στον ειδωλολάτρη ηγεμόνα Δημόκριτο. Αυτός με λόγια και υποσχέσεις προσπάθησε να αλλάξη την πίστη του μικρού παιδιού. Μάταια όμως προσπάθησε ο ηγεμόνας, γιατί ο μικρός Μάμας με παρρησία ομολόγησε το Χριστό.
Τότε έριξαν τον μικρό Μάμα στα βασανιστήρια, τα οποία ήταν φρικτά, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Η πίστη του μικρού παιδιού δυνάμωνε περισσότερο. Θαυματουργικά ο Θεός απαλλάσσοντάς τον από τα βασανιστήρια τον μετέφερε σε βουνό της Καισάρειας. Σ’ αυτό το μέρος ο Άγιος έζησε έως τα δεκαπέντε του χρόνια με συντροφιά τα άγρια ζώα. Τα εξημέρωνε, τα έβοσκε και τα άρμεγε για να τρέφεται.
Η παρουσία όμως του ιεραποστόλου Μάμα δεν άργησε να γίνη και πάλι γνωστή. Οι εχθροί της πίστεως τον οδήγησαν σε σκληρότερα μαρτύρια χωρίς αποτέλεσμα. Έτσι άκαμπτος ο Μάμας ντρόπιασε τον σκληρό ηγεμόνα, ο οποίος διέταξε να τον σκοτώσουν. Ο δήμιος με μια σιδερένια τρίαινα τον χτύπησε στην κοιλιά. Ο Άγιος παρέδωσε την αγιασμένη ψυχή του στο Χριστό, που τόσο αγάπησε.
Σύμφωνα με μια παράδοση το λείψανο του αγίου έφτασε στην Κύπρο μέσα σε μια σαρκοφάγο από τα μικρασιατικά παράλια και τάφηκε στη Μόρφου. Εκεί κτίστηκε ένας βυζαντινός ναός δίπλα στη Λάρνακα, που βρισκόταν το λείψανό του. Μια άλλη Κυπριακή παράδοση αναφέρει ότι ο Άγιος Μάμας ήταν ένας φτωχός ερημίτης που ζούσε σε μια σπηλιά κοντά στη Μόρφου. Μια χρονιά του ζήτησαν κεφαλικό φόρο, αλλά ο Άγιος δεν τον πλήρωνε και τότε τον πήγαν στον διοικητή να απολογηθή.
Στο δρόμο που πήγαιναν συνάντησαν ένα λιοντάρι που κυνηγούσε ένα αρνί. Ο Άγιος διέταξε το λιοντάρι να αφήση το αρνί και το λιοντάρι υπάκουσε. Ο Άγιος κουρασμένος καθώς ήταν πήρε το αρνί στα χέρια του , ανέβηκε στο λιοντάρι και συνέχισε το δρόμο για τον διοικητή. Όταν έφτασαν στον διοικητή και τον είδε επάνω στο λιοντάρι, έδωσε διαταγή να τον αφήσουν ελεύθερο και να τον απαλλάξουν από τη φορολογία.
Ωστόσο τα θαύματα του Αγίου είναι πλέον διαδεδομένα στην Κύπρο. Στους βυζαντινούς χρόνους ο Άγιος Μάμας ήταν ο προστάτης των Μαρδαϊτών στην Κύπρο. Αυτοί οι Μαρδαΐτες, που μετά τις αραβικές επιδρομές εγκαταστάθηκαν στην Κύπρο, εισήγαγαν τη λατρεία του Αγίου στη νήσο.
Η Εκκλησία μας τιμά την μνήμη του Αγίου στις 2 Σεπτεμβρίου.
ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ
Ήχος α`
Παφλαγονίας το κλέος και μαρτύρων αγλάϊσμα, φύλαξ και φρουρός των Κυπρίων, ανεδείχθης Μάμα μάρτυς ένδοξε΄ την θάλασσαν διήλθεν ώσπερ ζών, και ταύτης τρικυμίας χαλινών, θαυμασίως λάρνακά σου, Μόρφου τη πόλει κατεστήριξας. Διό εν τη μνήμη σου σοφέ, ευώδες μύρον βρύει εξ αυτής. Δόξα τω Θεώ τω ενεργούντι δια σού πάσιν ιάματα.
του Στυλιανού Γερασίμου, Θεολόγου-Μουσικού