Τετάρτη προ των Βαΐων

Εγώ ειμί Ιωσήφ ό αδελφός υμών»
Είπε δε Ιωσήφ προς τους αδελφούς αύτού Εγώ ειμί Ιωσήφ, έτι ό πατήρ μου ζή;

Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ, αγαπητοί μου, πού με αίσθημα κατανύξεως παρακολουθείτε, ονομάζεται λειτουργία των προηγιασμένων δώρων, διότι τα είδη (έτσι ονομάζονται ό άρτος και ό οίνος) τα απαραίτητα για το μυστήριο έχουν αγιαστεί σε προηγουμένη λειτουργία, του Σαββάτου ή της Κυριακής. Επειδή λοιπόν είναι ήδη σώμα και αίμα Χριστού, γι' αυτό στη μεγάλη είσοδο γονατίζουμε• την ώρα εκείνη περνάει μπροστά μας ό Χριστός!

Ή λειτουργία των προηγιασμένων είναι αρχαία. Γίνεται τώρα τη μεγάλη Τεσσαρακοστή, για να κοινωνούν συχνότερα οί πιστοί. Διότι την πένθιμη αυτή περίοδο, τις καθημερινές, δεν τελείται κανονική λειτουργία (Μεγάλου Βασιλείου ή Χρυσοστόμου) πού έχει χαρακτήρα αναστάσιμο. Διαφέρει λοιπόν ή προηγιασμένη ως προς το σημείο αυτό. Άλλα διαφέρει και σε άλλα, σε όλη τη διάρθρωση της.

Διαφέρει ακόμα στο ότι σ' αυτήν δεν ακούμε ευαγγέλιο και απόστολο. Αντί ευαγγελίου και αποστόλου διαβάζονται ιερά κείμενα από την Παλαιά Διαθήκη, ιδίως από τη Γένεση, την Έξοδο, τους προφήτες και τις Παροιμίες Απόψε, λοιπόν, ας δούμε με συντομία την περικοπή πού ακούσαμε (βλ. Γεν. 43,25-30 και 45,1-16). Ή περικοπή αυτή ομιλεί για τον Ιωσήφ. Υπάρχουν πολλοί Ιωσήφ. Ένας Ιωσήφ είναι ό μνηστήρ της ύπεραγίας Θεοτόκου • άλλος Ιωσήφ είναι ό από Αριμαθαίας, ό «ευσχήμων βουλευτής» (Μάρκ. 15,43) πού αποκαθήλωσε και ενταφίασε το Χριστό' άλλος Ιωσήφ είναι ό υμνογράφος, πού έγραψε ωραιότατους κανόνες. 

Αυτός ό Ιωσήφ, της σημερινής περικοπής, ποιος είναι; είναι της παλαιάς διαθήκης. είναι υιός (ένα από τα 12 παιδιά) του πατριάρχου Ιακώβ, Έζησε 1.500 χρόνια προ Χριστού. Ό πατέρας του τον αγαπούσε ιδιαιτέρως για πολλούς λόγους. Άλλα ή αγάπη αυτή έγινε αιτία ν' ανάψει στην καρδιά των αδελφών του ή κίτρινη λαμπάδα του φθόνου. Τον φθόνησαν τα αδέρφια του κι αποφάσισαν να τον σκοτώσουν.

Όπως λέει ή Ιερά ιστορία (βλ. Γεν. κεφ. 37 και 39), χάρις στην επέμβαση του αδελφού του 'Ρουβήμ δεν τον σκότωσαν, άλλα τον έριξαν σ' ένα λάκκο. Από 'κει τον έβγαλαν κατόπιν, όταν πέρασαν έμποροι Ισμαηλίται. και τον πούλησαν σ' αυτούς. Οι έμποροι τον πήραν —17 χρονών παιδί— και τον πήγαν μακριά, στην Αίγυπτο, και τον πούλησαν σ' ένα σπίτι αρχοντικό, το σπίτι του Πετεφρή, του αρχιμάγειρα του Φαραώ. Εκεί ό Ιωσήφ έγινε επιστάτης και οικονόμος του σπιτιού. Ό Πετεφρης ήταν πολύ ευχαριστημένος από την υπηρεσία του.

Ή νοικοκυρά όμως του σπιτιού, ή σύζυγος του Πετεφρή, ήταν γυναίκα διεστραμμένη και αισχρά- ήθελε να μπλέξει στα δίχτυα της αυτό το παιδί. Άλλ' ό Ιωσήφ αντιστάθηκε στις αισχρές προτάσεις της κυρίας του. Γι αυτό εκείνη έπνεε μένεα εναντίον του και τον συκοφάντησε στον άντρα της. Ό Πετεφρης την πίστεψε και έριξε τον Ιωσήφ στη φυλακή. Και έμεινε ό αθώος άδικα φυλακισμένος δύο χρόνια.

Μέσα στη φυλακή έδειξε αρίστη διαγωγή. Επί τέλους κάποτε αποφυλακίστηκε, γιατί εξήγησε δύο όνειρα πού είδε ό Φαραώ, όνειρα πού δέ' μπόρεσαν να εξηγήσουν όλοι οί σοφοί της Αιγύπτου. Θα τα θυμάστε από την ιερά ιστορία (βλ. Γεν. κεφ. 41). Έβοσκαν, λέει, επτά παχιά βόδια σ' ένα λιβάδι, και κατόπιν παρουσιάστηκαν επτά κάτισχνα - αδύνατα Βόδια πού κατέφαγαν τα παχιά. Και το άλλο• φύτρωσαν στη γη επτά στάχυα μεστωμένα, και κατόπιν παρουσιάστηκαν επτά στάχυα αδύνατα πού κατέφαγαν τα μεστωμένα. Τα όνειρα αυτά τάραξαν το Φαραώ. Ό Ιωσήφ του είπε• Αυτά σημαίνουν, ότι θα έρθουν επτά χρόνια ευφορίας της γης, και μετά θ' ακολουθήσουν επτά χρόνια μεγάλης πείνας.

Έτσι ό Φαραώ τον πήρε στα ανάκτορα. Τον έκανε αντιβασιλέα, τον τίμησε, του παρεχώρησε όλη σχεδόν την εξουσία. Ό Ιωσήφ ήταν πλέον επίσημος άρχων. Και έλαβε σοφά μέτρα ώστε να μην πεινάσει ό λαός. Τα χρόνια της ευφορίας μάζεψε σιτάρι. Κι όταν ήρθε ή πείνα και οι άλλοι εστερούντο, ή Αίγυπτος, χάρις στην πρόνοια του Ιωσήφ, είχε επάρκεια.

Μεταξύ των άλλων πού πεινούσαν ήταν και οι Ισραηλίτες. Εκεί ζούσε και ό γέροντας πατέρας του Ιωσήφ, ό πατριάρχης Ιακώβ, με τα παιδιά του. Που να φανταστή τι έγινε ό Ιωσήφ! Αυτός ήξερε, όπως του είπαν, ότι τον έφαγε ένα θηρίο, και τον έκλαιγε. Λόγω της πείνας ό Ιακώβ λέει στα παιδιά του• Κινδυνεύουμε να πεθάνουμε• να πάτε κάτω στην Αίγυπτο ν' αγοράσετε σιτάρι, για να ζήσουμε.

Έφυγαν τα παιδιά, κατέβηκαν στη χώρα του Φαραώ και παρουσιάστηκαν μπροστά στον αντιβασιλέα Ιωσήφ. Αυτοί δεν τον ανεγνώρισαν, ό Ιωσήφ όμως κατάλαβε ότι αυτά είναι τ' αδέρφια του. Δεν είπε τίποτα, μόνο ρώτησε• Από πού έρχεστε; φαίνεστε μάλλον για κατάσκοποι. .. Τους έπιασε και τους έριξε στη φυλακή. Τότε αυτοί θυμήθηκαν τα αμαρτήματα τους και είπαν Δικαιως τα παθαίνουμε αυτά• ό Θεός μας τιμωρεί για το κακό πού κάναμε στον αδερφό μας... Έπειτα ό Ιωσήφ τους έστειλε πίσω και έφεραν και το μικρότερο αδερφό τους, το Βενιαμίν.

Και τώρα ή περικοπή πού διαβάστηκε έχει ένα πολύ συγκινητικό. Όταν ό Ιωσήφ είδε το Βενιαμίν, «έκλαυσεν» (Γεν. 43,29). Τέλος πλέον τους φανερώθηκε• «Εγώ είμαι ό Ιωσήφ», είπε «ζή ακόμη ό πατέρας μου;» (έ.ά. 45,3). Μόλις τ' άκουσαν εκείνοι, τα 'χασαν. Δεν περίμεναν ποτέ, ότι ό Ιωσήφ, πού αυτοί τον πούλησαν σε ξένους, θα γινόταν ένδοξος βασιλιάς.

Αυτό λέει σήμερα ή περικοπή αυτή.

Θα ρωτήσετε Γιατί ενθυμούμεθα τον Ιωσήφ την περίοδο αυτή; Όπως επίσης την Κυριακή των Βαΐων το βράδυ, όταν θα ψάλετε ό όρθρος της Μεγάλης Δευτέρας• και τότε θ' ακούσουμε πάλι, ότι ή Εκκλησία «μνεία ποιείται» «του μακαρίου Ιωσήφ του πάγκαλου» (υπόμν. Τριωδίου ορθρ. Μ. Δευτ.). Γιατί άραγε;

Απάντησης. Διότι ό Ιωσήφ είναι τύπος του Χριστού. Πώς να τα εξηγήσουμε τώρα αυτά;

Ό Ιωσήφ είναι τύπος του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού. τι θα πει τύπος; Τύπος θα πει, ότι ή ζωή του Ιωσήφ μοιάζει με τη ζωή του Χριστού-μεταξύ του Ιωσήφ και του Χριστού υπάρχουν πολλές ομοιότητες. Ποιες είναι αυτές;

• Όπως ό Ιωσήφ ήταν το πιο αγαπημένο παιδί του πατέρα του, του Ιακώβ, έτσι και ό Χριστός είναι ό αγαπητός Υιός, «εν ω (ό Πατήρ) ευδόκησε» (βλ. Ματθ. 3,17• 17,5" Β' Πέτρ. 1,17)• είναι ό μονογενής Υιός, τον όποιον αγαπά ό Πατήρ.

• Κι όπως ό Ιωσήφ εφθονήθη από τ' αδέρφια του, έτσι και ό Χριστός εφθονήθη από τους Ιουδαίους, το λαό από τον οποίο προήλθε.

• Κι όπως ό Ιωσήφ επωλήθη, έτσι και ό Χριστός επωλήθη αντί τριάκοντα αργυρίων.

• Κι όπως ό Ιωσήφ εσυκοφαντήθη από την αισχρά γυναίκα του Πετεφρή, έτσι και ό Χριστός εσυκοφαντήθη στο κριτήριο του Πιλάτου και στο συνέδριο του Άννα και του Καϊάφα.

• Κι όπως ό Ιωσήφ ήταν άγνωστος, δεν τον ανεγνώριζαν τα αδέρφια του, έτσι και πολλοί αγνοούν το Χριστό, δεν τον διακρίνουν.

• Κι όπως ό Ιωσήφ φανερώθηκε στ' αδέρφια του και είπε «Εγώ ειμί Ιωσήφ», έτσι και ό Χριστός έρχεται ώρα πού φανερώνεται• λ.χ. στον Σαύλο, πού ρώτησε «Ποιος είσαι συ, κύριε;», είπε• «Εγώ ειμί Ιησούς ον συ διώκεις» (Πράξ.9,5)• και δια μέσου των αιώνων φανερώνεται.

• Κι όπως τον Ιωσήφ τον προσκύνησαν τ' αδέρφια του, έτσι και το Χριστό μια μέρα θα πέσουν να τον προσκυνήσουν όλοι• ενώπιον του «πάν γόνυ κάμψη επουρανίων και επιγείων και καταχθόνιων» (Φιλ. 2,10).

Να γιατί ό Ιωσήφ λέγεται τύπος του Χριστου. Έζησε τόσα χρόνια προ Χριστού, δεν είδε δεν άκουσε το Χριστό, κι όμως —τι περίεργο— ζούσε μια ζωή όμοία με τη ζωή του Χριστού μας. Ήταν άκακος, σώφρων, αγνός και αμόλυντος όπως ό Χριστός (γι' αυτό λέγεται «πάγκαλος», είχε δηλαδή όλα τα καλά)• εμισήθη, εδιώχθη, αλλά και συγχώρησε όπως ό Χριστός. Μπορεί λοιπόν και ό Ιωσήφ να μας πει σαν τον απόστολο Παύλο• «Μιμητοί μου γίνεσθε, καθώς κάγώ Χριστού» (Α' Κορ. 4,16-11,1). Μέσα από τα βάθη των αιώνων μας φωνάζει• Μιμηθείτε με, όπως κ' εγώ μιμήθηκα το Χριστό.

Κ' εμείς, αγαπητοί μου, να μοιάσουμε στο Χριστό, ακολουθώντας τον άγιο Ιωσήφ. Να τον μιμηθούμε στην πραότητα και ανεξικακία, στην αγάπη και τη συγχωρήσει, στην αγνότητα και την εγκράτεια. Να ζήσουμε μια ζωή ανωτέρα. Και τότε ό Χριστός θα είναι κοντά μας, προστάτης, φίλος, οδηγός, φως και ζωή, για ν' αξιωθούμε της βασιλείας των ουρανών αμήν.

Επίσκοπος Αυγουστίνος.
ΑΠΟΜΑΓΝΗΤΟΦΩΝΗΜΕΝΗ ΟΜΙΛΙΑ Η ΟΠΟΙΑ ΕΓΙΝΕ ΣΤΟΝ ΙΕΡΟ ΝΑΟ ΤΟΥ ΆΓΙΟΥ ΠΑΝΤΕΛΗΜΩΝ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΤΗΝ 15-04-1981. ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΣΥΝΤΜΗΣΗΣ 20-04-2005