Χωρὶς προοίμια μπαίνω, ἀγαπητοί μου, ἀπ᾽ εὐθείας στὸ θέμα. Δὲν πᾶμε καθόλου καλά – τὸ βλέπετε.
Εἴμαστε κοντὰ σ᾽ ἕνα γκρεμό, σ᾽ ἕνα θάνατο. Καὶ γιὰ νὰ μιλήσω μὲ τὴ γλῶσσα τοῦ ἀποστόλου καὶ τοῦ εὐαγγελίου, ποὺ σήμερα λένε περὶ ἀσθενειῶν καὶ ἰάσεως, λέω, ὅτι καὶ ὡς ἄτομα καὶ ὡς οἰκογένεια καὶ ὡς κοινωνία καὶ ὡς ἔθνος καὶ ὡς ἀνθρωπότης εἴμαστε ἀσθενεῖς.
Ἀσθενεῖς, ἔστω καὶ ἂν τὸ θερμόμετρο τοῦ σώματος δὲ
δείχνῃ πυρετό. Ὑπάρχει κάποιο ἄλλο θερμόμετρο, ποὺ λέει ὅτι ἡ πνευματικὴ θερμοκρασία μας δὲν εἶνε κανονική.
Ἀσθενεῖς λοιπόν. Καὶ τὸ χειρότερο· ἐνῷ εἴμαστε ἐγγὺς θανάτου, δὲν τὸ αἰσθανόμαστε. Ἂν αἰσθανόμασταν τὴν πνευματική μας ἀσθένεια, θὰ λέγαμε ἐκεῖνο ποὺ ἀκοῦμε στὴ Δοξολογία· «Ἐγὼ εἶπα· Κύριε, ἐλέησόν με, ἴασαι τὴν ψυχήν μου, ὅτι ἥμαρτόν σοι» (Ψαλμ. 40,4). Ἂν τὸ πιστεύαμε αὐτό, ὅτι ὅλοι, κλῆρος καὶ λαός, «ἡμάρτομεν καὶ ἠνομήσαμεν» (Δαν. 3, προσ., 5), τότε θὰ μπορούσαμε νὰ νικήσουμε τὴν κρίσι αὐτὴ –διότι εἶνε καὶ οἰκονομική, ἀλλὰ περισσότερο εἶνε κρίσις πνευματικὴ καὶ ἠθική– καὶ ὅπως ὁ Αἰνέας ἄκουσε σήμερα «Αἰνέα, ἰᾶταί σε Ἰησοῦς ὁ Χριστός» (Πράξ. 9,34), ἔτσι θὰ ἄκουγε καὶ ἡ πατρίδα μας· Ἑλλάδα, βασανισμένη χώρα, «ἆρον τὸν κράβατόν σου καὶ περιπάτει» (Ἰω. 5,8) ἐν μέσῳ τῶν ἐθνῶν.
Ὑπάρχει ἐλπίδα θεραπείας. Διότι, ἐνῷ γιὰ τὶς σωματικὲς ἀρρώστιες ἔχουμε καὶ περιπτώσεις δύσκολες, ποὺ οἱ γιατροὶ σηκώνουν ψηλὰ τὰ χέρια, γιὰ τὴν ἠθικὴ καὶ πνευματικὴ κρίσι ὑπάρχει ἐχέγγυο. Σᾶς ὑπογράφω βεβαίωσι. Διότι ὑπάρχει Γιατρός, ἐν ἀπολύτῳ ἐννοίᾳ, «ὁ ἰατρὸς τῶν ψυχῶν καὶ τῶν σωμάτων ἡμῶν» (θ. Λειτ. κεφαλοκλ.)· ὑπάρχουν φάρμακα, δοκιμασμένα καὶ ἀποτελεσματικά· ὑπάρχει φαρμακεῖο, ἡ Ἐκκλησία. Τὸ τελευταῖο αὐτὸ δὲν εἶνε δική μου ποιητικὴ εἰκόνα· ἔτσι χαρακτηρίζει τὴν Ἐκκλησία ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, σὲ ὁμιλία του στὴν Ἀντιόχεια ἐπὶ τοῦ σημερινοῦ εὐαγγελίου.
Αὐτὸ λοιπὸν θὰ προσπαθήσω ν᾽ ἀποδείξω κ᾽ ἐγώ· ὅτι ἡ Ἐκκλησία εἶνε φαρμακεῖο ποὺ παρέχει δωρεὰν φάρμακα γιὰ κάθε ἀσθένεια.
Εἴμαστε κοντὰ σ᾽ ἕνα γκρεμό, σ᾽ ἕνα θάνατο. Καὶ γιὰ νὰ μιλήσω μὲ τὴ γλῶσσα τοῦ ἀποστόλου καὶ τοῦ εὐαγγελίου, ποὺ σήμερα λένε περὶ ἀσθενειῶν καὶ ἰάσεως, λέω, ὅτι καὶ ὡς ἄτομα καὶ ὡς οἰκογένεια καὶ ὡς κοινωνία καὶ ὡς ἔθνος καὶ ὡς ἀνθρωπότης εἴμαστε ἀσθενεῖς.
Ἀσθενεῖς, ἔστω καὶ ἂν τὸ θερμόμετρο τοῦ σώματος δὲ
δείχνῃ πυρετό. Ὑπάρχει κάποιο ἄλλο θερμόμετρο, ποὺ λέει ὅτι ἡ πνευματικὴ θερμοκρασία μας δὲν εἶνε κανονική.
Ἀσθενεῖς λοιπόν. Καὶ τὸ χειρότερο· ἐνῷ εἴμαστε ἐγγὺς θανάτου, δὲν τὸ αἰσθανόμαστε. Ἂν αἰσθανόμασταν τὴν πνευματική μας ἀσθένεια, θὰ λέγαμε ἐκεῖνο ποὺ ἀκοῦμε στὴ Δοξολογία· «Ἐγὼ εἶπα· Κύριε, ἐλέησόν με, ἴασαι τὴν ψυχήν μου, ὅτι ἥμαρτόν σοι» (Ψαλμ. 40,4). Ἂν τὸ πιστεύαμε αὐτό, ὅτι ὅλοι, κλῆρος καὶ λαός, «ἡμάρτομεν καὶ ἠνομήσαμεν» (Δαν. 3, προσ., 5), τότε θὰ μπορούσαμε νὰ νικήσουμε τὴν κρίσι αὐτὴ –διότι εἶνε καὶ οἰκονομική, ἀλλὰ περισσότερο εἶνε κρίσις πνευματικὴ καὶ ἠθική– καὶ ὅπως ὁ Αἰνέας ἄκουσε σήμερα «Αἰνέα, ἰᾶταί σε Ἰησοῦς ὁ Χριστός» (Πράξ. 9,34), ἔτσι θὰ ἄκουγε καὶ ἡ πατρίδα μας· Ἑλλάδα, βασανισμένη χώρα, «ἆρον τὸν κράβατόν σου καὶ περιπάτει» (Ἰω. 5,8) ἐν μέσῳ τῶν ἐθνῶν.
Ὑπάρχει ἐλπίδα θεραπείας. Διότι, ἐνῷ γιὰ τὶς σωματικὲς ἀρρώστιες ἔχουμε καὶ περιπτώσεις δύσκολες, ποὺ οἱ γιατροὶ σηκώνουν ψηλὰ τὰ χέρια, γιὰ τὴν ἠθικὴ καὶ πνευματικὴ κρίσι ὑπάρχει ἐχέγγυο. Σᾶς ὑπογράφω βεβαίωσι. Διότι ὑπάρχει Γιατρός, ἐν ἀπολύτῳ ἐννοίᾳ, «ὁ ἰατρὸς τῶν ψυχῶν καὶ τῶν σωμάτων ἡμῶν» (θ. Λειτ. κεφαλοκλ.)· ὑπάρχουν φάρμακα, δοκιμασμένα καὶ ἀποτελεσματικά· ὑπάρχει φαρμακεῖο, ἡ Ἐκκλησία. Τὸ τελευταῖο αὐτὸ δὲν εἶνε δική μου ποιητικὴ εἰκόνα· ἔτσι χαρακτηρίζει τὴν Ἐκκλησία ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, σὲ ὁμιλία του στὴν Ἀντιόχεια ἐπὶ τοῦ σημερινοῦ εὐαγγελίου.
Αὐτὸ λοιπὸν θὰ προσπαθήσω ν᾽ ἀποδείξω κ᾽ ἐγώ· ὅτι ἡ Ἐκκλησία εἶνε φαρμακεῖο ποὺ παρέχει δωρεὰν φάρμακα γιὰ κάθε ἀσθένεια.
* * *
Ὅπως ὑπάρχει, ἀγαπητοί μου, παθολογία τοῦ σώματος, ἔτσι ὑπάρχει καὶ παθολογία τῆς ψυχῆς. Κι ὅπως εἶνε ἀναρίθμητες οἱ ἀσθένειες τοῦ σώματος, ἔτσι καὶ τῆς ψυχῆς. Ἀλλὰ οἱ σωματικὲς εἶνε ὁρατές, ἐνῷ οἱ ψυχικὲς κρυφὲς καὶ πιὸ ἐπικίνδυνες. Νά μερικὲς ψυχικὲς ἀσθένειες.
⃝ Ἂν διαβάζετε τὸν ἀπόστολο Παῦλο, θὰ δῆτε ὅτι χαρακτηρίζει ὡς φοβερὴ ἀσθένεια, χειρότερη ἀπὸ τὸν καρκίνο, πηγὴ κάθε κακίας – ποιά· τὴ φιλαργυρία. «῾Ρίζα», λέει, «πάντων τῶν κακῶν ἐστιν ἡ φιλαργυρία» (Α΄ Τιμ. 6,10). Ὅλα τὰ κακὰ τῆς κοινωνίας προέρχονται ἀπ᾽ αὐτήν.
Ποιά φάρμακα τώρα συνιστᾷ τὸ Εὐαγγέλιο γιὰ τὴν πάθησι αὐτή; Ἔχει τρεῖς «συνταγές». Ὅποιος ἔρχεται στὴν ἐκκλησία ἀκούει τὰ λόγια τοῦ Χριστοῦ «Πάντα ὅσα ἔχεις πώλησον καὶ διάδος πτωχοῖς…» (Λουκ. 18,22). Αὐτὸ εἶνε τὸ πρῶτο φάρμακο. Ἂν ὅμως αὐτὸ στοὺς πολλοὺς φαίνεται πικρό, ὑπάρχει κ᾽ ἕνα ἄλλο ἠπιώτερο. Εἶνε τὰ λόγια τοῦ Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου «Ὁ ἔχων δύο χιτῶνας μεταδότω τῷ μὴ ἔχοντι, καὶ ὁ ἔχων βρώματα ὁμοίως ποιείτω» (ἔ.ἀ. 3,11). Δὲ μπορεῖς νὰ τὰ δώσῃς ὅλα; δῶσε τὰ μισά. Ἂν τέλος κι αὐτὸ σοῦ φαίνεται βαρύ, λέει ἡ Ἐκκλησία, νὰ σοῦ δώσω τὸ τρίτο φάρμακο. Εἶνε τὰ λόγια ἑνὸς φαρισαίου· «Ἀποδεκατῶ πάντα ὅσα κτῶμαι» ( ἔ.ἀ. 18,12)· δίνε κ᾽ ἐσὺ τὸ ἕνα δέκατο ἀπὸ αὐτὰ ποὺ ἀποκτᾷς νομίμως καὶ τιμίως. Τρία φάρμακα λοιπὸν γιὰ τὴ φιλαργυρία· τὸ ἀπόλυτο (100%), τὸ μέσον (50%), τὸ ἕνα δέκατο (10%).
Καὶ τὸ μεγάλο πλεονέκτημα τοῦ Εὐαγγελίου ποιό εἶνε; Τ᾽ ἀκούσατε σήμερα· εἶνε ὁ τρόπος ποὺ προσφέρεται ἡ θεραπεία. Τὸ προσέξατε; Ὁ Χριστὸς ρώτησε τὸν παράλυτο· «Θέλεις ὑγιὴς γενέσθαι;» (Ἰω. 5,6). Τοῦ μιλάει εὐγενικά· «Θέλεις, παιδί μου, νὰ σὲ κάνω καλά;». Ἂν ἐκεῖνος ἔλεγε «ὄχι», ὁ Χριστὸς θὰ ἔφευγε. Θεμελιῶδες δόγμα τῆς Ὀρθοδοξίας – τοῦ χριστιανισμοῦ εἶνε ἡ ἐλευθερία. Δὲν σὲ βιάζει ἡ Ἐκκλησία. Ἂν θέλῃς, παίρνεις τὸ φάρμακο· ἂν δὲν θέλῃς, δὲν τὸ παίρνεις. Καὶ γιὰ τὸ πάθος τῆς φιλαργυρίας σημειῶστε το αὐτὸ καὶ νὰ τὸ θυμηθῆτε· διότι ἂν οἱ ἄνθρωποι δὲν κάνουν ἑκουσίως τὴ θεραπεία ποὺ συνιστᾷ ἡ Ἐκκλησία, θά ᾽ρθῃ ὥρα ποὺ αὐτὴ θὰ ἐπιβληθῇ ἀναγκαστικὰ πλέον. Τότε ὅμως τὰ φάρμακα δὲν θὰ εἶνε εὐαγγελικά· θὰ εἶνε ἐγκόσμια συστήματα. Τὸ πρῶτο θὰ εἶνε σύστημα ἀναγκαστικῆς ἀφαιρέσεως τοῦ πλούτου (κομμουνισμός). Τὸ δεύτερο θὰ εἶνε ἠπιώτερο κοινωνικὸ σύστημα ποὺ ἀφήνει κάποια ἰδιοκτησία (σοσιαλισμός). Καὶ τὸ τρίτο, ποὺ ζητάει τὸ ἓν δέκατον, εἶνε ὁ «φαρισαϊσμός». Ἂς μὴ ἐπεκταθοῦμε περισσότερο, γιατὶ θὰ πέσουμε σὲ μιὰ θεώρησι τοῦ ὅλου κοινωνικοῦ προβλήματος.
⃝ Ἴσως κάποιος μοῦ πῇ· Αὐτὰ νὰ πᾷς νὰ βρῇς τοὺς πλουσίους καὶ νὰ τὰ πῇς σ᾽ αὐτούς· ἐμεῖς εἴμαστε φτωχαδάκια. Ἂς πῶ λοιπὸν τώρα γιὰ μιὰ ἀσθένεια, ἀπ᾽ τὴν ὁποία πάσχουν κάποιοι ἄλλοι· αὐτὴ εἶνε ἡ φιλοδοξία καὶ ὑπερηφάνεια. Οἱ ἄνθρωποι καυχῶνται γιὰ διάφορα πράγματα.
Γιὰ τί καυχᾶσαι σύ, γιὰ τὰ πλούτη σου; Νά τὸ φάρμακό σου. Σ᾽ τὸ δίνει ὁ Σολομῶν, ποὺ δοξάστηκε ὅσο κανένας ἄλλος στὸν κόσμο, καὶ στὸ τέλος εἶπε· «Ματαιότης ματαιοτήτων, τὰ πάντα ματαιότης» (Ἐκκλ. 1,2).
Ὑπάρχει κάποιος νέος ἢ κάποια κοπέλλα, ποὺ καυχῶνται γιὰ κάτι ἄλλο, γιὰ τὴν ὀμορφιά τους, καὶ στέκουν ἀμέτρητες ὧρες μπροστὰ στὸν καθρέφτη; Ἂς ἔρθουν ἐδῶ ν᾽ ἀκούσουν· «Ὡς ἄνθος μαραίνεται καὶ ὡς ὄναρ παρέρχεται καὶ διαλύεται πᾶς ἄνθρωπος» (Νεκρ., ἰδιόμ. ἦχ. β΄).
Εἶνε κάποιος ἄλλος ποὺ καυχᾶται γιὰ τὴ γνῶσι καὶ ἐπιστήμη του καὶ περιφρονεῖ τοὺς ἀγραμμάτους; Ἂς πάρῃ τὸ φάρμακο, ποὺ δίνει ὁ ἀπόστολος Ἰάκωβος στὴν Ἐπιστολή του· Ἂν ὑπάρχῃ, λέει, μεταξύ σας κάποιος σοφὸς καὶ ἐπιστήμων, ἂς δείξῃ τὴ σοφία του ἀπὸ τὴν καλὴ συμπεριφορὰ καὶ τὰ καλά του ἔργα (βλ. Ἰακ. 3,13), ὄχι ἀπὸ λόγια ἢ συγγράμματα καὶ τίτλους του. Γιατὶ ὑπάρχει ἐπιστήμη ποὺ γράφεται μὲ ἔψιλον μικρὸ καὶ Ἐπιστήμη ποὺ γράφεται μὲ ἔψιλον κεφαλαῖο. Ἔλα τὴ Μεγάλη Παρασκευὴ νὰ σοῦ φτειάξῃ φάρμακο ὁ ἀπόστολος Παῦλος. Τί λέει ὁ ἀπόστολος τότε· «Ποῦ σοφός; ποῦ γραμματεύς; ποῦ συζητητὴς τοῦ αἰῶνος τούτου;…» (Α΄ Κορ. 1,20). Δὲν κινδυνεύει ὁ κόσμος ἀπὸ τοὺς ἀγραμμάτους· κινδυνεύει ἀπὸ «τὰ ἄθεα γράμματα», ποὺ εἶνε ἕτοιμα νὰ πατήσουν ἕνα κουμπὶ καὶ νὰ τὸν καταστρέψουν.
Καυχᾶται ἄλλος γιὰ τὸ ἀξίωμά του· γιατὶ εἶνε νομάρχης, ὑπουργός, πρωθυπουργός, βασιλιᾶς, ἔχει ἐξουσία; Ἂς ἔρθῃ ἐδῶ στὸ φαρμακεῖο τῆς Ἐκκλησίας. Φαρμακοποιέ, δῶσ᾽ του τὸ φάρμακό του. Ἡ ἐξουσία δὲν εἶνε βία, τυραννία καὶ μαστίγιο. Ἀνοίγω τὸ Εὐαγγέλιο καὶ βρίσκω, ὅτι ἐξουσία εἶνε ὑπηρεσία καὶ ὁ ἄρχων εἶνε ὑπηρέτης λαοῦ. Τὸ εἶπε ὁ Χριστός, ποὺ φόρεσε τὸ λέντιο καὶ ἔπλυνε τὰ πόδια τῶν ψαράδων· «Οὐκ ἦλθον διακονηθῆναι, ἀλλὰ διακονῆσαι καὶ δοῦναι τὴν ψυχήν μου λύτρον ἀντὶ πολλῶν» (Ματθ. 20,28. Μαρ. 10,45. Μ. Πέμπτ. ἀπόστ. αἴν.).
⃝ Ὅποιος πάσχει, τέλος, ἀπὸ ὁποιοδήποτε πόνο, ἂς ἀκούσῃ τὸ σημερινὸ εὐαγγέλιο ποὺ μιλάει γιὰ ἕνα μεγάλο «πλῆθος». Τί πλῆθος; «ἀσθενούντων» (Ἰω. 5,3). Ἀνοῖξτε τὸ ἀθάνατο Εὐαγγέλιο. Δὲ μιλάει γιὰ βασιλιᾶδες καὶ πρίγκιπες· μιλάει γιὰ τὰ φτωχαδάκια, τοὺς μικροὺς καὶ ἀσημάντους καὶ κατατρεγμένους, ποὺ ἦταν μαζεμένοι κάτω ἀπὸ τὶς στοὲς τῆς Βηθεσδά. Αὐτοὶ εἶνε οἱ πρίγκιπες τῆς Ἐκκλησίας· πέφτω καὶ προσκυνῶ καὶ φιλάω τὰ πόδια τους. Γιὰ δές τους· εἶνε οἱ ἄρρωστοι, οἱ χῆρες, τὰ ὀρφανά, οἱ τραυματίες, οἱ τυφλοί, οἱ χωλοί… Γι᾽ αὐτοὺς λέει σήμερα τὸ εὐαγγέλιο. Ἔλα ἐδῶ ἐσύ, πονεμένε, καὶ ἄνοιξε τὸ Εὐαγγέλιο· σοῦ προσφέρει ἕνα φάρμακο σήμερα ἡ Ἐκκλησία.
Βλέπω ἕνα «πρίγκιπα» τοῦ πόνου μὲ στέμμα στὸ κεφάλι, ποὺ λάμπει. Εἶνε ὁ παράλυτος. Γιά φανταστῆτε νὰ κάθεται 38 χρόνια στὸ θρόνο τοῦ πόνου! Μόνο ὅποιος πόνεσε καὶ μούσκεψε τὸ προσκέφαλό του μὲ δάκρυα καταλαβαίνει τί θὰ πῇ αὐτό. Ἔδειξε ὑπομονή. Δὲ γόγγυσε. Βλαστήμια καμμιά. Ἔλα λοιπόν, παράλυτε, νὰ γίνῃς ἐσὺ δάσκαλος καὶ νὰ δώσῃς ἐσὺ τὸ φάρμακο στοὺς πονεμένους καὶ δυστυχισμένους, ποὺ θὰ ὑπάρχουν πάντοτε.
Εἶσαι θλιμμένος – πονεμένος; ποῦ νὰ πῇς τὸν πόνο σου! Νὰ τὸν πῇς στοὺς ἀνθρώπους, σοῦ κλείνουν τὶς πόρτες· νὰ τὸν πῇς στοὺς πλουσίους, σὲ διώχνουν· νὰ τὸν πῇς στὴ μάνα σου, κι αὐτὴ δὲν μπορεῖ σὲ καταλάβῃ.
Πονεμένε καὶ δυστυχισμένε, ἔλα στὴν Ἐκκλησία κι ἀπὸ τὰ χείλη τοῦ Χριστοῦ μας θ᾽ ἀκούσῃς·«Ἐν τῷ κόσμῳ θλῖψιν ἕξετε· ἀλλὰ θαρσεῖτε, ἐγὼ νενίκηκα τὸν κόσμον» (ἔ.ἀ. 16, 33)!
⃝ Ἂν διαβάζετε τὸν ἀπόστολο Παῦλο, θὰ δῆτε ὅτι χαρακτηρίζει ὡς φοβερὴ ἀσθένεια, χειρότερη ἀπὸ τὸν καρκίνο, πηγὴ κάθε κακίας – ποιά· τὴ φιλαργυρία. «῾Ρίζα», λέει, «πάντων τῶν κακῶν ἐστιν ἡ φιλαργυρία» (Α΄ Τιμ. 6,10). Ὅλα τὰ κακὰ τῆς κοινωνίας προέρχονται ἀπ᾽ αὐτήν.
Ποιά φάρμακα τώρα συνιστᾷ τὸ Εὐαγγέλιο γιὰ τὴν πάθησι αὐτή; Ἔχει τρεῖς «συνταγές». Ὅποιος ἔρχεται στὴν ἐκκλησία ἀκούει τὰ λόγια τοῦ Χριστοῦ «Πάντα ὅσα ἔχεις πώλησον καὶ διάδος πτωχοῖς…» (Λουκ. 18,22). Αὐτὸ εἶνε τὸ πρῶτο φάρμακο. Ἂν ὅμως αὐτὸ στοὺς πολλοὺς φαίνεται πικρό, ὑπάρχει κ᾽ ἕνα ἄλλο ἠπιώτερο. Εἶνε τὰ λόγια τοῦ Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου «Ὁ ἔχων δύο χιτῶνας μεταδότω τῷ μὴ ἔχοντι, καὶ ὁ ἔχων βρώματα ὁμοίως ποιείτω» (ἔ.ἀ. 3,11). Δὲ μπορεῖς νὰ τὰ δώσῃς ὅλα; δῶσε τὰ μισά. Ἂν τέλος κι αὐτὸ σοῦ φαίνεται βαρύ, λέει ἡ Ἐκκλησία, νὰ σοῦ δώσω τὸ τρίτο φάρμακο. Εἶνε τὰ λόγια ἑνὸς φαρισαίου· «Ἀποδεκατῶ πάντα ὅσα κτῶμαι» ( ἔ.ἀ. 18,12)· δίνε κ᾽ ἐσὺ τὸ ἕνα δέκατο ἀπὸ αὐτὰ ποὺ ἀποκτᾷς νομίμως καὶ τιμίως. Τρία φάρμακα λοιπὸν γιὰ τὴ φιλαργυρία· τὸ ἀπόλυτο (100%), τὸ μέσον (50%), τὸ ἕνα δέκατο (10%).
Καὶ τὸ μεγάλο πλεονέκτημα τοῦ Εὐαγγελίου ποιό εἶνε; Τ᾽ ἀκούσατε σήμερα· εἶνε ὁ τρόπος ποὺ προσφέρεται ἡ θεραπεία. Τὸ προσέξατε; Ὁ Χριστὸς ρώτησε τὸν παράλυτο· «Θέλεις ὑγιὴς γενέσθαι;» (Ἰω. 5,6). Τοῦ μιλάει εὐγενικά· «Θέλεις, παιδί μου, νὰ σὲ κάνω καλά;». Ἂν ἐκεῖνος ἔλεγε «ὄχι», ὁ Χριστὸς θὰ ἔφευγε. Θεμελιῶδες δόγμα τῆς Ὀρθοδοξίας – τοῦ χριστιανισμοῦ εἶνε ἡ ἐλευθερία. Δὲν σὲ βιάζει ἡ Ἐκκλησία. Ἂν θέλῃς, παίρνεις τὸ φάρμακο· ἂν δὲν θέλῃς, δὲν τὸ παίρνεις. Καὶ γιὰ τὸ πάθος τῆς φιλαργυρίας σημειῶστε το αὐτὸ καὶ νὰ τὸ θυμηθῆτε· διότι ἂν οἱ ἄνθρωποι δὲν κάνουν ἑκουσίως τὴ θεραπεία ποὺ συνιστᾷ ἡ Ἐκκλησία, θά ᾽ρθῃ ὥρα ποὺ αὐτὴ θὰ ἐπιβληθῇ ἀναγκαστικὰ πλέον. Τότε ὅμως τὰ φάρμακα δὲν θὰ εἶνε εὐαγγελικά· θὰ εἶνε ἐγκόσμια συστήματα. Τὸ πρῶτο θὰ εἶνε σύστημα ἀναγκαστικῆς ἀφαιρέσεως τοῦ πλούτου (κομμουνισμός). Τὸ δεύτερο θὰ εἶνε ἠπιώτερο κοινωνικὸ σύστημα ποὺ ἀφήνει κάποια ἰδιοκτησία (σοσιαλισμός). Καὶ τὸ τρίτο, ποὺ ζητάει τὸ ἓν δέκατον, εἶνε ὁ «φαρισαϊσμός». Ἂς μὴ ἐπεκταθοῦμε περισσότερο, γιατὶ θὰ πέσουμε σὲ μιὰ θεώρησι τοῦ ὅλου κοινωνικοῦ προβλήματος.
⃝ Ἴσως κάποιος μοῦ πῇ· Αὐτὰ νὰ πᾷς νὰ βρῇς τοὺς πλουσίους καὶ νὰ τὰ πῇς σ᾽ αὐτούς· ἐμεῖς εἴμαστε φτωχαδάκια. Ἂς πῶ λοιπὸν τώρα γιὰ μιὰ ἀσθένεια, ἀπ᾽ τὴν ὁποία πάσχουν κάποιοι ἄλλοι· αὐτὴ εἶνε ἡ φιλοδοξία καὶ ὑπερηφάνεια. Οἱ ἄνθρωποι καυχῶνται γιὰ διάφορα πράγματα.
Γιὰ τί καυχᾶσαι σύ, γιὰ τὰ πλούτη σου; Νά τὸ φάρμακό σου. Σ᾽ τὸ δίνει ὁ Σολομῶν, ποὺ δοξάστηκε ὅσο κανένας ἄλλος στὸν κόσμο, καὶ στὸ τέλος εἶπε· «Ματαιότης ματαιοτήτων, τὰ πάντα ματαιότης» (Ἐκκλ. 1,2).
Ὑπάρχει κάποιος νέος ἢ κάποια κοπέλλα, ποὺ καυχῶνται γιὰ κάτι ἄλλο, γιὰ τὴν ὀμορφιά τους, καὶ στέκουν ἀμέτρητες ὧρες μπροστὰ στὸν καθρέφτη; Ἂς ἔρθουν ἐδῶ ν᾽ ἀκούσουν· «Ὡς ἄνθος μαραίνεται καὶ ὡς ὄναρ παρέρχεται καὶ διαλύεται πᾶς ἄνθρωπος» (Νεκρ., ἰδιόμ. ἦχ. β΄).
Εἶνε κάποιος ἄλλος ποὺ καυχᾶται γιὰ τὴ γνῶσι καὶ ἐπιστήμη του καὶ περιφρονεῖ τοὺς ἀγραμμάτους; Ἂς πάρῃ τὸ φάρμακο, ποὺ δίνει ὁ ἀπόστολος Ἰάκωβος στὴν Ἐπιστολή του· Ἂν ὑπάρχῃ, λέει, μεταξύ σας κάποιος σοφὸς καὶ ἐπιστήμων, ἂς δείξῃ τὴ σοφία του ἀπὸ τὴν καλὴ συμπεριφορὰ καὶ τὰ καλά του ἔργα (βλ. Ἰακ. 3,13), ὄχι ἀπὸ λόγια ἢ συγγράμματα καὶ τίτλους του. Γιατὶ ὑπάρχει ἐπιστήμη ποὺ γράφεται μὲ ἔψιλον μικρὸ καὶ Ἐπιστήμη ποὺ γράφεται μὲ ἔψιλον κεφαλαῖο. Ἔλα τὴ Μεγάλη Παρασκευὴ νὰ σοῦ φτειάξῃ φάρμακο ὁ ἀπόστολος Παῦλος. Τί λέει ὁ ἀπόστολος τότε· «Ποῦ σοφός; ποῦ γραμματεύς; ποῦ συζητητὴς τοῦ αἰῶνος τούτου;…» (Α΄ Κορ. 1,20). Δὲν κινδυνεύει ὁ κόσμος ἀπὸ τοὺς ἀγραμμάτους· κινδυνεύει ἀπὸ «τὰ ἄθεα γράμματα», ποὺ εἶνε ἕτοιμα νὰ πατήσουν ἕνα κουμπὶ καὶ νὰ τὸν καταστρέψουν.
Καυχᾶται ἄλλος γιὰ τὸ ἀξίωμά του· γιατὶ εἶνε νομάρχης, ὑπουργός, πρωθυπουργός, βασιλιᾶς, ἔχει ἐξουσία; Ἂς ἔρθῃ ἐδῶ στὸ φαρμακεῖο τῆς Ἐκκλησίας. Φαρμακοποιέ, δῶσ᾽ του τὸ φάρμακό του. Ἡ ἐξουσία δὲν εἶνε βία, τυραννία καὶ μαστίγιο. Ἀνοίγω τὸ Εὐαγγέλιο καὶ βρίσκω, ὅτι ἐξουσία εἶνε ὑπηρεσία καὶ ὁ ἄρχων εἶνε ὑπηρέτης λαοῦ. Τὸ εἶπε ὁ Χριστός, ποὺ φόρεσε τὸ λέντιο καὶ ἔπλυνε τὰ πόδια τῶν ψαράδων· «Οὐκ ἦλθον διακονηθῆναι, ἀλλὰ διακονῆσαι καὶ δοῦναι τὴν ψυχήν μου λύτρον ἀντὶ πολλῶν» (Ματθ. 20,28. Μαρ. 10,45. Μ. Πέμπτ. ἀπόστ. αἴν.).
⃝ Ὅποιος πάσχει, τέλος, ἀπὸ ὁποιοδήποτε πόνο, ἂς ἀκούσῃ τὸ σημερινὸ εὐαγγέλιο ποὺ μιλάει γιὰ ἕνα μεγάλο «πλῆθος». Τί πλῆθος; «ἀσθενούντων» (Ἰω. 5,3). Ἀνοῖξτε τὸ ἀθάνατο Εὐαγγέλιο. Δὲ μιλάει γιὰ βασιλιᾶδες καὶ πρίγκιπες· μιλάει γιὰ τὰ φτωχαδάκια, τοὺς μικροὺς καὶ ἀσημάντους καὶ κατατρεγμένους, ποὺ ἦταν μαζεμένοι κάτω ἀπὸ τὶς στοὲς τῆς Βηθεσδά. Αὐτοὶ εἶνε οἱ πρίγκιπες τῆς Ἐκκλησίας· πέφτω καὶ προσκυνῶ καὶ φιλάω τὰ πόδια τους. Γιὰ δές τους· εἶνε οἱ ἄρρωστοι, οἱ χῆρες, τὰ ὀρφανά, οἱ τραυματίες, οἱ τυφλοί, οἱ χωλοί… Γι᾽ αὐτοὺς λέει σήμερα τὸ εὐαγγέλιο. Ἔλα ἐδῶ ἐσύ, πονεμένε, καὶ ἄνοιξε τὸ Εὐαγγέλιο· σοῦ προσφέρει ἕνα φάρμακο σήμερα ἡ Ἐκκλησία.
Βλέπω ἕνα «πρίγκιπα» τοῦ πόνου μὲ στέμμα στὸ κεφάλι, ποὺ λάμπει. Εἶνε ὁ παράλυτος. Γιά φανταστῆτε νὰ κάθεται 38 χρόνια στὸ θρόνο τοῦ πόνου! Μόνο ὅποιος πόνεσε καὶ μούσκεψε τὸ προσκέφαλό του μὲ δάκρυα καταλαβαίνει τί θὰ πῇ αὐτό. Ἔδειξε ὑπομονή. Δὲ γόγγυσε. Βλαστήμια καμμιά. Ἔλα λοιπόν, παράλυτε, νὰ γίνῃς ἐσὺ δάσκαλος καὶ νὰ δώσῃς ἐσὺ τὸ φάρμακο στοὺς πονεμένους καὶ δυστυχισμένους, ποὺ θὰ ὑπάρχουν πάντοτε.
Εἶσαι θλιμμένος – πονεμένος; ποῦ νὰ πῇς τὸν πόνο σου! Νὰ τὸν πῇς στοὺς ἀνθρώπους, σοῦ κλείνουν τὶς πόρτες· νὰ τὸν πῇς στοὺς πλουσίους, σὲ διώχνουν· νὰ τὸν πῇς στὴ μάνα σου, κι αὐτὴ δὲν μπορεῖ σὲ καταλάβῃ.
Πονεμένε καὶ δυστυχισμένε, ἔλα στὴν Ἐκκλησία κι ἀπὸ τὰ χείλη τοῦ Χριστοῦ μας θ᾽ ἀκούσῃς·«Ἐν τῷ κόσμῳ θλῖψιν ἕξετε· ἀλλὰ θαρσεῖτε, ἐγὼ νενίκηκα τὸν κόσμον» (ἔ.ἀ. 16, 33)!
* * *
Μιὰ τέτοια θρησκεία, ἀδέρφια μου, πῶς νὰ τὴν ἀφήσουμε; Ὅπως λέει ἕνας δικός μας ποιητὴς ἀπὸ τὴν Ἤπειρο· Ὦ θρησκεία γλυκειὰ μάνα, σὺ χύνεις στὴν ψυχή μας «χρυσὲς ἐλπίδες», τὰ θεραπευτικὰ φάρμακα τοῦ Χριστοῦ!
Αὐτὸν εὐλογεῖτε, αὐτὸν ὑπερυψοῦτε, Ἰησοῦν ἐσταυρωμένον, εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.
Αὐτὸν εὐλογεῖτε, αὐτὸν ὑπερυψοῦτε, Ἰησοῦν ἐσταυρωμένον, εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.
(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος
Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Παύλου Καβάλας τὴν 20-5-1962. Καταγραφὴ καὶ σύντμησις 15-5-2011.Τὴν ὁμιλία αὐτὴ μπορεῖτε νὰ τὴν ἀκούσετε χωρὶς περικοπὲς στὸ cd 54β΄Α τῆς σειρᾶς «ΦΩΝΗ ΒΟΩΝΤΟΣ» (πληροφορίες στὸ τηλέφωνο 23850-28868)
http://www.augoustinos-kantiotis.gr