1. Θαύματα σωτήρια
Ἡμέρα νίκης καὶ θριάμβου εἶναι ἡ Κυριακὴ τῆς Ὀρθοδοξίας. Ἡμέρα κατὰ τὴν ὁποία ἑορτάζουμε καὶ πανηγυρίζουμε τὴν ἀναστήλωση τῶν ἁγίων εἰκόνων κατὰ τὸ ἔτος 843 μ.Χ., ποὺ σήμανε τὴ νίκη κατὰ τῶν αἱρετικῶν εἰκονομάχων καὶ τὴν ἐπικράτηση τῆς ἀλήθειας. Ἐπιπλέον, μὲ ἀφορμὴ τὸ γεγονὸς αὐτό, διατρανώνουμε τὴν ὁλόψυχη ἀφοσίωσή μας στὴν Ὀρθόδοξη Πίστη, τὸν ἀτίμητο καὶ μοναδικὸ θησαυρὸ τῆς ἁγίας μας Ἐκκλησίας.
Βέβαια, ἡ σταθερότητα στὴν ὀρθὴ πίστη δὲν
εἶναι εὔκολη ὑπόθεση. Ἀσταμάτητη καὶ λυσσαλέα εἶναι ἡ μανία μὲ τὴν ὁποία διώκονται οἱ πιστοὶ καὶ εὐσεβεῖς ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ. Τότε ὅμως εἶναι ποὺ φανερώνεται ἡ δύναμη τῆς ἀληθινῆς πίστεως. Αὐτὴ τὴν πίστη, ἡ ὁποία πετυχαίνει λαμπρὲς νίκες καὶ ὁδηγεῖ στὴν ἀληθινὴ δόξα, μᾶς παρουσιάζει τὸ ἀποστολικὸ ἀνάγνωσμα, φέρνοντας παραδείγματα ἀπὸ τὴν Παλαιὰ Διαθήκη.
Πρῶτος ἀναφέρεται ὁ Μωυσῆς, ὁ ὁποῖος, ἐνῶ ἀνατράφηκε μέσα στὸ παλάτι τοῦ Φαραώ, ὅταν μεγάλωσε καὶ ἀνδρώθηκε, ἀρνήθηκε νὰ ὀνομάζεται βασιλόπουλο, γιὸς τῆς κόρης τοῦ Φαραώ, ἀλλὰ θεώρησε καλύτερο νὰ κακοπαθεῖ μαζὶ μὲ τὸν λαὸ τοῦ Θεοῦ. Προτίμησε νὰ ὑπομένει τὶς στερήσεις μαζὶ μὲ τοὺς συμπατριῶτες του, παρὰ νὰ ἔχει τὶς πρόσκαιρες ἀπολαύσεις τῆς ἁμαρτίας, νὰ ζεῖ δηλαδὴ ἄνετα καὶ μὲ τιμὲς ὡς Αἰγύπτιος ἄρχοντας ἀνάμεσα στοὺς εἰδωλολάτρες ποὺ καταπίεζαν τοὺς Ἰσραηλίτες.
Καὶ βέβαια ὁ Μωυσῆς, ποὺ ἔδειξε καὶ στὴ συνέχεια τῆς ζωῆς του ἐκπληκτικὴ πίστη, δὲν ἦταν ὁ μόνος. Τί νὰ συνεχίσω νὰ λέγω, ἀναρωτιέται ὁ ἅγιος Ἀπόστολος! Δὲν θὰ μοῦ φτάσει ὁ χρόνος νὰ διηγοῦμαι γιὰ τὸν Γεδεὼν καὶ τὸν Βαράκ, τὸν Σαμψὼν καὶ τὸν Ἰεφθάε, γιὰ τὸν Δαβὶδ καὶ τὸν Σαμουὴλ καὶ τοὺς Προφῆτες.
Αὐτοί, ἐπειδὴ εἶχαν πίστη, κατόρθωσαν μεγάλα καὶ θαυμαστὰ ἔργα: κατανίκησαν καὶ ὑπέταξαν βασίλεια, κυβέρνησαν τὸν λαὸ μὲ δικαιοσύνη, πέτυχαν τὴν πραγματοποίηση τῶν ὑποσχέσεων ποὺ τοὺς ἔδωσε ὁ Θεός, ἔφραξαν στόματα λιονταριῶν, ἔσβησαν τὴν καταστρεπτικὴ δύναμη τῆς φωτιᾶς, διέφυγαν τὸν κίνδυνο μαχαιρώματος, πῆραν δύναμη κι ἔγιναν καλὰ ἀπὸ ἀρρώστιες, ἀναδείχθηκαν ἰσχυροὶ στὸν πόλεμο, ἔτρεψαν σὲ φυγὴ ἐχθρικὰ στρατεύματα. Μέχρι καὶ τοὺς νεκρούς τους εἶδαν νὰ ἀνασταίνονται, ὅπως συνέβη μὲ τὶς γυναῖκες ἐκεῖνες ποὺ ἔδειξαν πίστη καὶ ξαναπῆραν πίσω ζωντανὰ τὰ νεκρὰ παιδιά τους, τὰ ὁποῖα ἀνέστησαν μὲ τὴ δύναμη τοῦ Θεοῦ οἱ προφῆτες Ἠλίας καὶ Ἐλισσαῖος.
Εἶναι ἀναρίθμητα τὰ θαύματα τῆς πίστεως, τὰ ὁποῖα φανερώνουν τὴν ἀκατανίκητη δύναμη τοῦ Θεοῦ. Δὲν ἀποτελεῖ μεγαλειῶδες θαῦμα τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ Ἐκκλησία, παρὰ τοὺς φοβεροὺς διωγμοὺς καὶ τὰ ἐπώδυνα πλήγματα ἀλλεπάλληλων αἱρέσεων, κατόρθωσε ὄχι μόνο νὰ ἐπιβιώνει ἐδῶ καὶ 2.000 χρόνια, ἀλλὰ καὶ νὰ ἐξαπλώνεται σὲ ὅλα τὰ μήκη καὶ τὰ πλάτη τῆς γῆς; Ἐπιπλέον κι ὁ καθένας ἀπὸ ἐμᾶς ἔχει προσωπικὴ ἐμπειρία ἀπὸ θαυμαστὰ γεγονότα, σημεῖα τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἅγιος Ἀπόστολος προβάλλει στὴ συνέχεια τὴν πίστη ἀνθρώπων ποὺ ὑπέστησαν τρομερὲς δοκιμασίες καὶ πολλοὶ εἶχαν καὶ φρικτὸ θάνατο.
Ἡμέρα νίκης καὶ θριάμβου εἶναι ἡ Κυριακὴ τῆς Ὀρθοδοξίας. Ἡμέρα κατὰ τὴν ὁποία ἑορτάζουμε καὶ πανηγυρίζουμε τὴν ἀναστήλωση τῶν ἁγίων εἰκόνων κατὰ τὸ ἔτος 843 μ.Χ., ποὺ σήμανε τὴ νίκη κατὰ τῶν αἱρετικῶν εἰκονομάχων καὶ τὴν ἐπικράτηση τῆς ἀλήθειας. Ἐπιπλέον, μὲ ἀφορμὴ τὸ γεγονὸς αὐτό, διατρανώνουμε τὴν ὁλόψυχη ἀφοσίωσή μας στὴν Ὀρθόδοξη Πίστη, τὸν ἀτίμητο καὶ μοναδικὸ θησαυρὸ τῆς ἁγίας μας Ἐκκλησίας.
Βέβαια, ἡ σταθερότητα στὴν ὀρθὴ πίστη δὲν
εἶναι εὔκολη ὑπόθεση. Ἀσταμάτητη καὶ λυσσαλέα εἶναι ἡ μανία μὲ τὴν ὁποία διώκονται οἱ πιστοὶ καὶ εὐσεβεῖς ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ. Τότε ὅμως εἶναι ποὺ φανερώνεται ἡ δύναμη τῆς ἀληθινῆς πίστεως. Αὐτὴ τὴν πίστη, ἡ ὁποία πετυχαίνει λαμπρὲς νίκες καὶ ὁδηγεῖ στὴν ἀληθινὴ δόξα, μᾶς παρουσιάζει τὸ ἀποστολικὸ ἀνάγνωσμα, φέρνοντας παραδείγματα ἀπὸ τὴν Παλαιὰ Διαθήκη.
Πρῶτος ἀναφέρεται ὁ Μωυσῆς, ὁ ὁποῖος, ἐνῶ ἀνατράφηκε μέσα στὸ παλάτι τοῦ Φαραώ, ὅταν μεγάλωσε καὶ ἀνδρώθηκε, ἀρνήθηκε νὰ ὀνομάζεται βασιλόπουλο, γιὸς τῆς κόρης τοῦ Φαραώ, ἀλλὰ θεώρησε καλύτερο νὰ κακοπαθεῖ μαζὶ μὲ τὸν λαὸ τοῦ Θεοῦ. Προτίμησε νὰ ὑπομένει τὶς στερήσεις μαζὶ μὲ τοὺς συμπατριῶτες του, παρὰ νὰ ἔχει τὶς πρόσκαιρες ἀπολαύσεις τῆς ἁμαρτίας, νὰ ζεῖ δηλαδὴ ἄνετα καὶ μὲ τιμὲς ὡς Αἰγύπτιος ἄρχοντας ἀνάμεσα στοὺς εἰδωλολάτρες ποὺ καταπίεζαν τοὺς Ἰσραηλίτες.
Καὶ βέβαια ὁ Μωυσῆς, ποὺ ἔδειξε καὶ στὴ συνέχεια τῆς ζωῆς του ἐκπληκτικὴ πίστη, δὲν ἦταν ὁ μόνος. Τί νὰ συνεχίσω νὰ λέγω, ἀναρωτιέται ὁ ἅγιος Ἀπόστολος! Δὲν θὰ μοῦ φτάσει ὁ χρόνος νὰ διηγοῦμαι γιὰ τὸν Γεδεὼν καὶ τὸν Βαράκ, τὸν Σαμψὼν καὶ τὸν Ἰεφθάε, γιὰ τὸν Δαβὶδ καὶ τὸν Σαμουὴλ καὶ τοὺς Προφῆτες.
Αὐτοί, ἐπειδὴ εἶχαν πίστη, κατόρθωσαν μεγάλα καὶ θαυμαστὰ ἔργα: κατανίκησαν καὶ ὑπέταξαν βασίλεια, κυβέρνησαν τὸν λαὸ μὲ δικαιοσύνη, πέτυχαν τὴν πραγματοποίηση τῶν ὑποσχέσεων ποὺ τοὺς ἔδωσε ὁ Θεός, ἔφραξαν στόματα λιονταριῶν, ἔσβησαν τὴν καταστρεπτικὴ δύναμη τῆς φωτιᾶς, διέφυγαν τὸν κίνδυνο μαχαιρώματος, πῆραν δύναμη κι ἔγιναν καλὰ ἀπὸ ἀρρώστιες, ἀναδείχθηκαν ἰσχυροὶ στὸν πόλεμο, ἔτρεψαν σὲ φυγὴ ἐχθρικὰ στρατεύματα. Μέχρι καὶ τοὺς νεκρούς τους εἶδαν νὰ ἀνασταίνονται, ὅπως συνέβη μὲ τὶς γυναῖκες ἐκεῖνες ποὺ ἔδειξαν πίστη καὶ ξαναπῆραν πίσω ζωντανὰ τὰ νεκρὰ παιδιά τους, τὰ ὁποῖα ἀνέστησαν μὲ τὴ δύναμη τοῦ Θεοῦ οἱ προφῆτες Ἠλίας καὶ Ἐλισσαῖος.
Εἶναι ἀναρίθμητα τὰ θαύματα τῆς πίστεως, τὰ ὁποῖα φανερώνουν τὴν ἀκατανίκητη δύναμη τοῦ Θεοῦ. Δὲν ἀποτελεῖ μεγαλειῶδες θαῦμα τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ Ἐκκλησία, παρὰ τοὺς φοβεροὺς διωγμοὺς καὶ τὰ ἐπώδυνα πλήγματα ἀλλεπάλληλων αἱρέσεων, κατόρθωσε ὄχι μόνο νὰ ἐπιβιώνει ἐδῶ καὶ 2.000 χρόνια, ἀλλὰ καὶ νὰ ἐξαπλώνεται σὲ ὅλα τὰ μήκη καὶ τὰ πλάτη τῆς γῆς; Ἐπιπλέον κι ὁ καθένας ἀπὸ ἐμᾶς ἔχει προσωπικὴ ἐμπειρία ἀπὸ θαυμαστὰ γεγονότα, σημεῖα τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἅγιος Ἀπόστολος προβάλλει στὴ συνέχεια τὴν πίστη ἀνθρώπων ποὺ ὑπέστησαν τρομερὲς δοκιμασίες καὶ πολλοὶ εἶχαν καὶ φρικτὸ θάνατο.
2. Ἀπὸ τὴν ἥττα στὴν αἰώνια δόξα
Λέγει λοιπὸν ὅτι ἄλλους τοὺς ἔδεσαν στὸ βασανιστικὸ ὄργανο ποὺ λεγόταν τύμπανο καὶ δάρθηκαν σκληρὰ μέχρι θανάτου, ἐπειδὴ δὲν δέχθηκαν νὰ ἀρνηθοῦν τὴν πίστη τους καὶ νὰ ἀπαλλαγοῦν ἔτσι ἀπὸ τὸ μαρτύριο. Προτίμησαν νὰ χάσουν τὴν πρόσκαιρη αὐτὴ ζωὴ γιὰ νὰ ἀναστηθοῦν σὲ μιὰ ἀσύγκριτα καλύτερη ζωή.
Ἄλλοι πάλι δοκίμασαν ἐμπαιγμοὺς καὶ μαστιγώσεις, ἢ ἀκόμη δεσμὰ καὶ φυλακίσεις. Λιθοβολήθηκαν, πριονίσθηκαν, δοκίμασαν πολλοὺς πειρασμούς, μαχαιρώθηκαν θανάσιμα, περιφέρονταν σὰν πλανόδιοι ἐδῶ κι ἐκεῖ. Φοροῦσαν γιὰ ροῦχα προβιὲς καὶ γιδοδέρματα καὶ ζοῦσαν μέσα σὲ στερήσεις, θλίψεις καὶ κακοπάθειες. Περιπλανιόντουσαν σὲ ἐρημιὲς καὶ σὲ βουνά, σὲ σπηλιὲς καὶ σὲ τρύπες τῆς γῆς. Ὁλόκληρος ὁ κόσμος δὲν ἄξιζε ὅσο οἱ ἅγιοι αὐτοὶ ἄνδρες, κι οὔτε μποροῦσε νὰ συγκριθεῖ μ’ αὐτούς.
Ὅλοι δὲ αὐτοὶ οἱ Ἅγιοι, ἂν καὶ ἔλαβαν ἐγκωμιαστικὴ μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη τους, δὲν ἀπόλαυσαν ἀκόμη πλήρως τὴ δόξα ποὺ τοὺς ὑποσχέθηκε ὁ Θεός. Κι αὐτὸ διότι ὁ Θεὸς προέβλεψε γιὰ μᾶς κάτι καλύτερο, ὥστε αὐτοὶ νὰ μὴ λάβουν χωρὶς ἐμᾶς τὴν πληρότητα τῆς σωτηρίας τους, ἀλλὰ νὰ τὴ λάβουμε ὅλοι μαζί.
Εἶναι ἀξιοσημείωτο ὅτι ὁ θεόπνευστος Ἀπόστολος δὲν ἐγκωμιάζει μόνο τὴν πίστη τῶν ἀνθρώπων ποὺ ξέφυγαν τοὺς κινδύνους μὲ θαυμαστὸ τρόπο, ἀλλὰ κι ἐκείνων ποὺ ὑπέμειναν μαρτύρια καὶ προχώρησαν στὸ θάνατο μὲ στέρεη κι ἀκλόνητη τὴν ἐλπίδα τῆς ἀναστάσεως.
Εἶναι λοιπὸν πολὺ θαυμαστὸ νὰ ὑπομένει κανεὶς τὶς θλίψεις καὶ τὰ μαρτύρια μὲ τὸ βλέμμα στραμμένο στὴν αἰωνιότητα. Γίνεται ὅμοιος μὲ τοὺς Μάρτυρες καὶ θὰ στεφανωθεῖ μαζί τους μὲ ἄπειρη δόξα στὴ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.
Ἄλλοι πάλι δοκίμασαν ἐμπαιγμοὺς καὶ μαστιγώσεις, ἢ ἀκόμη δεσμὰ καὶ φυλακίσεις. Λιθοβολήθηκαν, πριονίσθηκαν, δοκίμασαν πολλοὺς πειρασμούς, μαχαιρώθηκαν θανάσιμα, περιφέρονταν σὰν πλανόδιοι ἐδῶ κι ἐκεῖ. Φοροῦσαν γιὰ ροῦχα προβιὲς καὶ γιδοδέρματα καὶ ζοῦσαν μέσα σὲ στερήσεις, θλίψεις καὶ κακοπάθειες. Περιπλανιόντουσαν σὲ ἐρημιὲς καὶ σὲ βουνά, σὲ σπηλιὲς καὶ σὲ τρύπες τῆς γῆς. Ὁλόκληρος ὁ κόσμος δὲν ἄξιζε ὅσο οἱ ἅγιοι αὐτοὶ ἄνδρες, κι οὔτε μποροῦσε νὰ συγκριθεῖ μ’ αὐτούς.
Ὅλοι δὲ αὐτοὶ οἱ Ἅγιοι, ἂν καὶ ἔλαβαν ἐγκωμιαστικὴ μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη τους, δὲν ἀπόλαυσαν ἀκόμη πλήρως τὴ δόξα ποὺ τοὺς ὑποσχέθηκε ὁ Θεός. Κι αὐτὸ διότι ὁ Θεὸς προέβλεψε γιὰ μᾶς κάτι καλύτερο, ὥστε αὐτοὶ νὰ μὴ λάβουν χωρὶς ἐμᾶς τὴν πληρότητα τῆς σωτηρίας τους, ἀλλὰ νὰ τὴ λάβουμε ὅλοι μαζί.
Εἶναι ἀξιοσημείωτο ὅτι ὁ θεόπνευστος Ἀπόστολος δὲν ἐγκωμιάζει μόνο τὴν πίστη τῶν ἀνθρώπων ποὺ ξέφυγαν τοὺς κινδύνους μὲ θαυμαστὸ τρόπο, ἀλλὰ κι ἐκείνων ποὺ ὑπέμειναν μαρτύρια καὶ προχώρησαν στὸ θάνατο μὲ στέρεη κι ἀκλόνητη τὴν ἐλπίδα τῆς ἀναστάσεως.
Εἶναι λοιπὸν πολὺ θαυμαστὸ νὰ ὑπομένει κανεὶς τὶς θλίψεις καὶ τὰ μαρτύρια μὲ τὸ βλέμμα στραμμένο στὴν αἰωνιότητα. Γίνεται ὅμοιος μὲ τοὺς Μάρτυρες καὶ θὰ στεφανωθεῖ μαζί τους μὲ ἄπειρη δόξα στὴ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.
Α' Νηστειῶν, Τῆς Ὀρθοδοξίας: Ἑβρ. ια΄ 24-26, 32-40
Ἀδελφοί, πίστει Μωϋσῆς μέγας γενόμενος ἠρνήσατο λέγεσθαι υἱὸς θυγατρὸς Φαραώ, μᾶλλον ἑλόμενος συγκακουχεῖσθαι τῷ λαῷ τοῦ Θεοῦ ἢ πρόσκαιρον ἔχειν ἁμαρτίας ἀπόλαυσιν, μείζονα πλοῦτον ἡγησάμενος τῶν Αἰγύπτου θησαυρῶν τὸν ὀνειδισμὸν τοῦ Χριστοῦ· ἀπέβλεπε γὰρ εἰς τὴν μισθαποδοσίαν. Καὶ τί ἔτι λέγω; ἐπιλείψει γάρ με διηγούμενον ὁ χρόνος περὶ Γεδεών, Βαράκ τε καὶ Σαμψὼν καὶ ᾿Ιεφθάε, Δαυΐδ τε καὶ Σαμουὴλ καὶ τῶν προφητῶν, οἳ διὰ πίστεως κατηγωνίσαντο βασιλείας, εἰργάσαντο δικαιοσύνην, ἐπέτυχον ἐπαγγελιῶν, ἔφραξαν στόματα λεόντων, ἔσβεσαν δύναμιν πυρός, ἔφυγον στόματα μαχαίρας, ἐνεδυναμώθησαν ἀπὸ ἀσθενείας, ἐγενήθησαν ἰσχυροὶ ἐν πολέμῳ, παρεμβολὰς ἔκλιναν ἀλλοτρίων· ἔλαβον γυναῖκες ἐξ ἀναστάσεως τοὺς νεκροὺς αὐτῶν· ἄλλοι δὲ ἐτυμπανίσθησαν, οὐ προσδεξάμενοι τὴν ἀπολύτρωσιν, ἵνα κρείττονος ἀναστάσεως τύχωσιν· ἕτεροι δὲ ἐμπαιγμῶν καὶ μαστίγων πεῖραν ἔλαβον, ἔτι δὲ δεσμῶν καὶ φυλακῆς· ἐλιθάσθησαν, ἐπρίσθησαν, ἐπειράσθησαν, ἐν φόνῳ μαχαίρας ἀπέθανον, περιῆλθον ἐν μηλωταῖς, ἐν αἰγείοις δέρμασιν, ὑστερούμενοι, θλιβόμενοι, κακουχούμενοι, ὧν οὐκ ἦν ἄξιος ὁ κόσμος, ἐν ἐρημίαις πλανώμενοι καὶ ὄρεσι καὶ σπηλαίοις καὶ ταῖς ὀπαῖς τῆς γῆς. Καὶ οὗτοι πάντες μαρτυρηθέντες διὰ τῆς πίστεως οὐκ ἐκομίσαντο τὴν ἐπαγγελίαν, τοῦ Θεοῦ περὶ ἡμῶν κρεῖττόν τι προβλεψαμένου, ἵνα μὴ χωρὶς ἡμῶν τελειωθῶσι.