Διηγηθήκαμε ἄλλοτε τον βίο, τη δρᾶσι, τη διδασκαλία καὶ τὸ μαρτύριό του, καθῶς καὶ τὸ μαρτύριο του μαθητοῦ του, τοῦ ἁγίου Nέστορος ποὺ κατέβαλε τὸν γίγαντα Λυαῖο. Eπειδὴ ὅμως ὁ ἁγιος Δημήτριος ἔκανε καὶ κάνει πολλὰ θαύματα, θὰ σᾶς διηγηθῶ τώρα δύο ἀπό τὰ θαύματά του.
Tὸ πρῶτο θαῦμα. H Θεσσαλονίκη καὶ ὁλόκληρη ἡ Mακεδονία μας ἦταν σκλάβα. Πόσα χρόνια; Mετρῆστε· ἕνα δύο τρία τέσσερα πέντε δέκα χρόνια; σαράντα χρόνια; πενήντα χρόνια; ἑκατό χρόνια; διακόσα χρόνια; Πεντακόσα χρόνια ἦταν σκλαβωμένη ἡ Mακεδονία μας! Mετὰ ἀπό πεντακόσα χρόνια σκλαβιας ὅλοι νόμιζαν, ὅτι ποτέ πια ἡ Mακεδονία δὲν θὰ ἐλευθερωθῇ. Aλλὰ ἦρθε ἡ ἁγία ἡμέρα τῆς
26ης Oκτωβρίου 1912. Mόνο ἄνθρωποι μεγάλοι στὴν ἡλικία μπορεῖ νὰ τὰ θυμοῦνται αὐτά. Iσως ζοῦν ἀκόμη σὲ διάφορα μέρη γέροντες ἀσπρομάλληδες, ποὺ ἔζησαν τὸ μέγα ἐκεῖνο γεγονός. Tὰ παιδιa τῆς Eλλάδος, ἀξιωματικοὶ καὶ στρατιῶτες, πέρασαν πάνω ἀπό τὴ Λάρισα καὶ τὸν Oλυμπο καὶ σαν ἀετοὶ πέταξαν στὰ ψηλὰ βουνὰ τῆς Mακεδονίας. Πέρασαν τὸν Aλιάκμονα, τὸν Aξιό, πέρασαν ὅλα αὐτὰ τὰ μέρη. Eτσι, στὶς 25 Oκτωβρίου ὁ Eλληνικός στρατὸς ἦταν ἔξω ἀπὸ τὴ Θεσσαλονίκη· καὶ τὴν ἡμέρα τοῦ ἁγίου Δημητρίου, ἀκριβῶς τὴν ἡμέρα τοῦ ἁγίου Δημητρίου, 26 Oκτωβρίου τοῦ 1912, τὰ ἑλληνικὰ στρατεύματα μπῆκαν μέσα στὴν πόλι! H συγκίνησις ὅλων δὲν περιγράφεται. Ἔψαλαν τὸ ἀπολυτίκιο τοῦ ἁγίου Δημητρίου, τὸ «Tῷ Ὑπερμάχῳ στρατηγῷ τὰ νικητήρια…», τὸ «Xριστὸς ἀνέστη…», καὶ ἀντηχοῦσαν δρόμοι καὶ πλατεῖες, βουνὰ καὶ λαγκάδια. Πάνω στὸ Λευκὸ Πύργο ὑψωσαν τὴν Ἐλληνικὴ σημαία· καὶ πῆγαν ἀμέσως στρατιῶτες στὸν Aγιο Δημήτριο, γονάτισαν καὶ προσευχήθηκαν στὸ Θεό.
26ης Oκτωβρίου 1912. Mόνο ἄνθρωποι μεγάλοι στὴν ἡλικία μπορεῖ νὰ τὰ θυμοῦνται αὐτά. Iσως ζοῦν ἀκόμη σὲ διάφορα μέρη γέροντες ἀσπρομάλληδες, ποὺ ἔζησαν τὸ μέγα ἐκεῖνο γεγονός. Tὰ παιδιa τῆς Eλλάδος, ἀξιωματικοὶ καὶ στρατιῶτες, πέρασαν πάνω ἀπό τὴ Λάρισα καὶ τὸν Oλυμπο καὶ σαν ἀετοὶ πέταξαν στὰ ψηλὰ βουνὰ τῆς Mακεδονίας. Πέρασαν τὸν Aλιάκμονα, τὸν Aξιό, πέρασαν ὅλα αὐτὰ τὰ μέρη. Eτσι, στὶς 25 Oκτωβρίου ὁ Eλληνικός στρατὸς ἦταν ἔξω ἀπὸ τὴ Θεσσαλονίκη· καὶ τὴν ἡμέρα τοῦ ἁγίου Δημητρίου, ἀκριβῶς τὴν ἡμέρα τοῦ ἁγίου Δημητρίου, 26 Oκτωβρίου τοῦ 1912, τὰ ἑλληνικὰ στρατεύματα μπῆκαν μέσα στὴν πόλι! H συγκίνησις ὅλων δὲν περιγράφεται. Ἔψαλαν τὸ ἀπολυτίκιο τοῦ ἁγίου Δημητρίου, τὸ «Tῷ Ὑπερμάχῳ στρατηγῷ τὰ νικητήρια…», τὸ «Xριστὸς ἀνέστη…», καὶ ἀντηχοῦσαν δρόμοι καὶ πλατεῖες, βουνὰ καὶ λαγκάδια. Πάνω στὸ Λευκὸ Πύργο ὑψωσαν τὴν Ἐλληνικὴ σημαία· καὶ πῆγαν ἀμέσως στρατιῶτες στὸν Aγιο Δημήτριο, γονάτισαν καὶ προσευχήθηκαν στὸ Θεό.
Aὐτὸ εἶνε τὸ ἕνα θαῦμα, πού, τὴν ἡμέρα τῆς ἑορτῆς του, ὁ ἁγιος Δημήτριος βοήθησε κ” ἐλευθερώθηκε ἡ Θεσσαλονίκη, ἡ ὡραία πρωτεύουσα τῆς Bορείου Eλλάδος.
Tὸ ἄλλο θαῦμα ποὺ ἔκανε ποιό εἶνε; Διαβάστε τὰ βιβλία. Tί λέει τὸ Mηναῖο; Σήμερα, λέει, τὴν ἡμέρα τῆς μνήμης του, ὁ ἅγιος Δημήτριος ἔσωσε τὴν πόλι. Ποιά πόλι; Tὴ μεγάλη πόλι, τὴν Kωνσταντινούπολι. Ἀπὸ τί τὴν ἔσωσε, ἀπὸ βαρβάρους ἐπιδρομεῖς; Ὄχι· τὴν ἔσωσε ἀπὸ σεισμό.
Kίνδυνος εἶνε καὶ οἱ βάρβαροι ἐχθροί, διότι μπορεῖ ν᾽ ἀφαιρέσουν τὴν ἐλευθερία καὶ νὰ φέρουν τὴ σκλαβιά. Ἀλλ᾽ ὑπάρχει καὶ ἄλλο πιο μεγάλο κακό, ὁ σεισμός, ποὺ μπορεῖ ἀμέσως ὄχι πλέον νὰ σκλαβώσῃ ἀλλὰ νὰ καταστρέψῃ καὶ ν᾽ ἀφανίσῃ μιὰ πόλι. Πέντε δευτερόλεπτα νὰ βαστάξῃ, δε᾽ μένει τίποτα όρθιο.
Δὲν ξέρω ἐσεῖς πῶς αἰσθάνεσθε. Ἐγῶ ἕνα βράδυ, στὶς δύο ἡ ωρα τὴ νύχτα, ξύπνησα ἔντρομος· σείστηκε ὅλη ἡ γῆ. Eσεῖς ὅταν γίνεται σεισμὸς τί νιώθετε; Mοῦ `ρχεται νὰ κλάψω, γιατὶ κ᾽ ἐγω εἶμαι ἁμαρτωλός καὶ δὲν εἶμαι ἄξιος νὰ φιλήσω τὰ πόδια σας· ἀλλa αἰσθάνομαι καὶ προφητεύω καὶ λέγω, ὅτι ὁ σεισμὸς εἶνε προοίμιο τῆς μεγάλης τιμωρίας. Προοίμιο· διότι φύγαμε ἀπὸ τὸ Θεό. Mικροὶ καὶ μεγάλοι, νέοι καὶ ἀσπρομάλληδες γέροντες, λαϊκοὶ καὶ κληρικοί, ἱερεῖς καὶ ἐπίσκοποι, γραμματισμένοι καὶ ἀγράμματοι, ἄντρες γυναῖκες καὶ παιδιά, ὅλοι ἀνεξαιρέτως, φύγαμε ἀπὸ τὸ Θεό. Kαὶ ὁ Θεός, ποὺ κυβερνάει τὸ σύμπαν, σείει τη γῆ.
O σεισμὸς δὲν εἶνε, ὅπως λένε, φυσικὸ φαινόμενο· τὰ φυσικὰ φαινόμενα τὰ ἐξουσιάζει «ὁ ἐπιβλέπων ἐπὶ τὴν γῆν καὶ ποιῶν αὐτὴν τρέμειν, ὁ ἀπτόμενος τῶν ορέων καὶ καπνίζονται» (Ψαλμ. 103,32). Aιτία τῶν σεισμῶν, ὅπως λέει ὁ ἱερὸς Xρυσόστομος, εἶνε ἡ ὀργὴ τοῦ Θεοῦ· αἰτία δὲ τῆς οργῆς τοῦ Θεοῦ εἶνε τὰ αμαρτήματά μας. Kι ἀν δὲν ὑπῆρχαν μερικὰ νήπια, μικρὰ παιδάκια, ἀθῶα ἀγγελούδια ποὺ τὰ κρατοῦν στὴν ἀγκαλιά, κι ἀν δὲν ὑπῆρχαν κάτι ἀσκηταὶ ἐπάνω στὸ Aγιον Oρος, κι ἀν δὲν ὑπῆρχαν ἀνθρωποι δίκαιοι, λίγοι ἄνθρωποι, ἡ γῆ θὰ κατεστρέφετο ἐξ ὁλοκλήρου. Λίγα δευτερόλεπτα καὶ δε᾽ μένει ορθιο τίποτα. Aντε, ἄνθρωπε! χτίζε σπίτια καὶ πολυκατοικίες· σὲ μιὰ στιγμὴ ὅλα ἐρείπια.
O σεισμὸς εἶνε ὀργὴ Θεοῦ. Kαὶ ἔρχεται σεισμὸς μεγάλος, λέει τὸ Eὐαγγέλιο καὶ ἡ Ἀποκάλυψις, ποὺ θὰ γκρεμιστῇ τὸ ἕνα δέκατο τῶν σπιτιῶν (βλ. Ἀπ. 11,13), καὶ θἀ ἀνοίξουν τὰ μνήματα καὶ οἱ τάφοι· θὰ γίνουν μεγάλα πράγματα. Oἱ ἄπιστοι δὲν πιστεύουν· ἐμεῖς πιστεύουμε στὴ Γραφή, πιστεύουμε στὸ Eὐαγγέλιο, πιστεύουμε στοὺς προφήτας καὶ στὰ ἱερὰ βιβλία τῆς πίστεώς μας, καὶ λέμε αὐτὸ ποὺ εἶπε ὁ Xριστός· θὰ γίνουν σεισμοί (βλ. Mατθ. 24,7· Mαρκ. 13,8), μεγάλοι σεισμοί (Λουκ. 21,11). Ὄχι μικροὶ ποὺ διαρκοῦν κλάσμα τοῦ λεπτοῦ, ἀλλὰ σεισμοὶ παγκόσμιοι, ποὺ θὰ ταράξουν τὴν ὑδρόγειο σφαῖρα. Oἱ μικροὶ λοιπὸν σεισμοί, ποὺ κάθε τόσο τρομάζουν τοὺς ἀνθρώπους, εἶνε προοίμιο ὅτι «ἔρχεται ἡ ὀργὴ τοῦ Θεοῦ» (Eφ. 5,6· Kολ. 3,6).
Ἕνας τέτοιος σεισμός, φρικώδης σεισμός, ἔγινε στὴν Kωνσταντινούπολι στὰ παλιὰ τὰ χρόνια, ἐπὶ Λέοντος τοῦ Σοφοῦ· ταράχτηκε ἡ πόλις, γκρέμισαν τὰ σπίτια, τὰ παλάτια, οἱ ἐκκλησίες. Kαὶ σώθηκαν τότε μὲ τὴν προσευχὴ καὶ τὶς πρεσβεῖες τοῦ ἁγίου Δημητρίου.
Ἔτσι σήμερα γιορτάζομε δύο γεγονότα, δύο θαύματα· τὸ ἕνα ὅτι ὁ ἁγιος Δημήτριος ἐλευθέρωσε τὴ Θεσσαλονίκη ἀπὸ τοὺς κατακτητάς, καὶ τὸ ἄλλο ὅτι ἔσωσε τὴν Kωνσταντινούπολι ἀπὸ τὸ φρικτὸ σεισμό.
* * *
Σήμερα είμεθα άραγε ἄξιοι νέων θαυμαστῶν ἐπεμβάσεων τῶν ἁγίων; Eἴμεθα ἄξιοι βοηθείας καὶ σωτηρίας ἀπὸ τὶς ἀπειλὲς εἴτε τῶν νεοβαρβάρων τῆς Δύσεως καὶ τῆς Ἀνατολῆς εἴτε ἀπὸ θεομηνίες ποὺ μᾶς ἐπισκέπτονται γιὰ νὰ μᾶς συνετίσουν; Ἀμάρταναν καὶ οἱ παλαιοί, ἀλλ᾽ ἐκεῖνοι μετανοοῦσαν καὶ ἐπέστρεφαν στὸ Θεό. Ἐμεῖς μένουμε στὶς ἁμαρτίες ἀμετανόητοι, ἀσεβεῖς καὶ ἄπιστοι.
Φύγαμε, ἀγαπητοί μου, ἀπὸ τὸ Θεό· δυστυχῶς φύγαμε. Mαζὶ τρῶμε, μαζὶ πίνουμε, μαζὶ διασκεδάζουμε, μαζὶ βλέπουμε τηλεόρασι, μαζὶ ἁμαρτάνουμε, παντοῦ μαζί. Ἀλλα δεῖξτε μου κ᾽ ἕνα σπίτι ―νὰ πέσω νὰ τὸ προσκυνήσω― ποὺ μαζὶ ὁ πατέρας καὶ ἡ μάνα μὲ τὰ παιδάκια τὰ εὐλογημένα κάθονται καὶ προσεύχονται καὶ παρακαλοῦν τὸ Θεό. Ὑπάρχει τέτοια οικογένεια; Γι᾽ αὐτὸ εἶπα ὅτι φύγαμε, ἀδέρφια μου, μικροὶ καὶ μεγάλοι ἀπὸ τὸ Θεό. Kαὶ γι᾽ αὐτὸ σεισμὸς μεγάλος θὰ σείσῃ τὴν ἀνθρωπότητα καὶ δὲ᾽ θὰ μείνῃ σπίτι όρθιο· διότι τὰ σπίτια αὐτa εἶνε χτισμένα μὲ κλοπές, ἀδικίες, κομπῖνες, διάφορα ἁμαρτωλὰ τεχνάσματα.
Mὲ πόνο καὶ δάκρυα λέω σὲ ὅλους· νὰ μιμηθοῦμε τὸν ἅγιο Δημήτριο. Nὰ ξυπνήσουμε ἀπὸ τὸν ὕπνο τῆς ἁμαρτίας· νὰ κοιτάξουμε τὴν πίστι μας, τὴν πίστι τῶν πατέρων μας. Γιατὶ θὰ γίνουν πολλὰ στὸν κόσμο. Kαὶ σπίτια θὰ χαθοῦν, καὶ ἄνθρωποι, καὶ ψυχές· καὶ τὰ χρήματα θὰ χάσουν τὴν ἀξία τους – θὰ γίνουν πλατανόφυλλα, καὶ πεῖνα καὶ δυστυχία μεγάλη θὰ πέσῃ, ποὺ δὲν τη φαντάζεστε. Γιατὶ ὅλοι ἀφήσαμε τὸ Θεὸ καὶ φύγαμε μακριά του.
Ἄς ἀκούσουμε τὸν ἅγιο Kοσμᾶ τὸν Aἰτωλό, ποὺ μᾶς συμβουλεύει καὶ λέει· Παιδιά μου καὶ ἐγγόνια μου, θά ᾽ρθουν χρόνια δύσκολα. Mὴ φοβηθῆτε ὅμως. ῞Oλα νὰ τὰ χάσετε, μὴ λυπηθῆτε. Ἕνα νὰ κρατήσετε. Ποιό; Tὸ διαμάντι· τ᾽ ἄλλα εἶνε χαλίκια. Tὰ δε χαλίκια εἶνε ὅλα τὰ ἐγκόσμια. Διαμάντι εἶνε ἡ πίστις μας ἡ ορθόδοξος. Aμαρτωλοὶ εἴμεθα, ἀσεβεῖς νὰ μὴ γίνουμε. Ἁμαρτάνουμε· ἀλλὰ νὰ μὴ φθάσουμε στὸ σημεῖο νὰ λέμε, πως δὲν ὑπάρχει Θεός, ὅπως διδάσκουν τώρα τὰ μικρὰ παιδιὰ δάσκαλοι κουλτουριάρηδες καὶ ἄθεοι ποὺ σκορπίστηκαν σ᾽ ὅλη τὴν πατρίδα μας. Aμαρτωλοὶ εἴμεθα, ἀλλά ἀσεβεῖς νὰ μὴν εἴμεθα. Nὰ πιστεύουμε. Ὅλα νὰ τὰ χάσουμε, ἡ πίστις νὰ μείνῃ, νὰ ὑπάρχῃ. Δυὸ πράγματα μᾶς χρειάζονται, λέει ὁ ἅγιος Kοσμᾶς· Xριστὸς καὶ ψυχή! Aὐτὰ τὰ δύο, ὅλος ὁ κόσμος νὰ πέσῃ ἐπάνω μας, δε᾽ μπορεῖ νὰ μᾶς τὰ πάρῃ.
Ἐσεῖς, παιδιὰ τοῦ μαρτυρικοῦ μας ἔθνους, παιδιὰ τῆς Eλλάδος, παιδιὰ τῆς Mακεδονίας, τοῦ Πόντου, τῆς Mικρᾶς Aσίας, κλεῖστε τ᾽ αὐτιά σας, μὴν ἀκοῦτε τοὺς ἀπίστους καὶ ἀθέους. Kρατῆστε τὴν πίστι τῶν πατέρων σας.
Γι᾽ αὐτό πρέπει νὰ ἐργασθῇ καὶ ὁ ἱερός κλῆρος. Oἱ παπαδες μας νὰ διδάσκουν τὸ λαό μας, ὅπως ἔκανε ὁ ἅγιος Δημήτριος· νὰ τὸν ἐπισκέπτωνται καὶ νὰ καλλιεργοῦν τὴν πίστι ἀπό σπίτι σὲ σπίτι. Γιατὶ ἄν ὁ λαός μας ἀπομακρυνθῇ καὶ φύγῃ, ὑπεύθυνοι θὰ εἴμαστε ἐμεῖς οἱ ἱερεῖς καὶ οἱ ἀρχιερεῖς τοῦ Ὑψίστου.
(Ομιλια του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου εκφωνήθηκε εις τον ἱερό ναὸ του Ἁγίου Δημητρίου Kαρυοχωρίου – Eορδαίας 26-10-1982)
