Σήμερα, ἀγαπητοί μου, ἑορτάζουν οἱ δύο μεγάλοι ἀπόστολοι τοῦ Χριστοῦ, οἱ κορυφαῖοι Πέτρος καὶ Παῦλος.
Ποιά ἐγκώμια τοὺς ἁρμόζουν καὶ ποιός μπορεῖ νὰ τοὺς ἐπαινέσῃ ἀξίως!
Ἂν ὅλοι οἱ ἀπόστολοι λέγωνται θεμέλιοι τῆς Ἐκκλησίας, γιὰ τοὺς δύο κορυφαίους ἡ ἴδια ἡ Ἐκκλησία ψάλλει·
«Πέτρε κορυφαῖε τῶν ἐνδόξων ἀποστόλων, ἡ πέτρα τῆς πίστεως, καὶ Παῦλε θεσπέσιε, τῶν ἁγίων ἐκκλησιῶν ὁ ῥήτωρ καὶ φωστήρ…» (ἰδιόμ. Λιτ.).
Στὸν βίο καὶ τῶν δύο κορυφαίων διακρίνονται δύο μέρη, τὸ σκοτεινὸ καὶ τὸ φωτεινό. Ὁ Πέτρος ἀπὸ θερμὸς μαθητὴς τοῦ Χριστοῦ σὲ μιὰ στιγμὴ ἀπροσεξίας βρέθηκε ἀρνητής του, ἔπειτα ὅμως ἀπὸ ἕνα τριήμερο δακρύων καὶ μετανοίας ὁ ἀναστὰς Κύριος τὸν ἀποκατέστησε στὸ ἀποστολικὸ ἀξίωμα. Ὁ Παῦλος ἐπίσης κάνει στὴν ἀρχὴ τὴν ἐμφάνισί του ὡς σκληρὸς διώκτης, μετὰ ὅμως ἀπὸ τὸ ὅραμα τῆς Δαμασκοῦ καὶ ἕνα ἐπίσης τριήμερο τυφλώσεως καὶ συντριβῆς χρίεται ἀπόστολος τῶν ἐθνῶν. Στὸ σκοτεινὸ πρῶτο μέρος τους ὁ μὲν Πέτρος ἔγινε ἀρνητὴς ἀπὸ ἕναν ἐνστικτώδη φόβο γιὰ τὴ ζωή του, ὁ δὲ Παῦλος ἔγινε διώκτης ἀπὸ πάθος καὶ μῖσος κατὰ τοῦ Χριστοῦ. Ὅταν ὅμως ἦρθε τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο, τότε οἱ ψυχές τους εἶδαν φῶς, ἐλευθερώθηκαν ἀπὸ τὸ φόβο καὶ τὸ πάθος· τότε ἀρνήθηκαν τὸν κακὸ ἑαυτό τους, τὸν φίλαυτο καὶ ἐμπαθῆ, καὶ ἔδειξαν αὐταπάρνησι. Καὶ ἐδῶ ἀκριβῶς ἐπιθυμῶ σήμερα νὰ ἐπιστήσω τὴν προσοχή σας.
Ποιά ἐγκώμια τοὺς ἁρμόζουν καὶ ποιός μπορεῖ νὰ τοὺς ἐπαινέσῃ ἀξίως!
Ἂν ὅλοι οἱ ἀπόστολοι λέγωνται θεμέλιοι τῆς Ἐκκλησίας, γιὰ τοὺς δύο κορυφαίους ἡ ἴδια ἡ Ἐκκλησία ψάλλει·
«Πέτρε κορυφαῖε τῶν ἐνδόξων ἀποστόλων, ἡ πέτρα τῆς πίστεως, καὶ Παῦλε θεσπέσιε, τῶν ἁγίων ἐκκλησιῶν ὁ ῥήτωρ καὶ φωστήρ…» (ἰδιόμ. Λιτ.).
Στὸν βίο καὶ τῶν δύο κορυφαίων διακρίνονται δύο μέρη, τὸ σκοτεινὸ καὶ τὸ φωτεινό. Ὁ Πέτρος ἀπὸ θερμὸς μαθητὴς τοῦ Χριστοῦ σὲ μιὰ στιγμὴ ἀπροσεξίας βρέθηκε ἀρνητής του, ἔπειτα ὅμως ἀπὸ ἕνα τριήμερο δακρύων καὶ μετανοίας ὁ ἀναστὰς Κύριος τὸν ἀποκατέστησε στὸ ἀποστολικὸ ἀξίωμα. Ὁ Παῦλος ἐπίσης κάνει στὴν ἀρχὴ τὴν ἐμφάνισί του ὡς σκληρὸς διώκτης, μετὰ ὅμως ἀπὸ τὸ ὅραμα τῆς Δαμασκοῦ καὶ ἕνα ἐπίσης τριήμερο τυφλώσεως καὶ συντριβῆς χρίεται ἀπόστολος τῶν ἐθνῶν. Στὸ σκοτεινὸ πρῶτο μέρος τους ὁ μὲν Πέτρος ἔγινε ἀρνητὴς ἀπὸ ἕναν ἐνστικτώδη φόβο γιὰ τὴ ζωή του, ὁ δὲ Παῦλος ἔγινε διώκτης ἀπὸ πάθος καὶ μῖσος κατὰ τοῦ Χριστοῦ. Ὅταν ὅμως ἦρθε τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο, τότε οἱ ψυχές τους εἶδαν φῶς, ἐλευθερώθηκαν ἀπὸ τὸ φόβο καὶ τὸ πάθος· τότε ἀρνήθηκαν τὸν κακὸ ἑαυτό τους, τὸν φίλαυτο καὶ ἐμπαθῆ, καὶ ἔδειξαν αὐταπάρνησι. Καὶ ἐδῶ ἀκριβῶς ἐπιθυμῶ σήμερα νὰ ἐπιστήσω τὴν προσοχή σας.
* * *
⃝ Ἂς ἀναλογιστοῦμε, ἀγαπητοί μου, τὴν ἁγία αὐτὴ ἡμέρα πρῶτα τὸν ἀπόστολο Πέτρο. Τί θλῖψι πέρασε μετὰ τὴν ἄρνησι τοῦ Χριστοῦ! θλῖψι μέχρι ἀπελπισίας. Στὴ Γεθσημανῆ εἶδε νὰ συλλαμβάνουν καὶ νὰ δένουν τὸν ἀθῷο Διδάσκαλό του, ἡ ψυχή του ἐπαναστάτησε, ἔβγαλε μαχαίρι κ᾽ ἔκοψε τὸ αὐτὶ τοῦ ὑπηρέτου τῶν ἀρχιερέων Μάλχου. Ὁ Χριστὸς ὅμως τοῦ εἶπε· Πέτρε, βάλε τὸ μαχαίρι σου στὴ θήκη του· ὅσοι πάρουν μαχαίρι, ἀπὸ μαχαίρι θὰ πεθάνουν· ἂν ἤθελα, μποροῦσα νὰ παρακαλέσω τὸν οὐράνιο Πατέρα μου νὰ μοῦ στείλῃ παραπάνω ἀπὸ δώδεκα λεγεῶνες ἀγγέλων νὰ μὲ ὑπερασπισθοῦν. Καὶ ἀγγίζοντας τὸ αὐτὶ τοῦ δούλου τὸν θεράπευσε (βλ. Ματθ. 26,51-53. Μᾶρκ. 14,47. Λουκ. 22,50-51. Ἰω. 18,10-11). Ἀλλὰ τὴ νύχτα στὸ δικαστήριο τοῦ Ἄννα καὶ τοῦ Καϊάφα, τὸν πλησιάζει μιὰ ὑπηρέτρια καὶ τοῦ λέει· –Μὰ ἐσὺ δὲν ἤσουν μαζὶ μὲ τὸ Γαλιλαῖο αὐτόν; –Ἐγώ; δὲν ξέρω τί μοῦ λές. Σὲ λίγο τὸν πλησιάζει ἄλλη· –Ἐμένα δὲν μὲ γελᾷς, εἶσαι ἀπὸ τοὺς μαθητάς του. –Σοῦ ὁρκίζομαι δὲν εἶμαι· τί θέλεις ἀπὸ μένα; Τέλος οἱ παριστάμενοι παρατηροῦν· –Ἀνήκεις στὴ συνοδεία του, ἤσουν δίπλα του στὸν κῆπο· καὶ ἡ λαλιά σου μοιάζει. Τότε πάλι μὲ ὅρκο τὸν ἀρνεῖται λέγοντας· –Δὲν τὸν γνωρίζω, δὲν ἔχω καμμιά σχέσι μαζί του. Καὶ τὴ στιγμὴ ἐκείνη λάλησε ὁ πετεινός. Τὸ συναισθάνθηκε ὁ Πέτρος, βγῆκε ἔξω καὶ ἔκλαψε πικρά. Ὅταν ὅμως τὴν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς ἔλαβε Πνεῦμα ἅγιο, τότε ὁ λαγὸς ἔγινε λιοντάρι· αὐτὸς ποὺ μπροστὰ σὲ μιὰ ὑπηρέτρια ἀρνήθηκε τὸ Χριστό, τώρα μπροστὰ σὲ χιλιάδες ἀνθρώπους τὸν κηρύττει. Φυλακίζεται γι᾽ αὐτόν, κακοπαθεῖ, καὶ τέλος γιὰ τὸ εὐαγγέλιο φτάνει καὶ στὴ Ῥώμη, ὅπου ἐπὶ Νέρωνος δίνει καὶ τὴ ζωή του γιὰ τὸν Κύριο. Αὐτὸς εἶνε ὁ ἀπόστολος Πέτρος, τὸν ὁποῖο ἑορτάζουμε σήμερα μαζὶ μὲ τὸν ἄλλο κορυφαῖο καὶ πρωτόθρονο, τὸν ἀπόστολο Παῦλο. ⃝ Ὁ ἀπόστολος Παῦλος χάριν τοῦ Χριστοῦ ἀρνήθηκε κι αὐτὸς τὸν ἑαυτό του, ὅλα τὰ κατὰ κόσμον ζηλευτὰ πλεονεκτήματά του· τὴ θέσι του μεταξὺ τῶν φαρισαίων, τὶς σχέσεις καὶ φιλίες του, τὴν ἀναγνώρισί του, τὰ ἐρείσματά του, τὸ κῦρος καὶ τὴ δόξα του· ἀρνήθηκε τὴν καταγωγή του, τὴν παιδεία του, τὴ λατρεία του, τὰ φρονήματά του, τὶς πεποιθήσεις του, τὴν κοσμοθεωρία του, τὰ καυχήματά του. Γράφει ὁ ἴδιος· «περιτομῇ ὀκταήμερος, ἐκ γένους Ἰσραήλ, φυλῆς Βενιαμίν, Ἑβραῖος ἐξ Ἑβραίων, κατὰ νόμον Φαρισαῖος, κατὰ ζῆλον διώκων τὴν ἐκκλησίαν, κατὰ δικαιοσύνην τὴν ἐν νόμῳ γενόμενος ἄμεμπτος. Ἀλλ᾽ ἅτινα ἦν μοι κέρδη, ταῦτα ἥγημαι διὰ Χριστὸν ζημίαν» (Φιλιπ. 3,5-8). Τὰ θυσίασε ὅλα γιὰ τὸ Χριστό. Ἀκούσαμε σήμερα τί ὑπέμεινε· κόπους, χτυπήματα, πληγές, φυλακίσεις, θανατικὲς καταδίκες, τιμωρίες, ῥαβδισμούς, λιθοβολισμό, ναυάγια, ὁδοιπορίες κι ἀμέτρητους κινδύνους· στὴν πόλι καὶ στὴν ἐρημιά, στὴ θάλασσα καὶ στὴ στεριά, σὲ ποτάμια καὶ σὲ δάση, ἀπὸ λῃστάς, ἀπὸ Ἰουδαίους, ἀπὸ εἰδωλολάτρες, ἀπὸ ψευδαδέλφους· ζοῦσε μέσα σὲ κόπο καὶ μόχθο, μὲ ἀγρυπνίες, μὲ πεῖνα, μὲ δίψα, μὲ νηστεία, δίχως ροῦχο μέσ᾽ στὸ κρύο (βλ. Β΄ Κορ. 11,22-27), μὲ ταπεινώσεις κ᾽ ἐξευτελισμούς. Ἔγραψε· «Καθ᾽ ἡμέραν ἀποθνῄσκω», πεθαίνω κάθε μέρα (Α΄ Κορ. 15,31). Σφράγισε τέλος καὶ αὐτὸς τὴ ζωή του μὲ τὸ μαρτύριο στὴ ῾Ρώμη δι᾽ ἀποκεφαλισμοῦ.
* * *
Πέτρος καὶ Παῦλος, ἀγαπητοί μου, ἀποτελοῦν ζευγάρι, ποὺ δούλεψε γιὰ τὸ εὐαγγέλιο, θυσιάστηκε γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ καὶ μᾶς ἄφησε παράδειγμα αὐταπαρνήσεως.
Τί θὰ πῇ αὐταπάρνησις; Εἶνε μία θεμελιώδης ἀρετὴ τοῦ Χριστιανοῦ, ποὺ κάνει τὸν ἄνθρωπο νὰ θυσιάζεται γιὰ ἕναν ἱερὸ σκοπό.
Ὑπάρχει αὐταπάρνησις π.χ. γιὰ τὴν οἰκογένεια· ἀγαπᾷς τὸ σπίτι σου καὶ θυσιάζεσαι γι᾽ αὐτό, ξενιτεύεσαι καὶ δουλεύεις σκληρὰ μὲ κίνδυνο τῆς ζωῆς πολλὲς φορές. Κι ὄχι μόνο οἱ ἄνθρωποι· καὶ τὰ ζῷα ἀκόμα· ὁ πελαργός, ἂν πιάσῃ φωτιὰ καὶ κινδυνεύουν τὰ μικρά του, κάνει βουτιὲς μέσ᾿ στὴ φωτιά, νὰ σώσῃ τὰ πουλάκια του· σκοτώνεται, καίγεται γι᾽ αὐτά.
Ἀγαπᾷς λοιπὸν τὸ σπίτι σου καὶ θυσιάζεσαι γι᾽ αὐτό· ἀγαπᾷς ἀκόμα τὴν πατρίδα σου, κι ὅταν κινδυνεύῃ, ἐπιστρατεύεσαι, ἐκπαιδεύεσαι, ἀσκεῖσαι, ἀγρυπνᾷς μέσ᾽ στὸ κρύο στὴ σκοπιά, τρέχεις, ἀνεβαίνεις στὰ βουνά, παίζεις κορώνα – γράμματα τὴ ζωή σου γιὰ τὸν τόπο σου.
Ἂν λοιπὸν ἀγαπᾷς τὴν οἰκογένεια, τὸ σπίτι τὴν πατρίδα σου, ὅλα τὰ ὡραῖα πράγματα, πόσο μᾶλλον πρέπει ν᾽ ἀγαπᾷς τὸ Θεὸ καὶ τὴν πίστι σ᾽ αὐτόν; Μιὰ φορὰ ν᾽ ἀγαπᾷς τὴν οἰκογένειά σου, δυὸ φορὲς τὴν πατρίδα σου, καὶ χίλιες φορὲς τὸ Θεὸ καὶ τὴ θρησκεία σου. Γιατὶ παραπάνω ἀπ᾽ ὅλα, τὸ Ἄλφα καὶ τὸ Ὠμέγα, εἶνε ὁ Θεός (βλ. Ἀπ. 1,8· 21,6). Ὅποιος δὲν τὸ κατάλαβε αὐτό, ματαίως ζῇ στὸν κόσμο.
Παραπάνω ἀπ᾽ ὅλα ν᾽ ἀγαπᾷς τὸ Θεό, τὸ Χριστό, τὴν αἰωνιότητα. «Ἄνω σχῶμεν τὰς καρδίας», ὅπως ἀκοῦμε στὴ θεία λειτουργία. Ψηλά, πολὺ ψηλά, πάνω ἀπὸ ᾽κεῖ ποὺ ἀνέβηκαν οἱ ἀστροναῦτες, ἐκεῖ ὑπάρχει ἕνας κόσμος ἄυλος, πνευματικός, ποὺ μᾶς περιμένει. Εἴμαστε ἄξιοι, εἴμαστε ἕτοιμοι γι᾽ αὐτόν;
Ξέρω ὅτι ὡς τίμιοι οἰκογενειάρχες πολλὲς φορὲς γίνεστε θυσία· στὸ ἐργοστάσιο, στὸ δρόμο, στὸ τιμόνι, στὸ γραφεῖο, στὴ σκαλωσιά, στὸ χωράφι… Εἶστε ἐργατικοί, ἄξιοι ἐπαίνου. Ἐρωτῶ ὅμως· γιὰ τὴν πίστι τοῦ Χριστοῦ τί κάνετε; τί θυσιάζουν οἱ ἄνθρωποι σήμερα;
Ὅταν γινόταν ἡ ἀνέγερσι τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στὴ Φλώρινα, κάναμε ἔρανο καὶ πῆγαν γυναῖκες τῆς ἐπιτροπῆς νὰ ζητήσουν τὴ βοήθεια τῶν ἐνοριτῶν· φτωχοὶ ἄνθρωποι ἄνοιξαν κομποδέματα καὶ ἔδωσαν λίρες, ἐνῷ κάτι πλούσιοι δὲν ἔδωσαν οὔτε δραχμὴ σχεδόν. Ἡ ἀξία σου φαίνεται ἐφ᾿ ὅσον συμβάλλεις σὲ ἔργα χριστιανικά. Ὁ Πέτρος καὶ ὁ Παῦλος τὰ θυσίασαν ὅλα, ἐσὺ τί θυσιάζεις; Τί Χριστιανὸς εἶσαι;
Γιὰ τὸ Χριστὸ ὁ Πέτρος καὶ ὁ Παῦλος πῆγαν μακριά· ὄχι μὲ αὐτοκίνητο ἢ ἀεροπλάνο, ἀλλὰ μὲ τὰ πόδια ἢ τὶς καμῆλες. Σήμερα οἱ κληρικοί μας ἔχουν διάθεσι ἱεραποστολική; Λέω σὲ παπᾶδες νὰ τοὺς στείλω σὲ περιοχὴ ἀπομακρυσμένη, ὅπως π.χ. ἡ Πρέσπα – ποὺ εἶνε ἀπὸ τὰ ὡραιότερα μέρη τῆς πατρίδος μας, καὶ δὲν θέλουν· φοβοῦνται νὰ πᾶνε.
Πῆγα σ᾽ ἕνα χωριό, χτύπησα τὴν καμπάνα καὶ ἦρθαν ἐλάχιστοι. Ρωτάω· –Πόσες οἰκογένειες ἔχει ἡ ἐνορία; –Εἶνε χίλια σπίτια. –Πόσοι ἐκκλησιάζονται; –Ἑφτὰ ἄντρες καὶ δέκα γυναῖκες!…. Ἐνῷ ἡ Ἐκκλησία καλεῖ «Ὅσοι πιστοί» (θ. Λειτ.), ἀπὸ τὶς 168 ὧρες τῆς ἑβδομάδος οὔτε μία ὥρα δὲν διαθέτουν γιὰ τὸ Θεό.
Βλέποντας αὐτὴ τὴν ἀδιαφορία εἴτε γιὰ ἐλεημοσύνη, εἴτε γιὰ ἱεραποστολή, εἴτε γιὰ ἐκκλησιασμό, στενοχωροῦμαι. Φοβοῦμαι ὅτι ἡ ἀνοχὴ ἐξαντλεῖται. Ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλὸς εἶπε ὅτι τὸ τέλος πλησιάζει ὅταν δῆτε τὶς ἐκκλησιὲς ἀδειανὲς καὶ τὶς γυναῖκες γυμνές.
Σήμερα, τέτοια ἅγια ἡμέρα, ἂς παρακαλέσουμε τὸ Θεό. Κάτι μεγάλο θὰ γίνῃ στὸν κόσμο. Μὴ γλεντᾶμε, μὴ διασκεδάζουμε. Τὸ Χριστό, τὸ Θεό, τὴν Παναγιά μας, τοὺς ἁγίους νὰ παρακαλέσουμε, νὰ μὴν πέσῃ φωτιὰ στὴν πατρίδα μας· πολλὲς φορὲς κάηκε αὐτὸς ὁ τόπος, νὰ μὴν καῇ πάλι. Μακριά ἡ φωτιά! Θὰ ἔρθουν τὰ μεγάλα καὶ συγκλονιστικά. Ἐμεῖς ἐδῶ νὰ μείνουμε! στὴν πίστι τῶν πατέρων μας· προσευχὴ μέρα – νύχτα ὅλοι, καὶ τὰ παιδιά· νὰ σώσῃ ὁ Θεὸς τὸ ἔθνος μας, νὰ δοῦμε ἡμέρες καλύτερες πρὸς δόξαν τῆς ἁγίας Τριάδος· ἀμήν.
Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία τοῦ Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αὐγουστίνου, στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Πέτρου & Παύλου Πετρῶν – Ἀμυνταίου τὴν 29-6-1970
