«Πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες, τοῦτό ἐστι τὸ αἷμά μου, τὸ τῆς καινῆς διαθήκης, τὸ ὑπὲρ ὑμῶν καὶ πολλῶν ἐκχυνόμενον εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν» (θ. Λειτουργία)
ΓΕΥΜΑΤΑ και δείπνα κάνουν οί μεγάλοι, οι πλούσιοι, οί μεγιστάνες, πού θέλουν να ποικίλουν την ανιαρά ζωή τους και μ' ένα γλέντι. Άλλα πόσοι προσκαλούνται σ' αυτά; Λίγοι, οί επίσημοι• αυτοί πού είναι πάντα χορτάτοι. Ό πολύς λαός μένει έξω από τα δείπνα των μεγάλων.
Θα σας παρουσιάσω όμως ένα δείπνο, εμπρός στο οποίο όλα τα άλλα δείπνα είναι μία σκιά. Σ' αυτό είναι προσκεκλημένοι όλοι. είναι δεκτός εξ ίσου τόσο ό πλούσιος όσο και ό φτωχός, ό αγράμματος όσο και ό εγγράμματος, ή γυναίκα όσο και ό άντρας. Σ' αυτό μπορεί να καθίσει δίπλα στον βασιλέα και ό λούστρος, κι όταν δειπνούν οί προσκεκλημένοι παιανίζει ή μουσική του ουρανού. Το δείπνο αυτό είναι ό μυστικός δείπνος του Χριστού μας.
Αδελφοί, ελάτε στην τράπεζα του Κυρίου. Ό Χριστός διανέμει τα προσκλητήρια. είναι γραμμένα όχι με μελάνι, αλλά με αίμα. Και τι γράφει; Σάς διαβάζω το προσκλητήριο• «Πίετε εξ αυτού πάντες, τούτο εστί το αίμα μου, το της καινής διαθήκης, το υπέρ υμών και πολλών εκχυνόμενον εις άφεσιν αμαρτιών» (θ. Λειτ). Ελάτε λοιπόν. Πώς να σας παραστήσω την ωραιότητα του δείπνου; Σάς λέγω μόνο, ότι ό μυστικός δείπνος, ή θεία κοινωνία, είναι μυστήριο αγάπης, μυστήριο ταπεινώσεως, και μυστήριο ζωής. Τις τρεις αυτές απόψεις του αγιότατου μυστηρίου θα εκθέσω με λίγα λόγια στην αγάπη σας.Ή θεία κοινωνία είναι μυστήριο αγάπης. Αγάπης τίνος; Του Χριστού μας. Πόσο μας αγαπά ό Χριστός μας το αποδεικνύει καθημερινώς. Παντού και πάντοτε δεχόμαστε τα δώρα της αγάπης του. Ω τα δώρα του Χριστού! είναι πολλά, αναρίθμητα. Δικό του δώρο είναι ή ζωή μας, ή τροφή μας, ό ήλιος, ό αέρας πού αύτη τη στιγμή αναπνέουμε, και τόσα άλλα. Άλλα το μεγαλύτερο δώρο του ξέρετε ποιο είναι; Ή θεία κοινωνία. Για αυτό μιλάμε και για «τίμια δώρα». Στο μυστήριο αυτό σαν ποταμός ξεχειλίζει ή αγάπη του Χριστού μας. Καμιά μητέρα δεν αγάπησε το παιδί της τόσο όσο ό Χριστός τον άνθρωπο. Μεγάλη ή αγάπη της μητέρας. Συνέβη, μια μητέρα πού βρέθηκε στην έρημο και οί μαστοί της είχαν στειρεύσει, για να μην πεθάνει το παιδί της, ν' άνοιξη τη φλέβα της και να το ποτίσει με το αίμα της. Αυτό δείχνει την αγάπη της. Άλλ' αυτό και κάτι ανώτερο κάνει ό Χριστός και βεβαιώνει την αγάπη του για τον άνθρωπο.
Τον αγαπά, και για αυτό έδωσε τη θεία κοινωνία, πού είναι ένα μυστήριο αγάπης. Μυστήριο είναι και ή αγάπη του πατέρα προς το παιδί, της γυναίκας προς τον άντρα• αλλά το μεγαλύτερο μυστήριο είναι ή αγάπη του Χριστού προς τον άνθρωπο, και τη δείχνει ιδίως δια του μυστηρίου της θείας κοινωνίας.
Μυστήριο λοιπόν αγάπης. Άλλα ή θεία κοινωνία είναι ακόμη και μυστήριο ταπεινώσεως, ταπεινώσεως βαθύτατης. ταπεινώσεως τίνος; Του Χριστού. Στο μυστήριο αυτό θαυμάζουμε όχι μόνο την αγάπη αλλά και την ταπείνωση του Χριστού. Κατά την επίγειο ζωή του πολλές φορές ταπεινώθηκε ό Κύριος. Ταπεινώθηκε όταν, βασιλεύς αυτός ουρανού και γης, γεννήθηκε μέσα σ' ένα σπήλαιο. Ταπεινώθηκε όταν καταδέχτηκε να υποτάσσεται στην Παναγία μητέρα του και τον δίκαιο Ιωσήφ. Ταπεινώθηκε όταν εργαζόταν ως απλός εργάτης, για να εξοικονομεί το καθημερινό του ψωμί.
Ταπεινώθηκε όταν καταδέχθηκε να βαπτιστή από τον Πρόδρομο. Ταπεινώθηκε όταν, χωρίς αμάξια και άλογα χρυσοστολισμένα, πεζός, έτρεχε από χωριό σε χωριό για να μεταδώσει το φως της αληθείας. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις και τόσες άλλες, ό Χριστός ταπεινώθηκε. Εκεί όμως πού έδειξε και δείχνει τη μεγαλύτερα ταπείνωση, είναι ή θεία κοινωνία. Γιατί; Διότι στις παραπάνω περιπτώσεις ταπεινώθηκε μια φορά μια φορά γεννήθηκε στο σπήλαιο, μια φορά βαπτίσθηκε, μια φορά περπάτησε στη γη. Άλλα στο μυστήριο αυτό «αεί σφαγιάζεται αγιάζων τους μετέχοντας» (θ. μετάλ.).
Για σκέψου το λίγο. Σε ρωτώ και το άλλο' Είδες ποτέ βασιλέα ν' αφήνει το ανάκτορο του και να πηγαίνει στο καλύβι του αλήτη, του λούστρου, να κάθεται μαζί του, να τρώει μαζί του, να κοιμάται μαζί του; Εγώ δεν το είδα ποτέ. Άλλα ό Χριστός —ω της ταπεινώσεως του!— καταδέχεται να τον κοινωνεί και ό φθισικός και ό λεπρός και ό λούστρος και ό πιο άσημος άνθρωπος. Χριστιανέ• εάν δεν σε συγκινεί ή αγάπη του Χριστού, τουλάχιστον δεν σε συγκινεί ή τόση ταπείνωσίς του;
Και τώρα επιτρέψτε μου να σας παρουσιάσω την τελευταία άποψη του μυστηρίου. Διότι ή θεία κοινωνία είναι και μυστήριο ζωής. Ζωής τίνος; Του Χριστού, ζωής αιωνίου και μακαριάς. Ή θεία κοινωνία, όπως την ονόμασε ό ίδιος ό Χριστός, είναι «ό άρτος της ζωής» (βλ. Ίωάν. 6,35). Εάν το ψωμί τρέφει το σώμα, ή θεία κοινωνία τρέφει ψυχή και σώμα κατά τρόπο μυστηριώδη. Όπως δεν γνωρίζουμε πώς οι τροφές μεταβάλλονται σε αίμα —ή μεταβολή αυτή είναι μυστήριο της ιατρικής—, έτσι και ή μεταβολή του οίνου και του άρτου είναι μυστήριο της θρησκείας. Ας μας πουν οι γιατροί πώς οι τροφές γίνονται αίμα, για να πούμε κ' εμείς πώς το ψωμί και το κρασί γίνονται ζωηφόρο σώμα και αίμα του Χριστού, πού μεταδίδει τη ζωή στην ύπαρξη μας.
Προσωρινή ζωή μεταδίδουν οι υλικές τροφές, αιωνία και μακαριά ζωή μεταδίδει το σώμα και το αίμα του Χριστού μας. Άλλα ή θεία κοινωνία δεν είναι μόνο ή τροφή, είναι κάτι περισσότερο• είναι και το εμβόλιο πού προστατεύει τη ζωή μας. Φέρνω ένα παράδειγμα. Ας υποθέσουμε —κακό να μην έχουμε, ό Θεός να φύλαξη—, ας υποθέσουμε ότι στον τόπο μας πέφτει τύφος. τι θα κάνουμε τότε; Όλοι, μικροί - μεγάλοι, θα τρέξουμε να εμβολιασθούμε με το αντιτυφικό εμβόλιο- διότι όλοι αγαπούμε τη ζωή, μόνο παράφρονες δεν την αγαπούν. Σε μία λοιπόν φοβερά επιδημία όλοι σπεύδουμε να εμβολιασθούμε• και οι στρατιώτες στους στρατώνες, και οι μαθητές στα σχολεία, και οι φυλακισμένοι στις φυλακές. Άλλ' ιδού, αδελφοί μου, μία άλλη επιδημία, ή φοβερότερα πού υπάρχει στον κόσμο, ή επιδημία της αμαρτίας. Τα μικρόβια της αμαρτίας εργάζονται περισσότερο από τα μικρόβια του τύφου.
Κάνουν θραύση, και θραύση μεγάλη. Λοιπόν τι θα κάνουμε; Μόνοι μας ν' αντιδράσουμε δέ' μπορούμε. Έχουμε ανάγκη θείας βοηθείας. Και ευλογητός ό Θεός! εμβόλιο εναντίον της φοβέρας νόσου της αμαρτίας είναι ή θεία κοινωνία. Αυτό είναι το «φάρμακον αθανασίας, αντίδοτον του μη αποθανείν». Το εμβόλιο αυτό δεν κατασκευάζεται στα χημεία• κατασκευάστηκε πάνω στο Γολγοθά.
Και έκτοτε όσοι ασθενούν στην ψυχή, όσοι δεν θέλουν να τους θανάτωση ό όφις της αμαρτίας, πλησιάζουν «μετά φόβου Θεού, πίστεως και αγάπης» το μυστήριο τούτο της ζωής• ενισχύουν τον ψυχικό και σωματικό τους οργανισμό, δέχονται εντός τους το σπέρμα της αθανασίας και προχωρούν προς τα εμπρός.
Ας σταματήσω όμως, αγαπητοί μου. Γιατί ό,τι και αν πούμε για το μυστήριο τούτο, το θέμα δεν εξαντλείται. Πριν τελειώσω, θα μου επιτρέψετε να σας διαβάσω άλλη μια φορά το προσκλητήριο του Χριστού• «Λάβετε, φάγετε, τούτο εστί το σώμα μου... Πίετε εξ αυτού πάντες, τούτο εστί το αίμα μου...». Ακούς το προσκλητήριο; πρόσελθε στο μυστήριο, το μυστήριο της αγάπης, της ταπεινώσεως, της ζωής. «Μη μείνωμεν έξω του νυμφώνος του Χριστού» (κοντ. Μ. Τρ.). Μην αδιαφορήσεις. Εκείνος πού δεν έχει όρεξη να φάει, πεθαίνει• κ' εκείνος πού δεν έχει όρεξη να κοινωνήσει το σώμα και το αίμα του Χριστού, θα πεθάνει πνευματικός.
Ας προσέλθουμε ακόμη, για να θαυμάσουμε τη ζωή, την αγάπη, την ταπείνωση του Χριστού, τη δύναμη του. Ας προσέλθουμε όχι απλώς με καθαρά ενδύματα του σώματος, άλλα πολύ περισσότερο με καθαρά ενδύματα της ψυχής. Ας προσέλθουμε όχι όπως ό Ιούδας, αλλά όπως οι ένδεκα μαθηταί. Καί πριν προσέλθουμε ας πούμε μυστικά την προσευχή•
Χριστέ μου, δέξου κ' εμέ τον ανάξιο στο μυστικό σου δείπνο. Δέ' θα σου δώσω φίλημα όπως ό Ιούδας• αλλά σαν το ληστή, σαν την πόρνη, σαν τον άσωτο, σαν τον τελώνη κλαίω για τ' αμαρτήματα μου, πέφτω εμπρός στο ματωμένο σου σταυρό και επαναλαμβάνω τα λόγια του ταπεινού τελώνου και του μετανοημένου ληστού' «Ό Θεός, Ιλάσθητι μοι τω άμαρτωλω» και «Μνήσθητί μου, Κύριε, όταν έλθεις εν τη βασιλεία σου» (Λουκ. 18,13• 23,42). Γένοιτο!
† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος
(ἱ. ναὸς Ἀθηνῶν, Μ. Τετάρτη βράδυ τῶν ἐτῶν 1958-64)
Απομαγνητοφωνημένη ομιλία η οποία έγινε σε Ιερό ναό των Αθηνών βράδυ Μ. Τετάρτης των ετών 1958-1964. καταγραφή και μικρά σύντμησης 27-04-2005http://www.augoustinos-kantiotis.gr/?p=20802