«Πᾶς ὅστις ὁμολογήσει ἐν ἐμοὶ ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὁμολογήσω κἀγὼ ἐν αὐτῷ ἔμπροσθεν τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς…» (Ματθ. 10,32)

Σήμερα, ἀγαπητοί μου, εἶνε ἡ ἑορτὴ τῶν ἁγίων Πάντων καὶ θέλω ὁ γέρων ἐπίσκοπος νὰ πῶ λίγες λέξεις γι᾽ αὐτούς.
Ποιοί εἶνε οἱ ἅγιοι Πάντες;
Ἡ Ἐκκλησία μας ἔχει πολλοὺς ἁγίους. Τὸ ἔτος ἔχει 365 ἡμέρες· καὶ κάθε μέρα, ποὺ ὁ ἱερεὺς χτυπάει
τὸ πρωὶ τὴν καμπάνα, στὴν ἐκκλησία μνημονεύουμε ἁγίους μὲ τὰ ὀνόματά τους.
Πότε ἑορτάζει ἕνας ἅγιος, πότε ἑορτάζουν δύο, πότε τρεῖς, πότε πέντε, πότε ἑκατό, πότε διακόσοι, πότε χίλιοι καὶ περισσότεροι. Αὐτοὶ εἶνε οἱ γνωστοὶ ἅγιοι.
Ἀλλ᾽ ἐκτὸς ἀπὸ τοὺς γνωστοὺς ἔχουμε καὶ ἁγίους ἀγνώστους.
Ποιοί εἶνε οἱ ἄγνωστοι ἅγιοι;
Εἶνε ὅσοι δὲν γνωρίζουμε τὰ ὀνόματά τους· τὰ γνωρίζει ὁ Θεὸς καὶ εἶνε γεγραμμένα ἐν οὐρανῷ στὸ «βιβλίο τῆς ζωῆς» (βλ. Λουκ. 10,20. Ἀπ. 13,8. πρβλ. Φιλιπ. 4,3).
Ὅλοι μαζί, γνωστοὶ καὶ ἄγνωστοι ἅγιοι, συναποτελοῦν τοὺς ἁγίους Πάντας.
Οἱ ἅγιοι Πάντες προέρχονται ἀπ᾽ ὅλο τὸν κόσμο. Εἶνε ἄντρες καὶ γυναῖκες, νέοι καὶ νέες, μικρὰ παιδιὰ καὶ γέροντες· εἶνε ἀπὸ διάφορες χῶρες, φυλὲς καὶ γλῶσσες, ἀπὸ διαφόρους χρόνους καὶ ἐποχές, ἀπ᾽ ὅλους τοὺς αἰῶνες. Καὶ μέχρι σήμερα ἔχουμε ἁγίους· τώρα ἀνακηρύσσονται μάρτυρες ἀπὸ τὴ ῾Ρωσία κι ἀπὸ ἀλλοῦ. Ἀμέτρητες εἶνε οἱ θυσίες Χριστιανῶν γιὰ τὴν πίστι. Δὲν παύει ὁ Χριστὸς νὰ γεννᾷ ἁγίους. Τί ἔκαναν οἱ ἅγιοι Πάντες, ὥστε νὰ τοὺς μνημονεύῃ καὶ νὰ τοὺς τιμᾷ ἡ Ἐκκλησία μας;

Ἄνθρωποι ἦταν κι αὐτοί. Κανείς στὸν κόσμο αὐτὸν δὲν γεννιέται ἅγιος, ὅλοι εἴμαστε ἁμαρτωλοί· δὲν περνάει μέρα χωρὶς νὰ πέσουμε σὲ κάποια ἁμαρτία, εἴτε μὲ τὸ σῶμα εἴτε μὲ τὴν ψυχὴ καὶ νοερῶς. Ἔτσι καὶ οἱ ἅγιοι αὐτοί. Πῶς λοιπὸν ἔχουν τὸ φωτοστέφανο τῆς ἁγιότητος καὶ τοὺς ἑορτάζουμε; Τοὺς ἑορτάζουμε διότι τήρησαν τὰ λόγια τοῦ Κυρίου ποὺ ἀκούσαμε σήμερα. Ἄκουσαν τὸ «Πᾶς ὅστις ὁμολογήσει ἐν ἐμοὶ ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων…» (Ματθ. 10,32), καὶ ὡμολόγησαν τὸ ὄνομά του.

* * *

⃝ Ὅπως βλέπουμε, ἀγαπητοί μου, πρῶτο καὶ βασικὸ γνώρισμα τοῦ πιστοῦ καὶ ἁγίου εἶνε ἡ ὁμολογία πίστεως, ὅτι πρέπει νὰ ὁμολογοῦμε τὴν πίστι μας στὸ Χριστό. Ποιά πίστι; Τὴν ἀληθινή, αὐτὴ ποὺ μᾶς δίδαξε ἐκεῖνος. Τὸ ζητεῖ ὁ ἴδιος, ὅπως ἀκούσαμε· Ὅποιος ντραπῇ καὶ μὲ ἀρνηθῇ, λέει ὁ Χριστός, θὰ ντραπῶ καὶ θὰ τὸν ἀρνηθῶ κ᾽ ἐγὼ κατὰ τὴν ἡμέρα τῆς παγκοσμίου Κρίσεως (ἔ.ἀ.). Καὶ ἔκφρασι τῆς πίστεως αὐτῆς εἶνε – ποιό; Τὸ ἁπλούστατο ἀλλὰ καὶ τόσο οὐσιαστικό· τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ. Τί εἶνε ὁ σταυρὸς ποὺ σημειώνουμε ἐπάνω μας; Εἶνε μία σιωπηρὰ δήλωσις, ὅτι πιστεύουμε στὸν σταυρωθέντα Σωτῆρα Χριστό. Παρατηρῶ ὅμως ὅτι πολλοί, καὶ σ᾽ αὐτὸ τὸ μικρό, δὲν εἶνε προσεκτικοί· δὲν κάνουν κανονικὰ τὸ σταυρό τους, μολονότι ἔχουν διδαχθῆ πῶς πρέπει νὰ γίνεται. Ὁ σταυρὸς ἔχει σημασία. Πρῶτα – πρῶτα τὸ σταυρό μας δὲν τὸν κάνουμε μὲ τὰ τέσσερα ἢ πέντε δάκτυλα, ὅπως οἱ φράγκοι. Οἱ ὀρθόδοξοι τὸν κάνουμε ἑνώνοντας τὰ τρία μας δάκτυλα. Τί σημαίνει αὐτό; Δηλώνουμε ἀμέσως, ὅτι ἀνήκουμε στὴν Ὀρθόδοξο Ἐκκλησία καὶ ὁμολογοῦμε ποιόν Θεὸ λατρεύουμε. Ἁγία Τριάς, λέμε, ἐλέησον τὸν κόσμο κ᾽ ἐμένα τὸν ἁμαρτωλό. Εἶνε ὁμολογία καὶ προσευχή. Ὅταν φέρνουμε τὰ τρία δάκτυλα ψηλὰ στὸ μέτωπο, λέμε μυστικὰ ὅτι ὁ Χριστὸς ὡς Υἱὸς τοῦ Θεοῦ καὶ Θεὸς ἦταν πολὺ ψηλά, πάνω ἀπὸ τὰ ἄστρα καὶ τοὺς γαλαξίες. Ὅταν κατόπιν κατεβάζουμε τὸ χέρι στὴν κοιλιά, δηλώνουμε, ὅτι ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ ἔγινε καὶ «Υἱὸς ἀνθρώπου» (Δαν. 7,13. Ματθ. 8,20 κ.ἀ.). Χαμήλωσε ἀπὸ τοὺς οὐρανοὺς καὶ κατέβηκε στὴ γῆ, σὰν ἕναν ἀετὸ ποὺ ἀπὸ τὰ ὕψη χαμηλώνει κάνοντας κύκλους καὶ κάθεται πάνω σ᾽ ἕνα βράχο – τὸ εἶδα αὐτὸ ὅταν ἤμουν ἱεροκήρυκας στὰ βουνὰ τῆς Πίνδου. Ἡ χειρονομία μας σημαίνει· Σ᾽ εὐχαριστοῦμε, Χριστέ, ποὺ κατέβηκες στὴ γῆ καὶ πῆρες σάρκα ἀπὸ τὰ πάναγνα αἵματα τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου. Ἔπειτα φέρνουμε τὸ χέρι μας στὸν δεξιὸ ὦμο ἐννοώντας· Ἀξίωσε κ᾽ ἐμᾶς, Χριστέ, τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν, ὅπως τὸν ἐκ δεξιῶν λῃστὴ ποὺ εἶπε τὸ «Μνήσθητί μου, Κύριε, ὅταν ἔλθῃς ἐν τῇ βασιλείᾳ σου» (Λουκ. 23,42). Τέλος φέρνουμε τὸ χέρι στὰ ἀριστερὰ παρακαλώντας· Χριστέ, μὴ μᾶς καταδικάσῃς μὲ τοὺς κολασμένους. Αὐτὴ εἶνε ἡ σημασία τοῦ σταυροῦ. Εἶνε προσευχὴ ὁλόκληρη. Ἂν κάνῃς μιὰ φορὰ κανονικὰ καὶ μὲ πίστι τὸ σταυρό, μπορεῖ νὰ γίνουν καὶ θαύματα. Τώρα –ποῦ καταντήσαμε!– μπαίνεις στὴν ἐκκλησία κ᾽ εἶνε ζήτημα νὰ βρῇς ἕνα Χριστιανὸ ποὺ νὰ κάνῃ σωστὰ τὸ σταυρό του. Παλαιότερα μάθαιναν τὸ παιδάκι νὰ σταυρώνῃ τὸ προσκέφαλό του προτοῦ νὰ κοιμηθῇ· «Πέφτω κάνω τὸ σταυρό μου, ἄγγελο ἔχω στὸ πλευρό μου…». Σταυρὸ τὸ πρωί, σταυρὸ τὸ μεσημέρι στὸ φαγητό, σταυρὸ τὰ μεσάνυχτα, σταυρὸ βγαίνοντας στὴν ἐξώθυρα, σταυρὸ στὸ δρόμο ἔξω ἀπὸ ἐκκλησία, σταυρὸ στὸ ταξίδι, σταυρὸ παντοῦ. Ἄλλοτε ἔμπαιναν σὲ αὐτοκίνητο κ᾽ ἔκαναν τὸ σταυρό τους· τώρα χαχανίζουν, τραγουδοῦν, καπνίζουν, βλαστημοῦν· γι᾽ αὐτὸ ἔχουμε τόσα δυστυχήματα. Ἡ ζωὴ κυλάει χωρὶς σταυρό, μακριὰ ἀπὸ τὸν ἐσταυρωμένο Λυτρωτή. Ἀλλ᾽ ἐκεῖνοι ποὺ μισοῦν τὸ σταυρὸ περισσότερο ἀπ᾽ ὅλους εἶνε οἱ αἱρετικοί. Ἕνας χιλιαστὴς ἢ ἰεχωβίτης, τὸ χέρι νὰ τοῦ κόβῃς, σταυρὸ δὲν κάνει! Τὸ ὅτι δὲν ἀγαπᾷ τὸ σταυρὸ τοῦ Κυρίου εἶνε κ᾽ ἕνας τρόπος νὰ τὸν καταλάβῃς ὅτι δὲν εἶνε ὀρθόδοξος Χριστιανός. Θέλω νὰ κάνετε τὸ σταυρό σας σωστά· διαφορετικά, εἶνε θεομπαιξία, κοροϊδεύουμε τὸ Θεό. Ἢ εἶσαι ἄπιστος καὶ δὲν κάνεις καθόλου σταυρό, ἤ, ἀφοῦ τὸν κάνεις, νὰ τὸν κάνῃς ὅπως τὸν ἔκαναν οἱ μανάδες καὶ οἱ γιαγιάδες μας. Αὐτές, παρ᾽ ὅλο ποὺ ἦταν ἀγράμματες, μᾶς δίδασκαν μικρὰ παιδιά. Σήμερα ποιά γιαγιὰ καὶ ποιά μάνα παίρνει τὸ παιδὶ νὰ τὸ διδάξῃ τὸ σταυρό, ν᾽ ἁγιάσουν τὰ χεράκια τὰ εὐλογημένα; Τὸ παιδὶ εἶνε σὰν ἀγγελούδι. Ἅμα δῇς παιδὶ νὰ κάνῃ τὸ σταυρό του, εἶνε ἀσφάλεια γιὰ τὸ σπίτι. Οἱ μεγάλοι καταντήσαμε ὅλοι δυστυχῶς χωρὶς πίστι, χωρὶς Θεό. Γι᾽ αὐτὸ θὰ ἔρθῃ τιμωρία, θὰ γίνουν τρομερὰ γεγονότα στὸν κόσμο. ⃝ Γιὰ τὴν ὁμολογία τῆς πίστεως βέβαια δὲν ἀρκεῖ μόνο τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ· γιατὶ ὑπάρχουν καὶ ὡρισμένοι ποὺ κάνουν σταυρούς, καὶ μάλιστα μεγάλους, ἀλλὰ «ἡ καρδία αὐτῶν πόρρω ἀπέχει» ἀπὸ τὸν Κύριο (πρβλ. Ἠσ. 29,13 = Ματθ. 15,8. Μᾶρκ. 7,6). Γι᾽ αὐτὸ μαζὶ μὲ τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ εἶνε ἀπαραίτητα τὰ ἔργα τῆς πίστεως. Ἂν πιστεύῃς, ὁμολόγησε ἐμπράκτως Χριστόν· τότε θὰ εἶσαι συνεπής, τότε θὰ ἐκτελῇς τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ· καὶ κορυφαῖες ἐντολὲς εἶνε τὸ «Ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου» μὲ ὅλο τὸ εἶναι σου, καὶ τὸ «Ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου» σὰν τὸν ἑαυτό σου (Δευτ. 6,5· 10,12. Λευϊτ. 19,18 = Ματθ. 22,37-39). Ἀγάπη! Ὅποιος ἐκτελεῖ τὶς θεῖες ἐντολές, αὐτὸς εἶνε πράγματι κοντὰ στὸ Θεό. Μερικοὶ ὄχι μόνο σταυρὸ δὲν κάνουν, ὄχι μόνο ἐντολὲς δὲν ἐκτελοῦν, ἀλλὰ καὶ πηγαίνουν κόντρα μὲ τὸ Θεό, βλαστημοῦν τὰ θεῖα. Κατηγοροῦμε τοὺς Τούρκους, ἀλλὰ κανένας Τοῦρκος δὲν βλαστημάει τὸν Ἀλλάχ. Αὐτοί, οἱ θεωρούμενοι Χριστιανοί, ἐνῷ ἔχουμε τὴ μόνη ἀληθινὴ πίστι στὸν κόσμο, βλαστημοῦν τὰ ὅσια καὶ ἱερά. Νὰ τὸ ξέρετε· δὲν ἁμαρτάνει μόνο ὁ βλάστημος· ἁμαρτάνει καὶ ὅποιος τὸν ἀκούει καὶ δὲν διαμαρτύρεται. Λέει ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός· Ὅποια ἄλλη προσβολὴ κι ἂν μοῦ κάνῃς σὲ συγχωρῶ, ἀλλ᾽ ἐὰν βλαστημήσῃς Χριστὸ καὶ Παναγιὰ δὲν ἔχω μάτια νὰ σὲ δῶ. Ἐκεῖ ποὺ ἀγαποῦν τὸ Χριστό, πρέπει ὅλοι, μικροὶ – μεγάλοι, γυναῖκες – ἄντρες, νά ᾽νε ἀγαπημένοι, μονοιασμένοι, ἁγιασμένοι. Μεταξύ τους νὰ μὴν ἀκούγεται βλαστήμια, νὰ μὴν ὑπάρχῃ μῖσος καὶ ἔχθρα ἀσυγχώρητη, νὰ μὴ συμβαίνῃ διαζύγιο, νὰ μὴ γίνωνται ἐκτρώσεις. Τὸ 1912 ἕνας Ἕλληνας πέθαινε τὸ πρωί, καὶ ὣς τὸ βράδυ γεννιόντουσαν ὀχτώ· τώρα ἕνας πεθαίνει τὸ πρωὶ καὶ μέχρι τὸ βράδυ μισὸς γεννιέται! Στὴν Τουρκία ἕνας Τοῦρκος πεθαίνει τὸ πρωί, καὶ ὣς τὸ βράδυ γεννιῶνται δώδεκα. Ἔχουν πλῆθος παιδιά. Ἐμεῖς; Ρωτᾷς, –Πόσα παιδιὰ ἔχετε; κι ἀκοῦς συνεχῶς· –Δύο, δύο, δύο… Οἱ πολύτεκνοι ἐλάχιστοι. Σβήνουμε. Ἐκεῖ ποὺ ἀγαποῦν τὸ Χριστό, ὑπάρχει ἀγάπη καὶ ὁμόνοια. Δὲν μένει κανείς ἀμετανόητος καὶ ἀνεξομολόγητος, δὲν γίνονται πολιτικοὶ «γάμοι», δὲν μένουν ἀνεκκλησίαστοι. Στὰ χρόνια τῆς σκλαβιᾶς ὁ Τοῦρκος ἀπηγόρευε νὰ χτυποῦν καμπάνες, καὶ χωρὶς καμπάνες ἦταν ὅλοι μέσα στὴν ἐκκλησία· τώρα χτυπᾶνε καμπάνες, ἀκούγονται μακριά, καὶ κάτι ἐλάχιστοι ἐκκλησιάζονται. Ὁ Θεὸς νὰ μᾶς ἐλεήσῃ.

* * *

Αὐτὰ τὰ λίγα εἶχα νὰ σᾶς πῶ, ἀγαπητοί μου. Καὶ τώρα εὐλογῶ ὅλους· ἄντρες, γυναῖκες, παιδιά, τὶς ἐργασίες, τὰ χωράφια, τὰ ζῷα σας. Εὔχομαι, ὁ Θεὸς νὰ εἶνε πάντα μαζί σας.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Πάντων Δροσεροῦ – Ἑορδαίας τὴν 2-6-1991 μὲ ἄλλο τίτλο. Καταγραφὴ καὶ σύντμησις 14-5-2019.
http://www.augoustinos-kantiotis.gr