«Ἐγενήθησαν ἰσχυροὶ ἐν πολέμῳ» (Ἑβρ. 11,34)
Περὶ δυνάμεως, ἀγαπητοί μου, ὁμιλεῖ σήμερα ὁ ἀπόστολος. Ἀλλὰ ποιά ἆραγε νὰ εἶνε ἡ δύναμις ποὺ ἐξυμνεῖ;
Ὑπάρχουν πολλῶν εἰδῶν δυνάμεις.
Δύναμις π.χ. εἶνε ὁ ἀέρας ποὺ ξερριζώνει δέντρα, ἡ φωτιὰ ποὺ καίει δάση καὶ πόλεις, τὸ νερὸ ποὺ γίνεται ποτάμι καὶ παρασύρει, ὁ ἠλεκτρισμός, ὁ μαγνητισμός, ἡ πυρηνικὴ ἐνέργεια.
Ἀλλὰ παραπάνω ἀπὸ τὶς δυνάμεις αὐτὲς εἶνε μία ἄλλη δύναμις, πνευματικῆς φύσεως· ἡ πίστις.
«Μεγάλα τὰ τῆς πίστεως κατορθώματα», ψάλλει σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας.
Μία εἶνε ἡ πίστις μὰ πολλὰ τὰ κατορθώματά της, ὅπως ἕνας ὁ ἠλεκτρισμὸς μὰ πολλὰ τ᾽ ἀποτελέσματά του. Καὶ τί δὲν κατορθώνει ἡ πίστι! σβήνει τὴ φωτιά, νικάει τοὺς ποταμούς, φράζει στόματα λιονταριῶν, θεραπεύει ἀσθένειες ἀγιάτρευτες· πηγαίνει στὰ μνήματα, λέει στοὺς νεκροὺς «ἀναστηθῆτε» κι αὐτοὶ ἐγείρονται· ἡ πίστις κάνει ἥρωες τῆς πίστεως καὶ τῆς πατρίδος.
Ἀπ᾿ ὅλα τὰ ἀποτελέσματα τῆς πίστεως θὰ μοῦ ἐπιτρέψετε, ἀγαπητοί, νὰ δώσω ἐδῶ τὴν εἰκόνα ἑνὸς μόνο· ἐκείνου τὸ ὁποῖο περιγράφει τὸ ῥητὸ «ἐγενήθησαν ἰσχυροὶ ἐν πολέμῳ»· ὅτι δηλαδὴ οἱ ἄνθρωποι τῆς πίστεως ἐνδυναμώθηκαν στοὺς πολέμους (Ἑβρ. 11,34)· ἕνας κατεδίωξε χίλιους καὶ λίγοι νίκησαν μυριάδες.
–Μὰ εἶνε δυνατὸν αὐτό; Ἀπίστευτο φαίνεται.
Θέλετε λοιπὸν μερικὰ παραδείγματα;
Ἀνοῖξτε, ἀγαπητοί μου, τὸ ὡραιότερο καὶ ἀρχαιότερο βιβλίο τοῦ κόσμου, τὴν ἁγία Γραφή, τὴν ἱερὰ Βίβλο. Περιέχει τὴν ἱστορία ἀπὸ ἀρχαιοτάτης ἐποχῆς, ὀχτὼ χιλιάδων (8.000) περίπου ἐτῶν. Γενεὲς γενεῶν πέρασαν, καὶ μέσα σ᾽ αὐτὲς ἡ πίστι ἀνέδειξε ἥρωες πραγματικοὺς πίστεως καὶ ἀρετῆς μὲ μεγάλα κατορθώματα. «Ἐγενήθησαν ἰσχυροὶ ἐν πολέμῳ».
Ἂς δοῦμε μερικούς, μεταξὺ τῶν ὁποίων καὶ κάποιους ποὺ ἀναφέρει τὸ σημερινὸ εὐαγγέλιο.
⃝ Καὶ πρῶτος ὁ Ἀβραάμ. Ἡ μεγάλη αὐτὴ ἱστορικὴ φυσιογνωμία ζοῦσε βίο ἥσυχο, ποιμενικό, πατριαρχικό. Ἀλλ᾽ ὅταν ἔμαθε ὅτι ὁ ἀνηψιός του Λὼτ αἰχμαλωτίσθηκε, δὲν ἔμεινε μὲ σταυρωμένα χέρια· σήμανε συναγερμὸ στὸ μικρό του βασίλειο, ἐν ὅλῳ 318 ψυχές. Βγαίνει, τὰ βάζει μὲ πέντε βασιλιᾶδες καὶ πολυάριθμα στρατεύματα, κι ὁ μικρὸς στρατός του νίκησε καὶ ἐλευθέρωσε τὸν ἀνηψιό του (βλ. Γέν.14,14-16). Ὄντως διὰ τῆς πίστεως ὁ Ἀβραὰμ ἔγινε «ἰσχυρὸς ἐν πολέμῳ».
⃝ Ἄλλος ἥρωας πίστεως εἶνε ὁ Γεδεών, ποὺ τὸν ἀναφέρει σήμερα ὁ ἀπόστολος· αὐτὸς μὲ 300 μόνο ἄντρες, ὅπως ἄλλοτε ὁ Λεωνίδας στὶς Θερμοπύλες, νίκησε τοὺς Μαδιανῖτες (βλ. Κριτ. κεφ. 7ο).
⃝ Ἥρωες ὁ Ἀβραὰμ καὶ ὁ Γεδεών, ἥρωας πίστεως καὶ ὁ Σαμψών· μ᾿ ἕνα κόκκαλο, ἕνα σαγόνι ὄνου, φόνευσε 1.000 ἄντρες, ἔσπειρε τὸν τρόμο στοὺς ἐχθρούς, νίκησε τοὺς Φιλισταίους (βλ. Κριτ. 15,9-20).
⃝ Ἄλλος ἥρωας τῆς πίστεως εἶνε ὁ Δαυΐδ. Μικρὸς ἔβοσκε τὰ πρόβατα τοῦ πατέρα του μὲ τὴ φλογέρα, δὲν εἶχε ἰδέα ἀπὸ πόλεμο. Ἀλλ᾽ ὅταν τὸ ἔθνος του κινδύνευε κ᾽ ἔμαθε ὅτι ὁ γιγαντόσωμος καὶ σιδηρόφρακτος Γολιὰθ ἀπειλοῦσε καὶ προκαλοῦσε σὲ μονομαχία καὶ κανείς δὲν παρουσιαζόταν νὰ τὸν ἀντιμετωπίσῃ, τότε ὁ Δαυῒδ ἄφησε τὰ πρόβατα καὶ τὴν εἰδυλλιακὴ ζωή, κατέβηκε ἀπ᾽ τὰ βουνὰ καί, σχεδὸν ἄοπλος αὐτός, κατώρθωσε μὲ τὴν πίστι στὸ Θεὸ νὰ νικήσῃ τὸ Γολιὰθ καὶ νὰ ἐλευθερώσῃ τὸν Ἰσραήλ (βλ. Α΄ Βασ. κεφ. 17ο). Κατόπιν, ὅταν τὸ τσοπανόπουλο αὐτὸ ἔγινε βασιλιᾶς, κατώρθωσε διὰ τῆς πίστεως ν᾽ ἀναδείξῃ τὸν Ἰσραὴλ ἕνα ἀπὸ τὰ ἐνδοξότερα βασίλεια τῆς Ἀνατολῆς.
⃝ Καὶ κατόπιν ἔρχονται ἄλλοι μεγάλοι ἥρωες τῆς πίστεως, οἱ Μακκαβαῖοι, τῶν ὁποίων τὴν ἱστορία διηγοῦνται τὰ ὁμώνυμα σχετικὰ βιβλία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης.
Ἂς δοῦμε μερικούς, μεταξὺ τῶν ὁποίων καὶ κάποιους ποὺ ἀναφέρει τὸ σημερινὸ εὐαγγέλιο.
⃝ Καὶ πρῶτος ὁ Ἀβραάμ. Ἡ μεγάλη αὐτὴ ἱστορικὴ φυσιογνωμία ζοῦσε βίο ἥσυχο, ποιμενικό, πατριαρχικό. Ἀλλ᾽ ὅταν ἔμαθε ὅτι ὁ ἀνηψιός του Λὼτ αἰχμαλωτίσθηκε, δὲν ἔμεινε μὲ σταυρωμένα χέρια· σήμανε συναγερμὸ στὸ μικρό του βασίλειο, ἐν ὅλῳ 318 ψυχές. Βγαίνει, τὰ βάζει μὲ πέντε βασιλιᾶδες καὶ πολυάριθμα στρατεύματα, κι ὁ μικρὸς στρατός του νίκησε καὶ ἐλευθέρωσε τὸν ἀνηψιό του (βλ. Γέν.14,14-16). Ὄντως διὰ τῆς πίστεως ὁ Ἀβραὰμ ἔγινε «ἰσχυρὸς ἐν πολέμῳ».
⃝ Ἄλλος ἥρωας πίστεως εἶνε ὁ Γεδεών, ποὺ τὸν ἀναφέρει σήμερα ὁ ἀπόστολος· αὐτὸς μὲ 300 μόνο ἄντρες, ὅπως ἄλλοτε ὁ Λεωνίδας στὶς Θερμοπύλες, νίκησε τοὺς Μαδιανῖτες (βλ. Κριτ. κεφ. 7ο).
⃝ Ἥρωες ὁ Ἀβραὰμ καὶ ὁ Γεδεών, ἥρωας πίστεως καὶ ὁ Σαμψών· μ᾿ ἕνα κόκκαλο, ἕνα σαγόνι ὄνου, φόνευσε 1.000 ἄντρες, ἔσπειρε τὸν τρόμο στοὺς ἐχθρούς, νίκησε τοὺς Φιλισταίους (βλ. Κριτ. 15,9-20).
⃝ Ἄλλος ἥρωας τῆς πίστεως εἶνε ὁ Δαυΐδ. Μικρὸς ἔβοσκε τὰ πρόβατα τοῦ πατέρα του μὲ τὴ φλογέρα, δὲν εἶχε ἰδέα ἀπὸ πόλεμο. Ἀλλ᾽ ὅταν τὸ ἔθνος του κινδύνευε κ᾽ ἔμαθε ὅτι ὁ γιγαντόσωμος καὶ σιδηρόφρακτος Γολιὰθ ἀπειλοῦσε καὶ προκαλοῦσε σὲ μονομαχία καὶ κανείς δὲν παρουσιαζόταν νὰ τὸν ἀντιμετωπίσῃ, τότε ὁ Δαυῒδ ἄφησε τὰ πρόβατα καὶ τὴν εἰδυλλιακὴ ζωή, κατέβηκε ἀπ᾽ τὰ βουνὰ καί, σχεδὸν ἄοπλος αὐτός, κατώρθωσε μὲ τὴν πίστι στὸ Θεὸ νὰ νικήσῃ τὸ Γολιὰθ καὶ νὰ ἐλευθερώσῃ τὸν Ἰσραήλ (βλ. Α΄ Βασ. κεφ. 17ο). Κατόπιν, ὅταν τὸ τσοπανόπουλο αὐτὸ ἔγινε βασιλιᾶς, κατώρθωσε διὰ τῆς πίστεως ν᾽ ἀναδείξῃ τὸν Ἰσραὴλ ἕνα ἀπὸ τὰ ἐνδοξότερα βασίλεια τῆς Ἀνατολῆς.
⃝ Καὶ κατόπιν ἔρχονται ἄλλοι μεγάλοι ἥρωες τῆς πίστεως, οἱ Μακκαβαῖοι, τῶν ὁποίων τὴν ἱστορία διηγοῦνται τὰ ὁμώνυμα σχετικὰ βιβλία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης.
* * *
Ἀλλά, ἀγαπητοί μου, δὲν εἶνε μόνο αὐτοὶ ποὺ εἴδαμε ἀπὸ τὴν ἱστορία τοῦ Ἰσραήλ. Μήπως καὶ στὴν ἱστορία τοῦ δικοῦ μας ἔθνους, τῆς Ἑλλάδος, δὲν βλέπουμε νὰ ἐπαληθεύῃ τὸ ῥητὸ «ἐγενήθησαν ἰσχυροὶ ἐν πολέμῳ»;
⃝ Δὲν ἦταν ἥρωας τῆς πίστεως ὁ ἅγιος Δημήτριος, ποὺ ἔδωσε τέτοιο θάρρος στὸ μαθητή του τὸ Νέστορα, ὥστε ὁ νέος αὐτὸς μὲ τὴ φωνὴ «Θεὲ τοῦ Δημητρίου, βοήθει μοι» νὰ νικήσῃ τὸ Λυαῖο στὸ στάδιο τῆς Θεσσαλονίκης;
⃝ Ἥρωας τῆς πίστεως δὲν ἦταν ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος, ποὺ τὸ μικρό του στράτευμα μὲ τὸ «Ἐν τούτῳ νίκα» νίκησε παρὰ τὴν Μουλβία γέφυρα τὸ Μαξέντιο καὶ ἵδρυσε τὴ Βυζαντινὴ αὐτοκρατορία, ἡ ὁποία ἐπὶ χίλια χρόνια φώτισε σὰν φάρος Ἀνατολὴ καὶ Δύσι;
⃝ Ἥρωας τῆς πίστεως δὲν ἦταν ὁ Ἡράκλειος, ὁ ἄλλος Βυζαντινὸς αὐτοκράτωρ, ποὺ μὲ λίγο στρατὸ ἔφτασε ὣς τὴν Περσία, νίκησε τοὺς Πέρσες καὶ ἐλευθέρωσε τὸν τίμιο Σταυρό;
⃝ Ἥρωες τῆς πίστεως δὲν ἦταν οἱ κάτοικοι τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ποὺ χωρὶς στρατὸ ἀπέκρουσαν τὶς ἐφόδους τῶν Ἀβάρων καὶ ἄλλων ἀγρίων φυλῶν ψάλλοντας «Τῇ ὑπερμάχῳ στρατηγῷ τὰ νικητήρια»;
⃝ Ἀλλὰ ἥρωες τῆς πίστεως ποὺ «ἐγενήθησαν ἰσχυροὶ ἐν πολέμῳ» δὲν ἦταν, ἀγαπητοί μου, καὶ οἱ ἥρωες τοῦ ᾽21 πού, μιὰ φούχτα ἄοπλοι, κατώρθωσαν νὰ νικήσουν τὸν ἄλλο Λυαῖο καὶ Γολιάθ, τὴν Ὀθωμανικὴ αὐτοκρατορία;
⃝ Ἥρωες τῆς πίστεως δὲν ἦταν καὶ οἱ μαχηταὶ τοῦ 1912-13, ποὺ μὲ τὴ γενναιότητα καὶ ὁμοψυχία τους κατώρθωσαν τὴν ἡμέρα τοῦ ἁγίου Δημητρίου νὰ μποῦν στὴ Θεσσαλονίκη;
⃝ Ἥρωας τῆς πίστεως δὲν ἦταν ὁ ναύαρχος Κουντουργιώτης, ποὺ μὲ ἕνα μόνο καράβι, μὲ τὴν πίστι στὴν Παναγία καὶ τὸ σταυρὸ στὰ χέρια, ἀπὸ τὴ γέφυρα τοῦ «Ἀβέρωφ» κατώρθωσε νὰ μαντρώσῃ κυριολεκτικῶς μέσα στὰ Δαρδανέλλια ὁλόκληρο τὸν τουρκικὸ στόλο καὶ νὰ τὸν κάνῃ νὰ μὴ ξεμυτίσῃ καθόλου;
⃝ Ἥρωες τῆς πίστεως δὲν ἦταν οἱ στρατιῶτες τοῦ ᾽40, ποὺ ἀνέβηκαν στὰ ψηλὰ βουνὰ καὶ ἕνωσαν τὶς κορυφὲς τῆς Πίνδου μὲ τὰ ἄστρα;
⃝ Δὲν ἦταν ἥρωας τῆς πίστεως ὁ ἅγιος Δημήτριος, ποὺ ἔδωσε τέτοιο θάρρος στὸ μαθητή του τὸ Νέστορα, ὥστε ὁ νέος αὐτὸς μὲ τὴ φωνὴ «Θεὲ τοῦ Δημητρίου, βοήθει μοι» νὰ νικήσῃ τὸ Λυαῖο στὸ στάδιο τῆς Θεσσαλονίκης;
⃝ Ἥρωας τῆς πίστεως δὲν ἦταν ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος, ποὺ τὸ μικρό του στράτευμα μὲ τὸ «Ἐν τούτῳ νίκα» νίκησε παρὰ τὴν Μουλβία γέφυρα τὸ Μαξέντιο καὶ ἵδρυσε τὴ Βυζαντινὴ αὐτοκρατορία, ἡ ὁποία ἐπὶ χίλια χρόνια φώτισε σὰν φάρος Ἀνατολὴ καὶ Δύσι;
⃝ Ἥρωας τῆς πίστεως δὲν ἦταν ὁ Ἡράκλειος, ὁ ἄλλος Βυζαντινὸς αὐτοκράτωρ, ποὺ μὲ λίγο στρατὸ ἔφτασε ὣς τὴν Περσία, νίκησε τοὺς Πέρσες καὶ ἐλευθέρωσε τὸν τίμιο Σταυρό;
⃝ Ἥρωες τῆς πίστεως δὲν ἦταν οἱ κάτοικοι τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ποὺ χωρὶς στρατὸ ἀπέκρουσαν τὶς ἐφόδους τῶν Ἀβάρων καὶ ἄλλων ἀγρίων φυλῶν ψάλλοντας «Τῇ ὑπερμάχῳ στρατηγῷ τὰ νικητήρια»;
⃝ Ἀλλὰ ἥρωες τῆς πίστεως ποὺ «ἐγενήθησαν ἰσχυροὶ ἐν πολέμῳ» δὲν ἦταν, ἀγαπητοί μου, καὶ οἱ ἥρωες τοῦ ᾽21 πού, μιὰ φούχτα ἄοπλοι, κατώρθωσαν νὰ νικήσουν τὸν ἄλλο Λυαῖο καὶ Γολιάθ, τὴν Ὀθωμανικὴ αὐτοκρατορία;
⃝ Ἥρωες τῆς πίστεως δὲν ἦταν καὶ οἱ μαχηταὶ τοῦ 1912-13, ποὺ μὲ τὴ γενναιότητα καὶ ὁμοψυχία τους κατώρθωσαν τὴν ἡμέρα τοῦ ἁγίου Δημητρίου νὰ μποῦν στὴ Θεσσαλονίκη;
⃝ Ἥρωας τῆς πίστεως δὲν ἦταν ὁ ναύαρχος Κουντουργιώτης, ποὺ μὲ ἕνα μόνο καράβι, μὲ τὴν πίστι στὴν Παναγία καὶ τὸ σταυρὸ στὰ χέρια, ἀπὸ τὴ γέφυρα τοῦ «Ἀβέρωφ» κατώρθωσε νὰ μαντρώσῃ κυριολεκτικῶς μέσα στὰ Δαρδανέλλια ὁλόκληρο τὸν τουρκικὸ στόλο καὶ νὰ τὸν κάνῃ νὰ μὴ ξεμυτίσῃ καθόλου;
⃝ Ἥρωες τῆς πίστεως δὲν ἦταν οἱ στρατιῶτες τοῦ ᾽40, ποὺ ἀνέβηκαν στὰ ψηλὰ βουνὰ καὶ ἕνωσαν τὶς κορυφὲς τῆς Πίνδου μὲ τὰ ἄστρα;
* * *
Ὄντως ὅλοι αὐτοὶ «ἐγενήθησαν ἰσχυροὶ ἐν πολέμῳ» διὰ τῆς πίστεως. Ἀλλὰ θὰ μοῦ πῆτε·
–Τώρα, δόξα τῷ Θεῷ, δὲν ἔχουμε πόλεμο· πρὸς τί λοιπὸν ὁ λόγος ἐπὶ τοῦ ῥητοῦ αὐτοῦ;
Μακάρι οὔτε σεῖς οὔτε τὰ παιδιὰ οὔτε τὰ ἐγγόνια σας νὰ μὴ δοῦν ποτὲ πόλεμο· ἡ εἰρήνη τοῦ Χριστοῦ νὰ βασιλεύῃ. Ἀλλ᾽ ἐάν, ἀγαπητοί μου, δὲν ἔχουμε σήμερα πόλεμο στρατιωτικό, βρισκόμαστε ὅμως ὅλοι –καὶ πρέπει νὰ τὸ συνειδητοποιήσουμε ὅσοι πιστεύουμε στὸν Ἐσταυρωμένο κ᾽ ἔχουμε βαπτισθῆ στὸ ὄνομα τῆς ἁγίας Τριάδος–, βρισκόμαστε σὲ ἐμπόλεμη κατάστασι· ἔχουμε πόλεμο πνευματικό.
Ἔχουμε πόλεμο ἐναντίον τῆς ἀπιστίας καὶ ἀθεΐας, ποὺ ὑψώνει τώρα θρασεῖα τὴν κεφαλὴ καὶ ζητάει νὰ σβήσῃ ἀπὸ τὸ λεξιλόγιό μας τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ. Ἔχουμε πόλεμο ἐναντίον τοῦ ὑλισμοῦ, τοῦ ἀθέου κομμουνισμοῦ, τοῦ μασονισμοῦ ποὺ ξαπλώνει τὰ πλοκάμια του παντοῦ σὲ ὑπηρεσίες καὶ ὑπουργεῖα, καὶ διοικεῖ τὴν Ἑλλάδα καὶ τὸν κόσμο ὁλόκληρο.
Ἔχουμε πόλεμο ἐναντίον τῶν αἱρέσεων. Δεκάδες αἱρέσεις δροῦν ἐναντίον τῆς πίστεώς μας, ὅπως π.χ. οἱ χιλιασταί. Ἔχουμε πόλεμο ἐναντίον ὅλων τῶν σκοτεινῶν δυνάμεων, ποὺ βάλθηκαν νὰ σβήσουν τὸ ἱστορικὸ καὶ ἔνδοξο τοῦτο ἔθνος. Μπορεῖ νὰ κερδίσαμε τὸν πόλεμο στὰ ψηλὰ βουνά, ἀλλὰ κινδυνεύουμε νὰ χάσουμε τὴ μάχη αὐτὴ μέσα στὶς πόλεις.
Ἀλλ᾽ ἀκόμα δὲν σᾶς εἶπα τίποτα. Ὁ σκληρότερος πόλεμος ποὺ ἔχουμε νὰ διεξαγάγουμε δὲν εἶνε ἐναντίον αὐτῶν ποὺ ἀναφέραμε, ὄχι. Ὁ σκληρότερος πόλεμος εἶνε – ποιός; Μὴ σᾶς φανῇ παράξενο· εἶνε ὁ πόλεμος ἐναντίον τοῦ ἑαυτοῦ μας, τοῦ διεφθαρμένου ἑαυτοῦ μας· ἐναντίον τῶν κακιῶν, τῶν ἐλαττωμάτων, τῶν παθῶν, ποὺ αὐτὰ ἔγιναν οἱ νεκροθάφτες καὶ τοῦ ἔθνους μας. Ἀναφέρω ἐνδεικτικὰ τὴ διχόνοια· αὐτή, ἡ ἑλληνικὴ διχόνοια, δὲν δίχασε τόσες φορὲς τὸ ἔθνος μας; Λοιπὸν ὁ σκληρότερος πόλεμος ποὺ ἔχουμε νὰ κάνουμε εἶνε ἐναντίον τοῦ ἑαυτοῦ μας, τῶν παθῶν μας· τῆς πλεονεξίας, τῆς ἀδικίας, τῆς ἐκμεταλλεύσεως, τῆς βλασφημίας, τῆς πορνείας, τῆς μοιχείας, τῶν διαζυγίων, κάθε φαυλότητος καὶ ἀνομίας.
Στὸν πόλεμο αὐτὸ λίγοι στρατεύονται· λίγοι εἶνε οἱ πιστοί. Στοὺς χίλιους ὑπολογίζω ἕναν, ποὺ τὴ νύχτα τῶν Χριστουγέννων θὰ δακρύσῃ· οἱ ἄλλοι βλέπουν τὴν ἑορτὴ ὡς εὐκαιρία γιὰ φαγοπότι, διασκέδασι καὶ ὄργια. Οἱ μεγάλοι, ἀντὶ νὰ ἐκκλησιασθοῦν, τὴ νύχτα τῶν Χριστουγέννων θὰ κάνουν ρεβεγιόν. Αὐτοὶ εἶνε. Ἡ Ἑλλάδα ὅμως δὲν εἶνε αὐτοί· εἶνε ὁ φτωχός, ὁ βοσκός, ἡ γυναικούλα, τὸ ἀθῷο παιδί.
Ἀλλ᾽ ἂς εἴμαστε λίγοι. Δὲν θὰ νικήσουν οἱ πολλοί· θὰ νικήσῃ «τὸ ἀρνίον τὸ ἐσφαγμένον» (Ἀπ. 17,14), ἡ πίστις ἡ Ὀρθόδοξος. Ὅπως ὁ Κύριος ἐνίσχυσε ἐκείνους τοὺς ἥρωες τῆς πίστεως, ἔτσι θὰ ἐνισχύσῃ κ᾽ ἐμᾶς. Καὶ τότε, ὄχι πιὰ μόνο ἀπὸ τὴν ἱστορία καὶ τὴν ἁγία Γραφή, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὴ δική μας ζωὴ θὰ βεβαιώνεται τὸ «ἐγενήθησαν ἰσχυροὶ ἐν πολέμῳ». Αὐτὴ εἶνε ἡ νίκη, ὁ θρίαμβος ποὺ πραγματοποιεῖ ὁ Χριστός, ποὺ ζῇ καὶ βασιλεύει εἰς τοὺς αἰῶνας σὲ κάθε γενεά.
–Τώρα, δόξα τῷ Θεῷ, δὲν ἔχουμε πόλεμο· πρὸς τί λοιπὸν ὁ λόγος ἐπὶ τοῦ ῥητοῦ αὐτοῦ;
Μακάρι οὔτε σεῖς οὔτε τὰ παιδιὰ οὔτε τὰ ἐγγόνια σας νὰ μὴ δοῦν ποτὲ πόλεμο· ἡ εἰρήνη τοῦ Χριστοῦ νὰ βασιλεύῃ. Ἀλλ᾽ ἐάν, ἀγαπητοί μου, δὲν ἔχουμε σήμερα πόλεμο στρατιωτικό, βρισκόμαστε ὅμως ὅλοι –καὶ πρέπει νὰ τὸ συνειδητοποιήσουμε ὅσοι πιστεύουμε στὸν Ἐσταυρωμένο κ᾽ ἔχουμε βαπτισθῆ στὸ ὄνομα τῆς ἁγίας Τριάδος–, βρισκόμαστε σὲ ἐμπόλεμη κατάστασι· ἔχουμε πόλεμο πνευματικό.
Ἔχουμε πόλεμο ἐναντίον τῆς ἀπιστίας καὶ ἀθεΐας, ποὺ ὑψώνει τώρα θρασεῖα τὴν κεφαλὴ καὶ ζητάει νὰ σβήσῃ ἀπὸ τὸ λεξιλόγιό μας τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ. Ἔχουμε πόλεμο ἐναντίον τοῦ ὑλισμοῦ, τοῦ ἀθέου κομμουνισμοῦ, τοῦ μασονισμοῦ ποὺ ξαπλώνει τὰ πλοκάμια του παντοῦ σὲ ὑπηρεσίες καὶ ὑπουργεῖα, καὶ διοικεῖ τὴν Ἑλλάδα καὶ τὸν κόσμο ὁλόκληρο.
Ἔχουμε πόλεμο ἐναντίον τῶν αἱρέσεων. Δεκάδες αἱρέσεις δροῦν ἐναντίον τῆς πίστεώς μας, ὅπως π.χ. οἱ χιλιασταί. Ἔχουμε πόλεμο ἐναντίον ὅλων τῶν σκοτεινῶν δυνάμεων, ποὺ βάλθηκαν νὰ σβήσουν τὸ ἱστορικὸ καὶ ἔνδοξο τοῦτο ἔθνος. Μπορεῖ νὰ κερδίσαμε τὸν πόλεμο στὰ ψηλὰ βουνά, ἀλλὰ κινδυνεύουμε νὰ χάσουμε τὴ μάχη αὐτὴ μέσα στὶς πόλεις.
Ἀλλ᾽ ἀκόμα δὲν σᾶς εἶπα τίποτα. Ὁ σκληρότερος πόλεμος ποὺ ἔχουμε νὰ διεξαγάγουμε δὲν εἶνε ἐναντίον αὐτῶν ποὺ ἀναφέραμε, ὄχι. Ὁ σκληρότερος πόλεμος εἶνε – ποιός; Μὴ σᾶς φανῇ παράξενο· εἶνε ὁ πόλεμος ἐναντίον τοῦ ἑαυτοῦ μας, τοῦ διεφθαρμένου ἑαυτοῦ μας· ἐναντίον τῶν κακιῶν, τῶν ἐλαττωμάτων, τῶν παθῶν, ποὺ αὐτὰ ἔγιναν οἱ νεκροθάφτες καὶ τοῦ ἔθνους μας. Ἀναφέρω ἐνδεικτικὰ τὴ διχόνοια· αὐτή, ἡ ἑλληνικὴ διχόνοια, δὲν δίχασε τόσες φορὲς τὸ ἔθνος μας; Λοιπὸν ὁ σκληρότερος πόλεμος ποὺ ἔχουμε νὰ κάνουμε εἶνε ἐναντίον τοῦ ἑαυτοῦ μας, τῶν παθῶν μας· τῆς πλεονεξίας, τῆς ἀδικίας, τῆς ἐκμεταλλεύσεως, τῆς βλασφημίας, τῆς πορνείας, τῆς μοιχείας, τῶν διαζυγίων, κάθε φαυλότητος καὶ ἀνομίας.
Στὸν πόλεμο αὐτὸ λίγοι στρατεύονται· λίγοι εἶνε οἱ πιστοί. Στοὺς χίλιους ὑπολογίζω ἕναν, ποὺ τὴ νύχτα τῶν Χριστουγέννων θὰ δακρύσῃ· οἱ ἄλλοι βλέπουν τὴν ἑορτὴ ὡς εὐκαιρία γιὰ φαγοπότι, διασκέδασι καὶ ὄργια. Οἱ μεγάλοι, ἀντὶ νὰ ἐκκλησιασθοῦν, τὴ νύχτα τῶν Χριστουγέννων θὰ κάνουν ρεβεγιόν. Αὐτοὶ εἶνε. Ἡ Ἑλλάδα ὅμως δὲν εἶνε αὐτοί· εἶνε ὁ φτωχός, ὁ βοσκός, ἡ γυναικούλα, τὸ ἀθῷο παιδί.
Ἀλλ᾽ ἂς εἴμαστε λίγοι. Δὲν θὰ νικήσουν οἱ πολλοί· θὰ νικήσῃ «τὸ ἀρνίον τὸ ἐσφαγμένον» (Ἀπ. 17,14), ἡ πίστις ἡ Ὀρθόδοξος. Ὅπως ὁ Κύριος ἐνίσχυσε ἐκείνους τοὺς ἥρωες τῆς πίστεως, ἔτσι θὰ ἐνισχύσῃ κ᾽ ἐμᾶς. Καὶ τότε, ὄχι πιὰ μόνο ἀπὸ τὴν ἱστορία καὶ τὴν ἁγία Γραφή, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὴ δική μας ζωὴ θὰ βεβαιώνεται τὸ «ἐγενήθησαν ἰσχυροὶ ἐν πολέμῳ». Αὐτὴ εἶνε ἡ νίκη, ὁ θρίαμβος ποὺ πραγματοποιεῖ ὁ Χριστός, ποὺ ζῇ καὶ βασιλεύει εἰς τοὺς αἰῶνας σὲ κάθε γενεά.
Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Κωνσταντίνου Κολωνοῦ – Ἀθηνῶν τὴν 20-12-1964 πρωί.
