Στην Πέργαμο της Μικρός Ασίας γεννήθηκε ο Άγιος Αντίπας. Έζησε εκεί κατά τους χρόνους των Δώδεκα Αποστόλων του Κυρίου, κατά τον πρώτο δηλαδή μ.Χ. αιώνα.Προτού ακόμη γίνει Χριστιανός, ήταν φορτωμένος με αρετές. Ξεχώριζε στην καλοσύνη, στην ανθρωπιά του και στην κλίση του στα γράμματα. Φοίτησε, όταν ήρθε ο κατάλληλος χρόνος, στην φημισμένη Ιατρική Σχολή της Περγάμου. Σε λίγα χρόνια είχε γίνει ξακουστός επιστήμονας. Όταν προπαντός γινόταν λόγος για πόνους δοντιών και για την θεραπεία τους όλοι έλεγαν: Πήγαινε στον «μεγάλο γιατρό της φοβέρας νόσου των δοντιών»!
Αντιμετώπιζε τα προβλήματα των ασθενών του με ευσπλαγχνία και καλοσύνη. Μαλάκωνε τον πόνο τους. Έφερνε ηρεμία και γαλήνη στην ταραγμένη ψυχή τους. Γιάτρευε χωρίς να σκέφτεται ποτέ το υλικό συμφέρον του. Γιάτρευε, χωρίς διάκριση.
Ο Χριστιανός γιατρός
Δεν είναι γνωστός ο ακριβής χρόνος κατά τον οποίο ο Άγιος Αντίπας έγινε Χριστιανός. Πάντως, πίστεψε στο Χριστό, όταν έτρεχαν στην Μικρά Ασία και κήρυτταν οι Απόστολοι: Παύλος και Ιωάννης ο Θεολόγος. Η ενάρετη ψυχή του πάντως είχε ανοικτές τις πόρτες και ασπάσθηκε με φλογερή πίστη την χριστιανική διδασκαλία. Από την ημέρα, που έγινε Χριστιανός, κατάλαβε το νόημα της ζωής. Έλαμψε τότε μέσα του η χαρά και η καλοσύνη. Σκίρτησε η καρδιά του από το μήνυμα της Χριστιανικής Πίστεως. Από την ημέρα, που πίστεψε στον Κύριο έγινε γιατρός, όχι μόνο στα άρρωστα, τα φθαρτά σώματα των ασθενών, αλλά γιατρός, θεραπευτής και στην αθάνατη ψυχή τους. Δούλευε σαν Ιεραπόστολος. Άναβε στις καρδιές τον πόθο, για την αλήθεια και την σωτηρία της ψυχής.
Δεν είναι γνωστός ο ακριβής χρόνος κατά τον οποίο ο Άγιος Αντίπας έγινε Χριστιανός. Πάντως, πίστεψε στο Χριστό, όταν έτρεχαν στην Μικρά Ασία και κήρυτταν οι Απόστολοι: Παύλος και Ιωάννης ο Θεολόγος. Η ενάρετη ψυχή του πάντως είχε ανοικτές τις πόρτες και ασπάσθηκε με φλογερή πίστη την χριστιανική διδασκαλία. Από την ημέρα, που έγινε Χριστιανός, κατάλαβε το νόημα της ζωής. Έλαμψε τότε μέσα του η χαρά και η καλοσύνη. Σκίρτησε η καρδιά του από το μήνυμα της Χριστιανικής Πίστεως. Από την ημέρα, που πίστεψε στον Κύριο έγινε γιατρός, όχι μόνο στα άρρωστα, τα φθαρτά σώματα των ασθενών, αλλά γιατρός, θεραπευτής και στην αθάνατη ψυχή τους. Δούλευε σαν Ιεραπόστολος. Άναβε στις καρδιές τον πόθο, για την αλήθεια και την σωτηρία της ψυχής.
Γίνεται Επίσκοπος
Έτσι, γύρω στα 70 μ.Χ. και μετά τον θάνατο του Γαΐου, του πρώτου Επισκόπου της Περγάμου, χειροτονείται ο Αντίπας, από τους Αγίους Αποστόλους, Επίσκοπος Περγάμου. Γινόταν Ποιμένας, προστάτης του Ποιμνίου. Γινόταν αξιωματούχος της Χριστιανοσύνης εναντίον, της οποίας είχε ήδη ξεσπάσει άγριος και φοβερός διωγμός.
Έτσι, γύρω στα 70 μ.Χ. και μετά τον θάνατο του Γαΐου, του πρώτου Επισκόπου της Περγάμου, χειροτονείται ο Αντίπας, από τους Αγίους Αποστόλους, Επίσκοπος Περγάμου. Γινόταν Ποιμένας, προστάτης του Ποιμνίου. Γινόταν αξιωματούχος της Χριστιανοσύνης εναντίον, της οποίας είχε ήδη ξεσπάσει άγριος και φοβερός διωγμός.
Πλημμυρισμένος με την ακατάβλητη δύναμη της πίστεως αψηφάει τους κινδύνους και εργάζεται πυρετωδώς, για την διάδοση και την εδραίωση της Πίστεως. Καταφέρνει, ο θεοπρόβληπτος εκείνος Ποιμένας της Περγάμου, να οδηγήσει πολύ κόσμο στον οδό της Αλήθειας, στο φως του Χριστού. Η ζωή του Επισκόπου Αντίπα, είναι στολισμένη από το μυρίπνοο ευωδιαστό λουλούδι της αρετής. Είναι γεμάτος αγιότητα Γυμνάζει και το σώμα και το πνεύμα με νηστείες, αγρυπνίες και προσευχές. Δεν αφήνει τον Σατανά να τον πειράξει. Παλεύει με κάθε κακή επιθυμία και την νικάει. Συντρίβει τα καλοτροχισμένα βέλη του Διαβόλου.
Όλη γενικώς η αμαρτωλή Πέργαμος στρέφεται εχθρικά εναντίον του Αγίου. Άρχοντες, φαύλοι, ιερείς των ειδώλων, μάγοι, κερδοσκόποι των ειδωλολατριών ναών, διαδηλώνουν με κάθε τρόπο την οργή και το μίσος και τις απειλές τους κατά του σεμνού Ιεράρχου. Σκέπτονται, λοιπόν, οι θλιβεροί και σκοτεινοί συνεργάτες του Διαβόλου να βρουν τρόπο και να εξοντώσουν τον Άγιο.
Θεραπεύει θαυματουργικά
Ενώ, λοιπόν, οι ειδωλολάτρες κάνουν συμβούλια, για ν’ αποφασίσουν την εξόντωση του, ο Άγιος πλημμυρισμένος από την γαλήνη της Πίστεως και τη δύναμη του Θεού δουλεύει συνεχώς για τη σωτηρία των ψυχών. Δεν παύει, όμως, συγχρόνως να ανακουφίζει και την ανθρώπινη δυστυχία από τις θλίψεις των ασθενειών. Γιατρεύει συνεχώς αρρώστους. Γίνεται για τους πονεμένος άγγελος παρηγοριάς και ελπίδας. Μερικές φορές βλέπει, πως η ιατρική επιστήμη του δεν μπορεί να κάνει τίποτε. Αγωνίζεται, αλλά δεν πετυχαίνει τον σκοπό του. Γονατίζει τότε ο Άγιος Γέροντας και προσεύχεται. Παρακαλεί τον Θεό με δάκρυα ικεσίας, να χαρίσει την υγεία στους δυστυχισμένους αρρώστους του, που του ραγίζουν την καρδιά...
Ο ουράνιος Πατέρας άκουγε τις προσευχές και τις παρακλήσεις του Αγίου και έδινε την θαυματουργική γιατριά σε πόνους και αρρώστιες πολλών απογοητευμένων.
Ενώ, λοιπόν, οι ειδωλολάτρες κάνουν συμβούλια, για ν’ αποφασίσουν την εξόντωση του, ο Άγιος πλημμυρισμένος από την γαλήνη της Πίστεως και τη δύναμη του Θεού δουλεύει συνεχώς για τη σωτηρία των ψυχών. Δεν παύει, όμως, συγχρόνως να ανακουφίζει και την ανθρώπινη δυστυχία από τις θλίψεις των ασθενειών. Γιατρεύει συνεχώς αρρώστους. Γίνεται για τους πονεμένος άγγελος παρηγοριάς και ελπίδας. Μερικές φορές βλέπει, πως η ιατρική επιστήμη του δεν μπορεί να κάνει τίποτε. Αγωνίζεται, αλλά δεν πετυχαίνει τον σκοπό του. Γονατίζει τότε ο Άγιος Γέροντας και προσεύχεται. Παρακαλεί τον Θεό με δάκρυα ικεσίας, να χαρίσει την υγεία στους δυστυχισμένους αρρώστους του, που του ραγίζουν την καρδιά...
Ο ουράνιος Πατέρας άκουγε τις προσευχές και τις παρακλήσεις του Αγίου και έδινε την θαυματουργική γιατριά σε πόνους και αρρώστιες πολλών απογοητευμένων.
Ξεσηκώνονται εναντίον του οι Δαίμονες
Βλέπουν και οι μισόκαλοι δαίμονες να φουντώνει εκεί η χριστιανοσύνη και να συντρίβεται η ψεύτικη δύναμη τους. Στην απελπισία τους φανερώνονται οι δαίμονες στους «ιερείς» των ειδώλων και εκφράζουν την διαμαρτυρία τους: «Δεν μπορούμε να κατοικούμε πλέον εδώ. Δεν είναι δυνατόν να δεχόμαστε τις θυσίες σας!»
Ειδωλολάτρες και Εβραίοι της Περγάμου, οι πάντοτε εχθροί των Χριστιανών, συνεργάστηκαν στενά. Πήγαν και διαμαρτυρήθηκαν στην αντιχριστιανική εξουσία της εποχής εκείνης και πέτυχαν την έγκριση της συλλήψεώς του. Πήραν άδεια να συλλάβουν τον γενναίο και πιστό στρατιώτη του Χριστού. Στην εξουσία τότε, βρισκόταν ο χρισπανομάχος αυτοκράτωρ Δομετιανός (81 - 96 μ.Χ.).
Βλέπουν και οι μισόκαλοι δαίμονες να φουντώνει εκεί η χριστιανοσύνη και να συντρίβεται η ψεύτικη δύναμη τους. Στην απελπισία τους φανερώνονται οι δαίμονες στους «ιερείς» των ειδώλων και εκφράζουν την διαμαρτυρία τους: «Δεν μπορούμε να κατοικούμε πλέον εδώ. Δεν είναι δυνατόν να δεχόμαστε τις θυσίες σας!»
Ειδωλολάτρες και Εβραίοι της Περγάμου, οι πάντοτε εχθροί των Χριστιανών, συνεργάστηκαν στενά. Πήγαν και διαμαρτυρήθηκαν στην αντιχριστιανική εξουσία της εποχής εκείνης και πέτυχαν την έγκριση της συλλήψεώς του. Πήραν άδεια να συλλάβουν τον γενναίο και πιστό στρατιώτη του Χριστού. Στην εξουσία τότε, βρισκόταν ο χρισπανομάχος αυτοκράτωρ Δομετιανός (81 - 96 μ.Χ.).
Συλλαμβάνεται
Με την άδεια Λοιπόν, των ειδωλολάτρων ηγεμόνων και παρά τις διαμαρτυρίες πλήθους χριστιανών, συλλάβανε τον Άγιο και οδήγησαν στον ηγεμόνα και εξαναγκάστηκε με βία να αρνηθεί τον Χριστό και να θυσιάσει στα είδωλα. Ο ηγεμόνας κατέβαλε κάθε προσπάθεια να πείσει τον Άγιο να αρνηθεί τον Χριστό. Και ο Άγιος με ιερή αγανάκτηση του είπε τα εξής:
Με την άδεια Λοιπόν, των ειδωλολάτρων ηγεμόνων και παρά τις διαμαρτυρίες πλήθους χριστιανών, συλλάβανε τον Άγιο και οδήγησαν στον ηγεμόνα και εξαναγκάστηκε με βία να αρνηθεί τον Χριστό και να θυσιάσει στα είδωλα. Ο ηγεμόνας κατέβαλε κάθε προσπάθεια να πείσει τον Άγιο να αρνηθεί τον Χριστό. Και ο Άγιος με ιερή αγανάκτηση του είπε τα εξής:
- Φρικτό λάθος κάνεις άρχοντα, και τρομερή βλασφημία ξεστομίζεις. Εγώ άπιστος δεν γίνομαι. Με κανένα τρόπο δεν θ’ αρνηθώ τον Κύριό μου, τον Ιησού Χριστό. Στο παντοδύναμο όνομά Του και την σωτήριο διδασκαλία του πιστεύω. Εκείνα πιστεύω. Τον Λόγο Εκείνου διδάσκω και κηρύττω. Για το όνομα Εκείνου είμαι έτοιμος να πεθάνω, όχι μια, αλλά χίλιες φορές...
Βλέποντας ότι ο ηγεμόνας δεν θα καταφέρει τίποτα τον παράδωσε αντίχριστους ειδωλολάτρες και στους Εβραίους, για να τον βασανίσουν και να τον θανατώσουν. Απεφάσισαν, οι εχθροί του και βασανιστές του να τον θανατώσουν μ’ έναν τρόπο φοβερά οδυνηρό και φρικτό. Απεφάσισαν να ψήσουν τον γέροντα Ιεράρχη ζωντανό μέσα σ’ ένα κούφιο, χάλκινο αγγείο, που ήταν ομοίωμα βοδιού.
Στο πυρακτωμένο χάλκινο βόδι
Οι διώκτες του, οι διώκτες και εχθροί του Χριστού, τον άρπαξαν με εγκληματική μανία και τον ξάπλωσαν καταγής. Τον μετέφεραν έπειτα και τον τοποθέτησαν μέσα στην κούφια κοιλιά του χάλκινου βοδιού. Σφάλισαν κατόπιν την πόρτα του μεταλλικού εκείνου κατασκευάσματος, με κινήσεις βάρβαρες, γεμάτες οργή και άρχισαν να συγκεντρώνουν άφθονα ξύλα. Κάτω από τα σιδερένια πόδια του χάλκινου βοδιού και ολόγυρα στοίβαξαν πολλά δέματα ξύλα.
Οι διώκτες του, οι διώκτες και εχθροί του Χριστού, τον άρπαξαν με εγκληματική μανία και τον ξάπλωσαν καταγής. Τον μετέφεραν έπειτα και τον τοποθέτησαν μέσα στην κούφια κοιλιά του χάλκινου βοδιού. Σφάλισαν κατόπιν την πόρτα του μεταλλικού εκείνου κατασκευάσματος, με κινήσεις βάρβαρες, γεμάτες οργή και άρχισαν να συγκεντρώνουν άφθονα ξύλα. Κάτω από τα σιδερένια πόδια του χάλκινου βοδιού και ολόγυρα στοίβαξαν πολλά δέματα ξύλα.
Έπειτα επικράτησε για λίγο σιγή. Κάποιος εκπρόσωπος του παρανόμου νόμου της Περγάμου διάβασε ένα χαρτί, που μίλαγε για καταδίκη του σεβάσμιου Γέροντα. Και σε λίγο άγριες τρομερές φλόγες αγκάλιαζαν το χάλκινο βόδι, μέσα στο οποίο βρισκόταν το σώμα του κουρασμένου, αλλά αλύγιστου ποιμενάρχου Αντίπα.
Βλέπουν εν τω μεταξύ οι ειδωλολάτρες βασανιστές του να κοκκινίζει το μέταλλο του χάλκινου βοδιού. Σιωπούν τότε για ν’ ακούσουν τα κτυπήματα του Αγίου, που θα τους ζητούσε να τον βγάλουν έξω. Περιμένουν ν’ ακούσουν τις τρομακτικές κραυγές του...
Βλέπουν εν τω μεταξύ οι ειδωλολάτρες βασανιστές του να κοκκινίζει το μέταλλο του χάλκινου βοδιού. Σιωπούν τότε για ν’ ακούσουν τα κτυπήματα του Αγίου, που θα τους ζητούσε να τον βγάλουν έξω. Περιμένουν ν’ ακούσουν τις τρομακτικές κραυγές του...
Δεν ακούνε, όμως, τίποτε. Καμιά κραυγή, κανένα τράνταγμα! Τότε, γεμάτοι έκπληξη ακούνε τον Γέροντα Επίσκοπο να προσεύχεται με φωνή σταθερή:
- Βοήθησέ με, Κύριε, να γίνει το θέλημά Σου... Βοήθησέ με, να τελειώσω αυτό το Μαρτύριο νικητής!
Το πλήθος παρακολουθεί το φρικτό μαρτύριο του, διαπιστώνει με έκπληξη, ότι από το χάλκινο βόδι βγαίνει μια θαυμάσια ευωδία σαν λιβάνι... Δεν μυρίζει διόλου σαν καμμένη σάρκα...
Προσεύχεται έπειτα για τελευταία φορά και παρακαλεί τον Θεό να φυλάγει όλους εκείνους, που θα θυμούνται τ’ όνομά του, από τις αρρώσπες και προπαντός από του πόνους των δοντιών.
Ο Κύριος δέχθηκε πρόθυμα την παράκληση του Αγίου. Του έδωσε θεραπευτική δύναμη. Έτσι στο πέρασμα των αιώνων χιλιάδες άνθρωποι, που υπέφεραν από αρρώστειες και κυρίως φοβερούς πόνους δοντιών, μόλις παρακαλούσαν τον Άγιο να τους βοηθήσει να γιατρευτούν, γινόταν καλά...
Αφού, λοιπόν προσευχήθηκε θερμά ο μαρτυρικός Ιεράρχης της Περγάμου, έκλεισε γαλήνιος τα μάτια του και παρέδωσε την αγία του ψυχή στο Θεό.
Αφού, λοιπόν προσευχήθηκε θερμά ο μαρτυρικός Ιεράρχης της Περγάμου, έκλεισε γαλήνιος τα μάτια του και παρέδωσε την αγία του ψυχή στο Θεό.
Τα λείψανα του Αγίου
Το ιερό Λείψανο του Μάρτυρος το παρέλαβαν με συγκίνηση και με ιερή φροντίδα το έθαψαν στην Εκκλησία της Περγάμου.
Η παράδοσις αναφέρει, ότι από τον τάφο του Αγίου, ανέβλυζε θαυματουργό μύρο με το οποίο, πολλοί θεραπεύονταν από φοβερές αρρώστιες και ζοφερά πάθη της ψυχής.
Του ιερού λειψάνου του Μάρτυρος σώζονται σε διάφορα μέρη και κυρίως σε Ιερές Μονές. Συγκεκριμένα, μέρη από το λείψανό του υπάρχουν:
1) Τμήμα της Αγίας Κάρας, στην Ιερά Μονή Πάτμου.
2) Το δεξί χέρι του, στην Ιερά Μονή Διονυσίου του Αγίου Όρους.
3) Η κάτω σιαγόνα του, στην Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Όρους.
4) Τεμάχια Αγίων λειψάνων του Μάρτυρος, στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και
5) Μικρό τεμάχιο οστού του Αγίου, στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό της Μυτιλήνης
Το ιερό Λείψανο του Μάρτυρος το παρέλαβαν με συγκίνηση και με ιερή φροντίδα το έθαψαν στην Εκκλησία της Περγάμου.
Η παράδοσις αναφέρει, ότι από τον τάφο του Αγίου, ανέβλυζε θαυματουργό μύρο με το οποίο, πολλοί θεραπεύονταν από φοβερές αρρώστιες και ζοφερά πάθη της ψυχής.
Του ιερού λειψάνου του Μάρτυρος σώζονται σε διάφορα μέρη και κυρίως σε Ιερές Μονές. Συγκεκριμένα, μέρη από το λείψανό του υπάρχουν:
1) Τμήμα της Αγίας Κάρας, στην Ιερά Μονή Πάτμου.
2) Το δεξί χέρι του, στην Ιερά Μονή Διονυσίου του Αγίου Όρους.
3) Η κάτω σιαγόνα του, στην Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Όρους.
4) Τεμάχια Αγίων λειψάνων του Μάρτυρος, στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και
5) Μικρό τεμάχιο οστού του Αγίου, στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό της Μυτιλήνης
Στίχος
Ταύρῳ παλαίεις, καλλιμάρτυς, Ἀντίπα,
Ὃς σε φλογίζειν, οὐ κερατίζειν ἔχει.
Χάλκεον ἑνδεκάτῃ βληθεὶς φλέγῃ, Ἀντίπα, εἰς βοῦν.
Ταύρῳ παλαίεις, καλλιμάρτυς, Ἀντίπα,
Ὃς σε φλογίζειν, οὐ κερατίζειν ἔχει.
Χάλκεον ἑνδεκάτῃ βληθεὶς φλέγῃ, Ἀντίπα, εἰς βοῦν.
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος α’. Τῆς ἐρήμου πολίτης
Μυροβλήτην τὸν θεῖον καὶ Μαρτύρων τὸν σύναθλον, τὸν πανευκλεῆ Ἱεράρχην καὶ Περγάμου τὸν πρόεδρον, τιμήσωμεν Ἀντίπαν οἱ πιστοί, ὡς τάχιστον καὶ μέγαν ἰατρόν, τῆς δεινῆς ὀδόντων νόσου, καὶ πρὸς αὐτὸν ἀπὸ ψυχῆς βοήσωμεν· δόξα τῷ σὲ δοξάσαντι Χριστῷ, δόξα τῷ σὲ στεφανώσαντι, δόξα τῷ ἐνεργοῦντι διὰ σοῦ, πᾶσιν ἰάματα.
Μυροβλήτην τὸν θεῖον καὶ Μαρτύρων τὸν σύναθλον, τὸν πανευκλεῆ Ἱεράρχην καὶ Περγάμου τὸν πρόεδρον, τιμήσωμεν Ἀντίπαν οἱ πιστοί, ὡς τάχιστον καὶ μέγαν ἰατρόν, τῆς δεινῆς ὀδόντων νόσου, καὶ πρὸς αὐτὸν ἀπὸ ψυχῆς βοήσωμεν· δόξα τῷ σὲ δοξάσαντι Χριστῷ, δόξα τῷ σὲ στεφανώσαντι, δόξα τῷ ἐνεργοῦντι διὰ σοῦ, πᾶσιν ἰάματα.
Κοντάκιον. Ἦχος πλ. δ’. Τῇ ὑπερμάχῳ
Τὸν Ἱεράρχην καὶ κλεινὸν Μεγαλομάρτυρα, τὸν πολιοῦχον τῆς Περγάμου τὸν πανάριστον καὶ ἐχθροῦ κοινοῦ ἀντίπαλον τὸν Ἀντίπαν κατὰ χρέος εὐφημήσωμεν ἐν ᾄσμασιν Ὡς τοὺς πάσχοντας ὀδόντας θεραπεύοντα·πόθῳ κράζοντες, χαίροις, Πάτερ τρισόλβιε.
Τὸν Ἱεράρχην καὶ κλεινὸν Μεγαλομάρτυρα, τὸν πολιοῦχον τῆς Περγάμου τὸν πανάριστον καὶ ἐχθροῦ κοινοῦ ἀντίπαλον τὸν Ἀντίπαν κατὰ χρέος εὐφημήσωμεν ἐν ᾄσμασιν Ὡς τοὺς πάσχοντας ὀδόντας θεραπεύοντα·πόθῳ κράζοντες, χαίροις, Πάτερ τρισόλβιε.
Μεγαλυνάριον
Ὁ Περγάμου πρόεδρος καὶ φρουρός, καὶ τῆς εὐσεβείας, θεορρήμων ὑφηγητής, ὁ τῶν Ἀποστόλων, ὁμόχρονος καὶ σύμπνους, τιμάσθω μοι Ἀντίπας, ὁ ἱερόαθλος.
Ὁ Περγάμου πρόεδρος καὶ φρουρός, καὶ τῆς εὐσεβείας, θεορρήμων ὑφηγητής, ὁ τῶν Ἀποστόλων, ὁμόχρονος καὶ σύμπνους, τιμάσθω μοι Ἀντίπας, ὁ ἱερόαθλος.
