Οἱ πρῶτοι Χριστιανοί, ἀγαπητοί μου, καὶ μάλιστα ὅσοι προέρχονταν ἀπὸ τὴν Ἰουδαϊκὴ θρησκεία, ὑπέφεραν πολὺ ἐκ μέρους τῶν ἄλλων ποὺ δὲν εἶχαν πιστέψει στὸ Χριστό. Ἐκεῖνοι ποὺ δὲν εἶχαν γνωρίσει τὸ φῶς τοῦ Εὐαγγελίου, οἱ ἄνθρωποι τοῦ σκότους, δίωκαν ἀγρίως τοὺς «υἱοὺς τοῦ φωτός» (Ἰω. 12,36. Α΄ Θεσ. 5,5)· τὰ πιὸ σατανικὰ μέσα χρησιμοποιοῦσαν γιὰ νὰ ἐξοντώσουν τὰ τέκνα τῆς Ἐκκλησίας. Καὶ οἱ περισσότεροι μὲν ἀπὸ τοὺς Χριστιανοὺς ἔμεναν πιστοὶ καὶ ἀφωσιωμένοι στὸν «ἀρχηγὸν τῆς πίστεως», ποὺ λέει σήμερα ὁ ἀπόστολος (Ἑβρ. 12,2), τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν· μερικοὶ ὅμως, μπροστὰ στὴν ἄγρια θύελλα τῶν διωγμῶν, ἄρχισαν νὰ κάμπτωνται, ἔδειχναν σημάδια λιποψυχίας.
Οἱ Χριστιανοὶ αὐτοὶ εἶχαν ἀνάγκη ἀπὸ παρηγορία καὶ ἐνίσχυσι. Καὶ ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ποὺ ἡ μεγάλη καρδιά του λυπόταν γιὰ τὴν ἀπώλεια καὶ ἑνὸς ἀκόμη Χριστιανοῦ,
ἐνδιαφέρεται νὰ τονώσῃ τὶς ψυχές τους, ὥστε κανείς νὰ μὴν ἐγκαταλείψῃ τὸν ἀγῶνα τῆς πίστεως καὶ τῆς ἀρετῆς, ἀλλὰ ὅλοι νὰ μείνουν πιστοὶ στὸ Χριστὸ μέχρι θανάτου. Γράφει λοιπὸν πρὸς ὅλους αὐτοὺς τὴν πρὸς Ἑβραίους ἐπιστολή του· καὶ ἡ φωνή του, σὰν ἐγερτήριος σάλπιγγα, ἀκούγεται παντοῦ. Καὶ τί λέει; Καὶ τί δὲν λέει
Ἀδελφοί μου, λέει, μείνετε ὅλοι στὶς θέσεις σας! Κανείς σας μὴν πετάξῃ τὰ ὅπλα τοῦ Χριστιανοῦ, κανείς σας μὴ ντροπιάσῃ τὴν παράταξι τοῦ Κυρίου. Κάντε ὑπομονή. Ἀγωνιστῆτε, κ᾽ ἑτοιμαστῆτε γιὰ νὰ δώσετε μάχες ἀκόμη πιὸ σκληρὲς ἀπ᾿ ὅ,τι μέχρι τώρα. Ὁ ἐχθρὸς εἶνε ὕπουλος, θὰ πετάγεται μπροστά σας σὲ κάθε βῆμα. Ἀλλ᾿ ὅ,τι καὶ ἂν συμβῇ, σᾶς παρακαλῶ νὰ μείνετε στὶς θέσεις σας. Καὶ γιὰ νὰ ἔχετε μία δυνατὴ ἐνίσχυσι μέσα σὲ ὅλους τοὺς διωγμούς σας, σᾶς συμβουλεύω καὶ σᾶς συνιστῶ τὸ ἑξῆς.
Μὴ λησμονεῖτε τὶς θυσίες καὶ τὸ αἷμα ποὺ ἔχυσαν τόσοι καὶ τόσοι ἀδελφοί σας, ποὺ προηγήθηκαν καὶ ἀναδείχθηκαν ἤδη μάρτυρες τῆς πίστεώς μας. Δεῖξτε τὴν ὑπομονὴ καὶ τὴν ἀνδρεία ποὺ ἔδειξαν ὅλοι αὐτοί. Μισῆστε τὴν ἁμαρτία, τὴν προδοσία, τὸ συμβιβασμό· ζηλῶστε τὸ θάρρος καὶ τὴν παρρησία τους, μιμηθῆτε τὴ συνέπεια καὶ τὴν ἀκεραιότητά τους, μὴ καμφθῆτε. Στὸ δρόμο σας προπορεύονται οἱ μάρτυρες ἀδελφοί σας καὶ ἰδίως ὁ βασιλεὺς τῶν μαρτύρων, ὁ ἴδιος ὁ Χριστός…
Αὐτὴ τὴν ἔννοια ἔχει, νομίζω, ἡ θαυμάσια περικοπὴ τοῦ ἀποστόλου ποὺ ἀκούσαμε σήμερα στοὺς ναούς μας καὶ ποὺ τελειώνει –καὶ συνεχίζει παρακάτω– μὲ τὰ λόγια· «Τοιγαροῦν καὶ ἡμεῖς (=Κ᾽ ἐμεῖς λοιπόν), τοσοῦτον ἔχοντες περικείμενον ἡμῖν νέφος μαρτύρων (=ἔχοντας γύρω μας τόσο μεγάλο σύννεφο ἀπὸ μάρτυρες), ὄγκον ἀποθέμενοι πάντα καὶ τὴν εὐπερίστατον ἁμαρτίαν (=πετώντας ἀπὸ πάνω μας κάθε βάρος καὶ τὴν ἁμαρτία ποὺ εὔκολα μπορεῖ νὰ μᾶς νικήσῃ), δι᾿ ὑπομονῆς τρέχωμεν τὸν προκείμενον ἡμῖν ἀγῶνα (=ἂς τρέχουμε μὲ ὑπομονὴ τὸν ἀγῶνα δρόμου ποὺ ἔχουμε μπροστά μας), ἀφορῶντες εἰς τὸν πίστεως ἀρχηγὸν καὶ τελειωτὴν Ἰησοῦν (=ἔχοντας τὸ βλέμμα μας στραμμένο στὸν ἀρχηγὸ τῆς πίστεώς μας ποὺ μᾶς ὁδηγεῖ στὴν τελειότητα), ὃς ἀντὶ τῆς προκειμένης αὐτῷ χαρᾶς ὑπέμεινε σταυρόν, αἰσχύνης καταφρονήσας (=ὁ ὁποῖος, ἀντὶ ν᾽ ἀπολαμβάνῃ τὴ χαρὰ ποὺ τοῦ ἀνῆκε, ὑπέμεινε σταυρικὸ θάνατο περιφρονώντας τὴ ντροπή), ἐν δεξιᾷ τε τοῦ θρόνου τοῦ Θεοῦ κεκάθικεν (=καὶ τώρα ἔχει καθίσει στὰ δεξιὰ τοῦ θρόνου τοῦ Θεοῦ). Ἀναλογίσασθε γὰρ τὸν τοιαύτην ὑπομεμενηκότα ὑπὸ τῶν ἁμαρτωλῶν εἰς αὐτὸν ἀντιλογίαν (=Ἀναλογιστῆτε λοιπὸν αὐτὸν ποὺ ἔχει ὑπομείνει τέτοια ἀντιλογία ἀπ᾽ τοὺς ἁμαρτωλοὺς ποὺ τὸν βασάνισαν), ἵνα μὴ κάμητε ταῖς ψυχαῖς ὑμῶν ἐκλυόμενοι (=γιὰ νὰ μὴν κουραστοῦν οἱ ψυχές σας κ᾽ ἐξαντληθῆτε)» (ἔ.ἀ. 12,1-3).
* * *
«Νέφος μαρτύρων»! Δηλαδή, δὲν εἶνε λίγοι οἱ μάρτυρες· εἶνε πολλοί, ἀναρίθμητοι, ἀποτελοῦν νέφος ὁλόκληρο.
Ἂν ἦταν δύο ἢ τρεῖς, θὰ μποροῦσε κανεὶς νὰ φέρῃ καὶ ἀντίρρησι λέγοντας· Λίγοι μόνο κατώρθωσαν νὰ μείνουν πιστοὶ στὸ Χριστό, συνεπῶς δὲν εἶνε δίκαιο νὰ ζητῆται ἀπὸ μᾶς κάτι ποὺ ἐλάχιστοι τὸ πέτυχαν.
Ἐν τούτοις οὔτε ἡ ἀντίρρησι αὐτὴ στέκει, δὲν εἶνε σοβαρή· διότι, ἀκόμη καὶ ἕνας ἀπ᾽ τὰ ἑκατομμύρια τῶν ἀνθρώπων ἂν βρισκόταν νὰ μείνῃ μέχρι τέλους πιστὸς στὸ Χριστὸ καὶ νὰ ἐφαρμόσῃ στὴ ζωή του τὸ Εὐαγγέλιο, θὰ ἔφτανε αὐτὸς καὶ μόνο ὁ ἕνας νὰ δείξῃ, ὅτι ἡ χριστιανικὴ πίστις καὶ ζωὴ δὲν εἶνε κάτι τὸ ἀκατόρθωτο.
Νά ὅμως ὅτι ὄχι ἕνας ἀλλὰ πολλοί, «ἐκ πάσης φυλῆς καὶ γλώσσης καὶ λαοῦ καὶ ἔθνους» (Ἀπ. 5,9), πιστεύουν στὸν Κύριο, ζοῦν ἐν Κυρίῳ καὶ πεθαίνουν γιὰ τὸν Κύριο.
Ἐν τούτοις οὔτε ἡ ἀντίρρησι αὐτὴ στέκει, δὲν εἶνε σοβαρή· διότι, ἀκόμη καὶ ἕνας ἀπ᾽ τὰ ἑκατομμύρια τῶν ἀνθρώπων ἂν βρισκόταν νὰ μείνῃ μέχρι τέλους πιστὸς στὸ Χριστὸ καὶ νὰ ἐφαρμόσῃ στὴ ζωή του τὸ Εὐαγγέλιο, θὰ ἔφτανε αὐτὸς καὶ μόνο ὁ ἕνας νὰ δείξῃ, ὅτι ἡ χριστιανικὴ πίστις καὶ ζωὴ δὲν εἶνε κάτι τὸ ἀκατόρθωτο.
Νά ὅμως ὅτι ὄχι ἕνας ἀλλὰ πολλοί, «ἐκ πάσης φυλῆς καὶ γλώσσης καὶ λαοῦ καὶ ἔθνους» (Ἀπ. 5,9), πιστεύουν στὸν Κύριο, ζοῦν ἐν Κυρίῳ καὶ πεθαίνουν γιὰ τὸν Κύριο.
Τὸ φωτεινὸ αὐτὸ νέφος τῶν μαρτύρων, ποὺ δὲν διαλύεται ἀλλ᾽ ἀντιθέτως κάθε μέρα πυκνώνει μὲ νέους μάρτυρες τῆς πίστεως καὶ τῆς ἀρετῆς, εἶνε τὸ καύχημα τοῦ Χριστιανισμοῦ, ἡ λύπη τῶν δαιμόνων, ἀλλὰ –ἐκεῖνο ποὺ κυρίως μᾶς ἐνδιαφέρει ἐδῶ– εἶνε ὁ τρομερὸς ἔλεγχος τῶν ἀμελῶν καὶ ἀδιαφόρων ψυχῶν.
Τί προφασίζονται οἱ ψυχὲς αὐτές· Θέλουμε, λένε, νὰ ζήσουμε καὶ νὰ πεθάνουμε ὡς πιστοὶ Χριστιανοί, ἀλλὰ χίλια ἐμπόδια δὲν μᾶς ἀφήνουν.
Σήμερα οἱ περιστάσεις εἶνε δύσκολες· τὸ ἐπάγγελμά μας εἶνε πολυάσχολο, οἱ πειρασμοὶ πολλοὶ καὶ διάφοροι… Αὐτὰ καὶ ἄλλα τέτοια προφασίζονται οἱ πολλοί, γιὰ νὰ δικαιολογήσουν τὴν ἀμέλεια, τὴν ὀκνηρία καὶ τὴ δειλία τῶν ψυχῶν τους.
Σήμερα οἱ περιστάσεις εἶνε δύσκολες· τὸ ἐπάγγελμά μας εἶνε πολυάσχολο, οἱ πειρασμοὶ πολλοὶ καὶ διάφοροι… Αὐτὰ καὶ ἄλλα τέτοια προφασίζονται οἱ πολλοί, γιὰ νὰ δικαιολογήσουν τὴν ἀμέλεια, τὴν ὀκνηρία καὶ τὴ δειλία τῶν ψυχῶν τους.
Νά ὅμως οἱ μάρτυρες! Ἔζησαν κάτω ἀπὸ τὶς χειρότερες συνθῆκες.
Ἡ θλῖψι μὲ ὅλα τὰ εἴδη της ὥρμησε λυσσαλέα ἐναντίον τους, γιὰ νὰ τοὺς ἀπογοητεύσῃ καὶ τοὺς καταβάλῃ· ὁ σατανᾶς ἔρριξε πάνω τους ὅλους τοὺς πειρασμούς· ὁ κόσμος ξεσηκώθηκε σύσσωμος. Καὶ ὅμως αὐτοὶ ἔμειναν σταθεροὶ μέχρι τέλους.
Ἂν τολμᾶμε, ἂς συγκρίνουμε τὰ δικά μας «μαρτύρια» μὲ τὰ μαρτύρια τῶν ἁγίων, καὶ θὰ δοῦμε ὅτι οὔτε τὸ ἕνα χιλιοστὸ τῶν ὅσων ὑπέφεραν ἐκεῖνοι δὲν ὑποφέρουμε ἐμεῖς, οἱ περισσότεροι ἀπὸ μᾶς.
Λέω οἱ περισσότεροι ἀπὸ μᾶς, γιατὶ δὲν ἀρνοῦμαι ὅτι ὑπάρχουν καὶ σήμερα σὲ διάφορες ἀντιχριστιανικὲς χῶρες Χριστιανοὶ ποὺ ἀνανεώνουν καὶ στὸν αἰῶνα αὐτὸν τὰ μαρτύρια τῶν παλαιῶν μαρτύρων.
Ἡ θλῖψι μὲ ὅλα τὰ εἴδη της ὥρμησε λυσσαλέα ἐναντίον τους, γιὰ νὰ τοὺς ἀπογοητεύσῃ καὶ τοὺς καταβάλῃ· ὁ σατανᾶς ἔρριξε πάνω τους ὅλους τοὺς πειρασμούς· ὁ κόσμος ξεσηκώθηκε σύσσωμος. Καὶ ὅμως αὐτοὶ ἔμειναν σταθεροὶ μέχρι τέλους.
Ἂν τολμᾶμε, ἂς συγκρίνουμε τὰ δικά μας «μαρτύρια» μὲ τὰ μαρτύρια τῶν ἁγίων, καὶ θὰ δοῦμε ὅτι οὔτε τὸ ἕνα χιλιοστὸ τῶν ὅσων ὑπέφεραν ἐκεῖνοι δὲν ὑποφέρουμε ἐμεῖς, οἱ περισσότεροι ἀπὸ μᾶς.
Λέω οἱ περισσότεροι ἀπὸ μᾶς, γιατὶ δὲν ἀρνοῦμαι ὅτι ὑπάρχουν καὶ σήμερα σὲ διάφορες ἀντιχριστιανικὲς χῶρες Χριστιανοὶ ποὺ ἀνανεώνουν καὶ στὸν αἰῶνα αὐτὸν τὰ μαρτύρια τῶν παλαιῶν μαρτύρων.
Ἀλλ᾿ αὐτοὶ εἶνε οἱ ἐκλεκτοί. Οἱ ἄλλοι ἐμεῖς τί κάνουμε; Τί ἔχουμε ν᾿ ἀναφέρουμε ἀπὸ τοὺς πειρασμούς μας ἄξιο νὰ συγκριθῇ μὲ τοὺς πειρασμοὺς τῶν μαρτύρων;
Γιὰ μᾶς, ποὺ δὲν πέσαμε ἀκόμη στοὺς μεγάλους πειρασμοὺς καὶ δὲν δοκιμάσαμε τὸ βάθος τῆς θλίψεως, καὶ δὲν παλέψαμε στῆθος μὲ στῆθος ἐναντίον τῆς ἁμαρτίας τοῦ αἰῶνος τούτου, γιὰ μᾶς ποὺ τόσο εὔκολα ἀπογοητευόμαστε κ᾽ ἐγκαταλείπουμε ἄνανδρα τὰ τιμημένα πεδία τῶν ἀγώνων, τὸ μέτωπο τῆς στρατευομένης Ἐκκλησίας, ναί, γιὰ μᾶς τοὺς σημερινοὺς Χριστιανοὺς θὰ μποροῦσε ὁ ἀπόστολος Παῦλος νὰ ξαναπῇ τὰ μεγάλα του ἐκεῖνα ἀφυπνιστικὰ λόγια (Ἑβρ. 12,4-7)·
«Οὔπω μέχρις αἵματος ἀντικατέστητε πρὸς τὴν ἁμαρτίαν ἀνταγωνιζόμενοι (=Δὲν ἀντισταθήκατε ὣς τώρα μέχρι αἵματος ἀγωνιζόμενοι κατὰ τῆς ἁμαρτίας), καὶ ἐκλέλησθε τῆς παρακλήσεως, ἥτις ὑμῖν ὡς υἱοῖς διαλέγεται (=καὶ ξεχάσατε τὸν παρηγορητικὸ λόγο ποὺ ἀπευθύνει ὁ Κύριος σ᾽ ἐσᾶς σὰν σὲ παιδιά του)· “Υἱέ μου, μὴ ὀλιγώρει παιδείας Κυρίου, μηδὲ ἐκλύου ὑπ᾽ αὐτοῦ ἐλεγχόμενος (=Γυιέ μου, μὴν ἀμελεῖς νὰ δέχεσαι τὴν παιδαγωγία τοῦ Κυρίου, μήτε νὰ παραλύῃς ὅταν ἐλέγχεσαι ἀπὸ αὐτόν). ὃν γὰρ ἀγαπᾷ Κύριος παιδεύει, μαστιγοῖ δὲ πάντα υἱὸν ὃν παραδέχεται (=γιατὶ ὁ Κύριος ὅποιον ἀγαπᾷ τὸν παιδεύει, καὶ μαστιγώνει ὅποιον τὸν ἀναγνωρίζει ὡς δικό του παιδί). εἰ παιδείαν” ὑπομένετε, ὡς “υἱοῖς” ὑμῖν προσφέρεται ὁ Θεός… (=ἂν ὑποφέρετε τὴν παιδαγωγία, αὐτὸ δείχνει ὅτι ὁ Θεὸς σᾶς συμπεριφέρεται σὰν σὲ υἱούς του…)».
Γιὰ μᾶς, ποὺ δὲν πέσαμε ἀκόμη στοὺς μεγάλους πειρασμοὺς καὶ δὲν δοκιμάσαμε τὸ βάθος τῆς θλίψεως, καὶ δὲν παλέψαμε στῆθος μὲ στῆθος ἐναντίον τῆς ἁμαρτίας τοῦ αἰῶνος τούτου, γιὰ μᾶς ποὺ τόσο εὔκολα ἀπογοητευόμαστε κ᾽ ἐγκαταλείπουμε ἄνανδρα τὰ τιμημένα πεδία τῶν ἀγώνων, τὸ μέτωπο τῆς στρατευομένης Ἐκκλησίας, ναί, γιὰ μᾶς τοὺς σημερινοὺς Χριστιανοὺς θὰ μποροῦσε ὁ ἀπόστολος Παῦλος νὰ ξαναπῇ τὰ μεγάλα του ἐκεῖνα ἀφυπνιστικὰ λόγια (Ἑβρ. 12,4-7)·
«Οὔπω μέχρις αἵματος ἀντικατέστητε πρὸς τὴν ἁμαρτίαν ἀνταγωνιζόμενοι (=Δὲν ἀντισταθήκατε ὣς τώρα μέχρι αἵματος ἀγωνιζόμενοι κατὰ τῆς ἁμαρτίας), καὶ ἐκλέλησθε τῆς παρακλήσεως, ἥτις ὑμῖν ὡς υἱοῖς διαλέγεται (=καὶ ξεχάσατε τὸν παρηγορητικὸ λόγο ποὺ ἀπευθύνει ὁ Κύριος σ᾽ ἐσᾶς σὰν σὲ παιδιά του)· “Υἱέ μου, μὴ ὀλιγώρει παιδείας Κυρίου, μηδὲ ἐκλύου ὑπ᾽ αὐτοῦ ἐλεγχόμενος (=Γυιέ μου, μὴν ἀμελεῖς νὰ δέχεσαι τὴν παιδαγωγία τοῦ Κυρίου, μήτε νὰ παραλύῃς ὅταν ἐλέγχεσαι ἀπὸ αὐτόν). ὃν γὰρ ἀγαπᾷ Κύριος παιδεύει, μαστιγοῖ δὲ πάντα υἱὸν ὃν παραδέχεται (=γιατὶ ὁ Κύριος ὅποιον ἀγαπᾷ τὸν παιδεύει, καὶ μαστιγώνει ὅποιον τὸν ἀναγνωρίζει ὡς δικό του παιδί). εἰ παιδείαν” ὑπομένετε, ὡς “υἱοῖς” ὑμῖν προσφέρεται ὁ Θεός… (=ἂν ὑποφέρετε τὴν παιδαγωγία, αὐτὸ δείχνει ὅτι ὁ Θεὸς σᾶς συμπεριφέρεται σὰν σὲ υἱούς του…)».
* * *
«Νέφος μαρτύρων»!
Ἀδελφέ μου, σοῦ δίνω μιὰ ταπεινὴ συμβουλή, ἢ μᾶλλον σοῦ τὴ δίνει ὁ ἀπόστολος Παῦλος.
Στοὺς πειρασμοὺς καὶ τὶς θλίψεις σου, ποὺ ἀσφαλῶς θὰ σὲ βροῦν ἐφ᾿ ὅσον βαδίζεις τὸ δρόμο τοῦ Χριστοῦ, θὰ αἰσθάνεσαι μεγάλη ψυχικὴ ἀνακούφισι, θὰ ἐμπνέεσαι καὶ θὰ παίρνῃς θάρρος γιὰ νὰ συνεχίσῃς μέχρι τέλους τὸν ἀγῶνα, ἂν θυμᾶσαι τί ἔπαθαν καὶ τί ὑπέφεραν γιὰ τὴ δόξα τοῦ Χριστοῦ ἑκατομμύρια μάρτυρες.
Ἔτσι θ᾽ ἀποδιώχνῃς ἀπ᾽ τὴν ψυχή σου τὴ δειλία, τὴν ἀπελπισία καὶ τὴν ἀπογοήτευσι, καὶ γεμᾶτος πίστι θὰ βαδίζῃς πρὸς τὰ ἐμπρός, ἕως ὅτου φθάσῃς στὸ τέρμα τῆς νικηφόρου πορείας σου, στὸν οὐρανό, ὅπου μὲ ἀπερίγραπτη χαρὰ θὰ σὲ ὑποδεχθοῦν τὰ πλήθη τῶν μαρτύρων καὶ τῶν ἀγγέλων καὶ θὰ ποῦν καὶ γιὰ σένα·
Ὁ ἀδελφός μας αὐτὸς ἔρχεται «ἐκ τῆς θλίψεως τῆς μεγάλης, καὶ ἔπλυνε τὴν στολὴν αὐτοῦ καὶ ἐλεύκανεν αὐτὴν ἐν τῷ αἵματι τοῦ ἀρνίου» (Ἀπ. 7,14).
Ἀδελφέ μου, σοῦ δίνω μιὰ ταπεινὴ συμβουλή, ἢ μᾶλλον σοῦ τὴ δίνει ὁ ἀπόστολος Παῦλος.
Στοὺς πειρασμοὺς καὶ τὶς θλίψεις σου, ποὺ ἀσφαλῶς θὰ σὲ βροῦν ἐφ᾿ ὅσον βαδίζεις τὸ δρόμο τοῦ Χριστοῦ, θὰ αἰσθάνεσαι μεγάλη ψυχικὴ ἀνακούφισι, θὰ ἐμπνέεσαι καὶ θὰ παίρνῃς θάρρος γιὰ νὰ συνεχίσῃς μέχρι τέλους τὸν ἀγῶνα, ἂν θυμᾶσαι τί ἔπαθαν καὶ τί ὑπέφεραν γιὰ τὴ δόξα τοῦ Χριστοῦ ἑκατομμύρια μάρτυρες.
Ἔτσι θ᾽ ἀποδιώχνῃς ἀπ᾽ τὴν ψυχή σου τὴ δειλία, τὴν ἀπελπισία καὶ τὴν ἀπογοήτευσι, καὶ γεμᾶτος πίστι θὰ βαδίζῃς πρὸς τὰ ἐμπρός, ἕως ὅτου φθάσῃς στὸ τέρμα τῆς νικηφόρου πορείας σου, στὸν οὐρανό, ὅπου μὲ ἀπερίγραπτη χαρὰ θὰ σὲ ὑποδεχθοῦν τὰ πλήθη τῶν μαρτύρων καὶ τῶν ἀγγέλων καὶ θὰ ποῦν καὶ γιὰ σένα·
Ὁ ἀδελφός μας αὐτὸς ἔρχεται «ἐκ τῆς θλίψεως τῆς μεγάλης, καὶ ἔπλυνε τὴν στολὴν αὐτοῦ καὶ ἐλεύκανεν αὐτὴν ἐν τῷ αἵματι τοῦ ἀρνίου» (Ἀπ. 7,14).
1940 (23-6-1940 Μεσολόγγι γραπτὸ κήρυγμα) «Νέφος μαρτύρων» (Ἑβρ. 12,1)
― περιοδικὸ «Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλὸς» τ. 244/16-6-1940, σ. 77-78
Κλικ εδώ. Εορτασμός Αγίων Πάντων στη Μεσαριά Σαντορίνης 11.6.2017
