Μεγάλη Παρασκευὴ βραδυ. Τα σκάνδαλα

«Τέξασα Ζωήν, παναμώμητε ἁγνὴ Παρθένε, παῦσον Ἐκ­κλη­σίας σκάνδαλα καὶ εἰρήνευσον αὐτὴν ὡς ἀγαθή» (στ. Β΄)

 

ΜΑΣ ἀξίωσε ὁ Θεός, ἀγαπητοί μου, ν᾽ ἀ­κού­σουμε κι ἀπόψε τὰ ἐγκώμια, ποὺ εἶ­νε ἕνας γλυκύτατος ὕμνος πρὸς τὸν ἐσταυ­ρω­μένο Λυτρωτὴ τοῦ κόσμου. Τὰ ἐγκώμια εἶ­νε περίπου τριακόσα, ἀλλὰ ψάλλονται μόνο ἑ­­κατό. Ἔχω συνήθεια τὴν ἡμέρα αὐτὴ νὰ ἑρμη­νεύω ἕνα ἀπὸ αὐτά. Ἐξέλεξα τώρα τὸ τελευταῖο ἐγκώμιο τῆς δευτέρας στάσεως, ποὺ εἶ­νε μία δέησις πρὸς τὴν ὑπεραγία Θεοτόκο.

Τί λέει τὸ ἐγκώμιο αὐτό. Παναγία, λέει, «πα­ναμώμητε ἁγνὴ Παρθένε, ἡ τέξασα τὴν Ζωήν (δηλαδὴ τὸν Χριστόν), παῦσον τὰ σκάνδαλα τῆς Ἐκ­κλησίας καὶ δώρησαι αὐτῇ τὴν εἰρήνην ὡς ἀ­γα­θή» (στ. Β΄). Παρακαλοῦμε τὴν Παναγία νὰ πρεσβεύσῃ στὸ Θεό, νὰ παύσουν τὰ σκάνδαλα ποὺ ὑπάρχουν γενικὰ στὴν κοινωνία καὶ εἰδικώτερα στὸν ἐκκλησιαστικὸ χῶρο, καὶ νὰ εἰρηνεύσῃ ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ μας.

* * *

Τί εἶνε τὸ σκάνδαλο; Ἂν ἀνοίξουμε ἕνα λεξικὸ τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς γλώσσης, θὰ δοῦ­με ὅτι σκάνδαλο λέγεται μιὰ πέτρα ποὺ ἀφήνει κάποιος στὴ μέση τοῦ δρόμου κι ὁ ἄλλος σκοντάφτει πάνω της καὶ πέφτει. Ὑποθέστε λ.χ. ὅτι στὴ δη­­μο­σία ὁδὸ Ἀθηνῶν – Φλωρίνης μερικὰ κακοποιὰ στοιχεῖα σκορπίζουν τὴ νύχτα χιλιά­δες πέ­τρες, μικρὲς καὶ μεγάλες. Ἐ­ὰν οἱ ὁ­δηγοὶ τῶν αὐτοκινήτων δὲν προσέξουν καὶ δὲν κατεβοῦν νὰ τὶς ἀπομακρύνουν, μπορεῖ­τε νὰ φανταστῆτε τί δυστυχήματα θὰ συμβοῦν; Καὶ ὑλικὲς ζημιὲς στὰ αὐτοκίνητα, καὶ τραυματισμούς, καὶ νεκροὺς ἀκόμη μπορεῖ νὰ ἔ­χουμε. Ὁ ποιητὴς Ἰωάννης Πολέμης ἔ­χει ἕνα ὡραῖο σχετικὸ ποίημα. Λέει ἐκεῖ, ὅτι φταί­ξιμο δὲν ἔ­χει μόνο αὐτὸς ποὺ ἔῤῥιξε τὴν πέτρα, ἀλλὰ καὶ ὅποιος τὴ βλέπει καὶ δὲν κάνει τὸν κόπο νὰ τὴν παραμερίσῃ· φταίει ὄχι μόνο ὁ σκανδαλοποιὸς ἀλλὰ κι ὁ ἀδιάφορος.
Μπορεῖτε τώρα νὰ καταλάβετε τί θέλω νὰ πῶ. Ἐκτὸς αὐτῆς τῆς δημοσίας ὁδοῦ, ὑπάρχει καὶ μία ἄλλη δημοσία «ὁδός»· εἶνε ὁ βίος μας. Ὅλοι ἔχουμε καὶ δημοσία ζωή. Δημόσιοι δὲν εἶνε μόνο οἱ ἄρχοντες, ὅσοι κατέχουν τὰ ἀξι­ώ­ματα. Αὐτοὶ βέβαια προβάλλονται περισσότερο, ἀλλὰ καὶ κάθε ἄνθρωπος ἔχει καὶ δημό­σιον βίον. Δὲν ζῇ στὸ φεγγάρι, ζῇ ἐδῶ στὴ γῆ, μέσα σὲ κόσμο, καὶ συνεπῶς ἔχει κι αὐ­τὸς ἕ­να μικρὸ μέρος δημοσιότητος. Ὀφείλου­με λοι­πόν, ὁ τρόπος ποὺ ζοῦμε, μικροὶ καὶ μεγά­λοι, ἄντρες καὶ γυναῖκες, μορφωμένοι καὶ ἀ­μόρφωτοι, ἄρχοντες καὶ ἀρχόμενοι, νὰ μὴ κά­νῃ τοὺς ἄλλους νὰ σκοντάφτουν, νὰ εἶνε καθαρὸς ἀπὸ σκάνδαλα, ὁπότε τὰ δυστυχήματα τὰ πνευματικὰ θὰ εἶνε λιγώτερα.
Χωρὶς νὰ κατέλθουμε σὲ λεπτομέρειες ἂς παρουσιάσουμε, ἔτσι προχείρως, μία δέσμη σκανδάλων. Σκάνδαλο εἶνε λ.χ. ὅταν ἡ μητέρα κι ὁ πατέρας αἰσχρολογοῦν ἢ καὶ ἀσχημονοῦν μπροστὰ στὰ παιδιά τους. Πόσο τὰ βλάπτουν! Σκάνδαλο εἶνε, ὅταν ὁ δάσκαλος ἢ ὁ καθηγητής, ἀπὸ τὴν ἕδρα ποὺ τὸν διώρισε ἡ πατρίδα, διδάσκῃ ὅτι ὕλη καὶ μόνο ὕλη ὑπάρχει καὶ τίποτε περισότερο, οὔτε ψυχὴ οὔτε πνεῦμα οὔτε ἄλλη ζωή, κι ὅτι ὁ ἄνθρωπος δὲν ἔχει θεϊκὴ προέλευσι ἀλλὰ κατάγεται ἀ­πὸ τὸν οὐρακοτάγκο. 

Πόσο δηλητηριάζον­ται τὰ παιδιὰ μὲ τέτοιες διδασκαλίες μερικῶν ἐκ­παιδευτικῶν! Σκάνδαλο εἶνε, νὰ εἶνε κάποιος γιατρὸς καὶ νὰ προτρέπῃ τὶς γυναῖκες νὰ κάνουν ἐκτρώσεις, σὲ μιὰ χώρα ποὺ ἄλλοτε ἡ ἔκ­τρωσι ἐθεωρεῖτο φόνος – τὸ μεγαλύτερο ἔγ­­κλη­μα, καὶ καταντᾷ νὰ ἔχῃ τὰ λιγώτερα παιδιὰ μεταξὺ τῶν γειτόνων της. Σκάνδαλο εἶνε, ὁ ἄλλος νὰ πηγαίνῃ στὸ δικαστήριο, ν᾽ ἁπλώ­νῃ τὸ βρωμερό του χέρι ἐπάνω στὸ Εὐαγγέλιο καὶ νὰ ὁρκίζεται ψέματα καὶ νὰ δηλητηρι­άζῃ τὴν ἀτμόσφαιρα τοῦ δικαστηρίου. Σκάνδαλο εἶνε, ὁ ἄντρας νὰ διώξῃ τὴ νόμιμη γυναῖκα του καὶ νὰ συζῇ δημοσίως μὲ παλλακίδα, σὲ μιὰ χώρα ποὺ ἡ παλλακεία δὲν ἦταν ἀ­νεκτή, δὲν ὑπῆρχαν παλλακίδες, οὔτε περπα­τοῦσαν ἐλεύθερες μέσα στὴν κοινωνία. Σκάνδαλο εἶνε, στὰ καφενεῖα, στοὺς δρόμους, στὰ μέσα συγκοινωνίας, παντοῦ, ν᾽ ἀνοίγῃ ὁ ἄλ­λος τὸ στόμα του καὶ νὰ βλαστημάῃ τὸ Θεὸ δημοσίως, σὲ μιὰ χώρα ποὺ ἄλλοτε δὲν ἀνεχόταν οὔτε ἀμυδρὰ ἀσέβεια νὰ ἀκουστῇ.

Τὸ ἐγκώμιο ὅμως ποὺ ἐξηγοῦμε κάνει λόγο εἰδικῶς γιὰ μία ἄλλη δέσμη σκανδάλων, γιὰ τὰ ὁποῖα πονεῖ ἰδιαιτέρως ὁ ἱερὸς ὑμνογράφος καὶ παρακαλεῖ τὴν Παναγία νὰ τὰ σταματήσῃ. Ὁμιλεῖ γιὰ σκάνδαλα ἐκκλησιαστικά. «Παῦ­σον», λέει, «Ἐκκλησίας τὰ σκάνδαλα καὶ εἰρήνευσον αὐτὴν ὡς ἀγαθή». Ποιά εἶνε τὰ ἐκκλησι­αστικὰ σκάνδαλα, ποὺ ταράζουν τὴν εἰρήνη τῆς Ἐκ­κλη­σίας καὶ παρεμποδίζουν τὴν πορεία καὶ τὴν ἀποστολή της; Σκάνδαλο εἶνε οἱ φατρίες· ἡ σύμπηξις μέσα στὸ ἐκκλησιαστικὸ σῶμα ὁ­μάδων ποὺ συσπειρώνονται γύρω ἀπὸ μερικὰ ἡγετικὰ πρόσωπα καὶ μισοῦνται μεταξύ τους. Σκάνδαλο εἶνε τὰ σχίσματα· διαφωνίες δηλαδὴ ποὺ ἀρχίζουν ἀπὸ ζητήματα διοικητικὰ καὶ καταλήγουν σὲ διακοπὴ τῆς ἐκκλησιαστι­κῆς κοινωνίας.

Μέγα σκάνδαλο εἶνε οἱ αἱρέσεις· ἡ παραφθορὰ ἀληθειῶν τῆς ὀρθοδόξου πίστεως ἀπὸ ὑπερηφάνους διδασκάλους, ποὺ λόγῳ τῆς ἐμμονῆς καὶ ἀμετανοησίας τοὺς ὁ­δηγεῖ τέλος σὲ ἀποκοπὴ ἀπὸ τὸ ἐκκλησιαστι­κὸ σῶμα. Σκάνδαλο ἀκόμη εἶνε οἱ καινοτομί­ες, οἱ ἀλλοιώσεις στὸν τρόπο ζωῆς καὶ τὸ εὐ­αγγελικὸ ἦθος. Σκάνδαλο εἶνε οἱ ἀντικανονικότητες, οἱ καταπατήσεις ἱερῶν κανόνων μὲ διάφορες προφάσεις. Σκάνδαλο εἶνε ἡ κακοδιοίκησις, ὁ δεσποτισμός, ἡ ἐξουσιαστικὴ νοοτροπία. Σκάνδαλο εἶνε ἡ ἐκκοσμίκευσις στὴ ζωή, στὴ λατρεία, στὸ φρόνημα. Σκάνδαλο εἶ­νε οἱ ἐπεμβάσεις τῆς πολιτείας στὸ ἱερὸ ἄδυτο τῆς Ἐκκλησίας, ποὺ τὴ μεταβάλλουν σὲ ἕνα κρατικὸ ἐξάρτημα. Ὅλα αὐτὰ ἐμποδίζουν τὸ δρόμο τῆς Ἐκκλησίας, τὴν ὁποία ὁ ἐσταυρωμένος Λυτρωτὴς τὴν θέλει ἐλευθέρα καὶ ζῶσα.

Σκάνδαλα, σκάνδαλα συνεχῶς. Καὶ ἐξ αἰτί­ας τῶν σκανδάλων σείονται συνειδήσεις, ἀ­να­τρέπονται πεποιθήσεις, κλονίζονται ψυχὲς καὶ πέφτουν ἄνθρωποι ἀσθενεῖς. Τὸ σκάνδαλο δὲν εἶνε μικρὴ ἁμαρτία. Ὁ Κύριος εἶπε· «Οὐαὶ καὶ ἀλλοίμονο σ᾽ ἐκεῖνον διὰ τοῦ ὁποίου ἔρ­χε­ται τὸ σκάνδαλο». «Προτιμότερο», λέει ὁ Χριστός, «νὰ βάλῃ ὁ σκανδαλοποιὸς μία πέτρα στὸ λαιμό του καὶ νὰ πάῃ νὰ καταποντισθῇ στὸν ὠκεανό», παρὰ νὰ ζῇ καὶ νὰ σκανδαλίζῃ τὸν κόσμο (Ματθ. 18,7,6).

Ἀφοῦ λοιπὸν τὸ σκάνδαλο εἶνε τόσο σοβα­ρὴ ἁμαρτία, νὰ τὸ ἀποφεύγουμε μὲ κάθε τρόπο. Ἀκούσαμε ἀπόψε τὸ ἐγκώμιο αὐτό, ποὺ εἶνε δέησις στὴν ὑπεραγία Θεοτόκο νὰ παρα­καλέσῃ τὸν Υἱό της νὰ παύσουν τὰ σκάνδαλα. Ἑπομένως ὅλοι, μικροὶ καὶ μεγάλοι, λαϊκοὶ καὶ ἱερωμένοι, νὰ προσέξουμε νὰ μὴ σκανδαλίζουμε τὸν ἀ­δελφό μας καὶ ὅσοι ἔχουμε ἀξιώματα νὰ μὴ σκανδαλίζουμε τὸ λαό μας. Εἴμεθα ὑποχρεωμένοι. Ὁ Χριστιανὸς πρέπει ὄχι ἁπλῶς ν᾽ ἀποφεύγῃ τὸ σκάνδαλο, ἀλλὰ καὶ νὰ γίνῃ «ἅλας τῆς γῆς» καὶ «φῶς τοῦ κόσμου» (ἔ.ἀ. 5,13)· διαφορετικά, καταντᾷ ἅλας ἄναλο καὶ φῶς σβησμένο.

* * *

Γι᾽ αὐτό, ἀγαπητοί μου, σήμερα, τὴν ἁγία αὐ­τὴ ἡμέρα, παρακαλῶ ὅλους, μικροὺς καὶ μεγάλους, νὰ ζοῦν βίον ἀσκανδάλιστον, ζωὴ καθαρή. Ὅπως εἶπα καὶ προηγουμένως, δὲν κατέρχομαι σὲ λεπτομέρειες· διότι ἂν κατέλθω σὲ λεπτομέρει­ες, θὰ γίνω πολὺ πικρὸς καὶ θὰ προκαλέσω μεγάλη ἀναστάτωσι. Ἀποφεύγω τὴν ὥρα αὐ­τὴ ν᾽ ἀ­να­φερθῶ σὲ συγκεκριμέ­να δημόσια σκάνδαλα, ποὺ ἔχουν συνταράξει καὶ συνταράσσουν τὴν πόλι μας καὶ ὅλη τὴν ἑλληνι­κὴ κοινωνία. Ἀκροθιγῶς καὶ ἀπὸ περιωπῆς θίγω τὸ θέμα, ἀποβλέπων στὸ νὰ εὐαισθητοποιη­θῇ προσωπικῶς ἡ συνείδησις τοῦ καθενός μας. Ἔτσι μπορεῖ νὰ περισταλῇ τὸ κακό, νὰ ἐκλείψουν οἱ πέτρες τοῦ σκανδά­λου. Κοινὸς στόχος· ὁ βίος ὅλων μας νὰ εἶ­νε ἄμεμπτος προσωπικῶς, οἰκογενειακῶς, κοινω­νικῶς, θρησκευτικῶς καὶ ἐθνικῶς, εἰς τρόπον ὥστε ὁ λαός μας ἐλεύθερος ἀπὸ ἐμπόδια, νὰ βαδίζῃ ἀπὸ δόξης εἰς δόξαν καὶ ἀπὸ μεγαλείου εἰς μεγαλεῖον.

Ἄχ ποιά πατρίδα θὰ εἴχαμε, ἐὰν ὅλοι προσέχαμε καὶ ἀποφεύγαμε τὰ σκάνδαλα! Σὲ τί ἐπίπεδο θὰ ἔφθανε ὁ τόπος μας, ἐὰν ὅλοι μας (ἐπιστήμονες καὶ ἀξιωματοῦχοι, ἐργαζόμενοι καὶ ἐπιχειρηματίαι, γιατροί, δικηγόροι, ἱερεῖς, ἀρχιερεῖς, ἀρχιεπί­σκοποι, μικροὶ καὶ μεγάλοι), βαδίζαμε κατὰ τέτοιο τρόπο ὥστε νὰ μὴ ἀναχαιτίζουμε ἀλλὰ νὰ διευκολύνουμε τὴν πνευματικὴ πρόοδο τοῦ συνόλου! Τότε ἡ πατρίδα μας θὰ εἶχε ἕνα μεγαλεῖο ἄφθαστο.

Ταῦτα, ἀγαπητοί, εἶχα νὰ πῶ. Καὶ εὔχομαι διὰ πρεσβειῶν τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου καὶ πάντων τῶν ἁγίων, νὰ ἐκλείψουν τὰ σκάνδαλα, γιὰ νὰ μὴ ἀνακόπτεται ἡ πορεία τῶν ἀθανάτων ψυχῶν πρὸς τὴν σωτη­ρία, ἀλλ᾽ ὅλοι νὰ προχωρήσουμε πρὸς τὰ ἐμπρός, ἐὰν θέλουμε νὰ δοῦμε ζωὴν αἰωνίαν· ἀμήν.

† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

(ἱ. ναὸς Ἁγ. Παντελεήμονος Φλωρίνης 6-5-1983 βράδυ)

http://www.augoustinos-kantiotis.gr/?p=20773