Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου
Μέχρι τώρα έχουν πραγματοποιηθεί δύο μεταθέσεις του τρόπου της ζωής μας, που έμειναν περίφημοι ανά τους αιώνες και ονομάζονται «οι Δύο Διαθήκες» ή «σεισμοί της γης», επειδή αποτελούν μία τόσο σοβαρή πραγματικότητα. Η μία είναι η μετάθεση από τα είδωλα στο Νόμο. Η άλλη από το Νόμο στο Ευαγγέλιο.
Ακόμη όμως μας έχει προαναγγελθεί και ένας τρίτος σεισμός: η μετάστασή μας από τα εδώ στα εκεί, στα μη κινούμενα, στα μη σαλευόμενα. (δηλαδή η Δευτέρα Παρουσία)
Το ίδιο έπαθαν και οι δύο Διαθήκες. Τι έπαθαν; Δεν καταργήθηκαν
αμέσως· ούτε με την πρώτη κίνηση, που έγινε προς το σκοπό αυτό. Και
γιατί; Για να μη εκβιασθούμε, αλλά να πεισθούμε. Γιατί όπως ξέρεις το
ακούσιο δεν είναι ποτέ κάτι μόνιμο, όπως δεν είναι και τα ρεύματα ή τα
φυτά που συγκρατούνται με βία. Αντιθέτως το εκούσιο είναι και πιο μόνιμο
και πιο ασφαλές. Το ένα είναι έργο εκείνου που μας πειθανάγκασε· το
άλλο είναι δικό μας. Το ένα είναι ένδειξη της επιείκειας του Θεού· ενώ
το άλλο εξουσίας τυραννικής. Και ακριβώς γι’ αυτό νόμισε, ότι είναι
σωστό να μας κάνει, έστω και χωρίς να το θέλουμε, το καλό· την
πραγματική του όμως ευεργεσία θα μας τη δώσει μόνο αν το θελήσουμε. Γι’
αυτό και, παιδαγωγικά και θεραπευτικά, άλλα μεν από τα πατροπαράδοτα
έθιμα τα καταδικάζει και άλλα, υποχωρώντας λίγο σ’ εκείνα που αποσκοπούν
στην ηδονή, τα ανέχεται, όπως και οι ιατροί κάνουν στους αρρώστους για
να γίνει με τα έμπλαστρά τους φανερό στους συνετούς ότι η δηλητηρίαση
από τα φάρμακα θεραπεύεται με άλλα φάρμακα καλύτερα. Πραγματικά η
μετάθεση από εκείνα, που έχουν γίνει πια αντικείμενο μεγάλης τιμής λόγω
της συνήθειας και του μακρού χρόνου, δεν είναι και τόσο εύκολη!
Τι εννοώ; Η πρώτη μετάθεση περίκοψε βέβαια τα είδωλα, αλλά επέτρεψε
τις θυσίες. Η δεύτερη κατάργησε τις θυσίες, αλλά δεν εμπόδισε την
περιτομή. Έπειτα, όταν δηλαδή δέχθηκαν οριστικά την κατάργησή της,
δέχθηκαν και αυτά που συγκαταβατικά είχαν δεχθεί, δηλ. τις θυσίες και
την περιτομή. Έτσι έγιναν από ειδωλολάτρες Ιουδαίοι και από Ιουδαίοι
Χριστιανοί. Στο Ευαγγέλιο μετατέθηκαν σιγά-σιγά χωρίς να το καταλάβουν.
Σε αυτό θα σε πείσει ο Παύλος, που, από το ότι ο ίδιος «περιέτεμνε»
και «ηγνίζετο», έφθασε στο σημείο να πεί: «εγώ δε, αδελφοί, ει περιτομήν
κηρύσσω, τι έτι διώκωμαι;». Εκείνα ήσαν δείγματα οικονομίας· αυτό της
τελειότητάς του.
(Λόγος Θεολογικός Ε΄)
