Καθιέρωσαν οι άγιοι Πατέρες να μνημονεύουμε
την πόρνη εκείνη γυναίκα, που άλειψε με μύρα τον Κύριο, και τούτο διότι το γεγονός αυτό έλαβε χώρα, λίγο πριν από το πάθος.
Πράγματι όπως μας πληροφορεί ο ευαγγελιστής Ματθαίος στο 26ο κεφάλαιο (στ.6-13), ο Κύριος δύο ημέρες προ του εβραϊκού πάσχα, ήρθε στη Βηθανία, όπου φιλοξενήθηκε στην οικία του Σίμωνος του λεπρού.
Τότε τον πλησίασε μια πόρνη γυναίκα, που ήταν διαβόητη για την άσωτη ζωή της. Κρατούσε στα χέρια της ένα δοχείο, γεμάτο με πολύτιμο, πανάκριβο μύρο, το οποίο περιέχυσε στην άχραντη κεφαλή του Κυρίου, καθ’ όν χρόνον εκείνος ήταν γερμένος στο τραπέζι του δείπνου.
Όταν είδαν αυτό οιμαθητές αγανάκτησαν και έλεγαν: Γιατί να γίνει η άσκοπη αυτή σπατάλη του μύρου; Διότι θα μπορούσε το μύρο αυτό να πωληθή και το αντίτιμό του να δοθεί στους πτωχούς. Αλλ’ ο Ιησούς αντιλήφθηκε τον γογγυσμό τους και είπε: Γιατί ενοχλείτε την γυναίκα; Μην την πικραίνετε, διότι έργο καλό έκαμε σ’ εμένα.
Το έργο αυτό είναι στην παρούσα περίσταση πολυτιμότερο και από αυτήν ακόμα την ελεημοσύνη. Διότι τους πτωχούς τους έχετε πάντοτε μαζί σας, ώστε όποτε θέλετε να τους ευεργετείτε. Εμένα όμως δεν θα με έχετε πάντοτε.
Η γυναίκα αυτή χύνοντας το μύρο στο σώμα μου, το έκαμε αυτό για να το προετοιμάσει προς ταφήν. Την ίδια εκείνηήμερα που ηπόρνη έκαμε την πράξη αυτή, ο Ιούδας, ένας από τους 12, πήγε στους αρχιερείς και τους είπε: Τι θέλετε να μου δώσετε και εγώ θα σας τον παραδώσω. Τότε αυτοί τουέδωσαν 30 αργύρια.
Όταν είδαν αυτό οιμαθητές αγανάκτησαν και έλεγαν: Γιατί να γίνει η άσκοπη αυτή σπατάλη του μύρου; Διότι θα μπορούσε το μύρο αυτό να πωληθή και το αντίτιμό του να δοθεί στους πτωχούς. Αλλ’ ο Ιησούς αντιλήφθηκε τον γογγυσμό τους και είπε: Γιατί ενοχλείτε την γυναίκα; Μην την πικραίνετε, διότι έργο καλό έκαμε σ’ εμένα.
Το έργο αυτό είναι στην παρούσα περίσταση πολυτιμότερο και από αυτήν ακόμα την ελεημοσύνη. Διότι τους πτωχούς τους έχετε πάντοτε μαζί σας, ώστε όποτε θέλετε να τους ευεργετείτε. Εμένα όμως δεν θα με έχετε πάντοτε.
Η γυναίκα αυτή χύνοντας το μύρο στο σώμα μου, το έκαμε αυτό για να το προετοιμάσει προς ταφήν. Την ίδια εκείνηήμερα που ηπόρνη έκαμε την πράξη αυτή, ο Ιούδας, ένας από τους 12, πήγε στους αρχιερείς και τους είπε: Τι θέλετε να μου δώσετε και εγώ θα σας τον παραδώσω. Τότε αυτοί τουέδωσαν 30 αργύρια.
Γύρω από τα δύο αυτά γεγονότα, την πράξη της πόρνης και την πράξη της προδοσίας του Ιούδα περιστρέφεται όλη η ασματικήακολουθία της ημέρας αυτής.
Όλα τα τροπάρια και οι ύμνοι που ακούσαμε προηγουμένως εξυφαίνουν και περιγράφουν και μάλιστα με απαράμιλλο και αριστουργηματικό τρόπο, με μια μοναδική ποιητική δύναμη και θεία έμπνευση, αφ’ ενός μεν την μετάνοια της πόρνης και αφ’ ετέρου την αποτρόπαια και φρικτή πράξη του Ιούδα.
Τα δύο γεγονότα αντιπαραβάλλονται μ’ένα τρόπο δραματικό και ανεπανάληπτο. Με βάση την υπέροχη αυτή υμνογραφία, θα προσπαθήσουμε να σκιαγραφήσουμε πολύ συνοπτικά τα δύο αυτά πρόσωπα, για να φανεί έτσι αφ’ ενός μεν η δύναμη της μετάνοιας και αφ’ ετέρου πόσο μεγάλο κακό είναι η φιλαργυρία και που μπορεί να οδηγήσει τον άνθρωπο.
Όλα τα τροπάρια και οι ύμνοι που ακούσαμε προηγουμένως εξυφαίνουν και περιγράφουν και μάλιστα με απαράμιλλο και αριστουργηματικό τρόπο, με μια μοναδική ποιητική δύναμη και θεία έμπνευση, αφ’ ενός μεν την μετάνοια της πόρνης και αφ’ ετέρου την αποτρόπαια και φρικτή πράξη του Ιούδα.
Τα δύο γεγονότα αντιπαραβάλλονται μ’ένα τρόπο δραματικό και ανεπανάληπτο. Με βάση την υπέροχη αυτή υμνογραφία, θα προσπαθήσουμε να σκιαγραφήσουμε πολύ συνοπτικά τα δύο αυτά πρόσωπα, για να φανεί έτσι αφ’ ενός μεν η δύναμη της μετάνοιας και αφ’ ετέρου πόσο μεγάλο κακό είναι η φιλαργυρία και που μπορεί να οδηγήσει τον άνθρωπο.
Από τη μια μεριά έχουμε την πόρνη,η οποία είχε φθάσει σε μεγάλο βάθος κακών,είχε φθάσει στον βυθό της κολάσεως θα λέγαμε, και όλα έδειχναν, πώς δεν υπήρχε γι’ αυτήν καμιά ελπίδα σωτηρίας. Και όμως κάποτε η πόρνη αυτή ανένηψε, ήλθε στα καλά της, ήρθε σε αίσθηση της αμαρτωλότητός της, κατάλαβε σε πιο βάραθρο κατάντησε. Μίσησε τα έργα της αισχράς αμαρτίας και τις ηδονές του σώματος και αναλογίσθηκε την μεγάλη εντροπή και την καταδίκη της κολάσεως, την οποία θα υποστούν οι πόρνοι και οι άσωτοι.Αλλά δεν απελπίσθηκε.
Πήρε την μεγάλη απόφαση να αλλάξει ζωή. Εν τω μεταξύ έμαθε για τον Χριστό, τον μεγάλο και ανεπανάληπτο διδάσκαλο, ο οποίος δεν έμοιαζε με τους φαρισαίους, διότι δεν έδιωχνε και δεν αποστρεφόταν τους αμαρτωλούς.
Τους δεχόταν και τους έδινε την άφεση των αμαρτιών και επί πλέον τα έργα του, τα θαύματά του, έδειχναν ότι είχε θεϊκή δύναμη μέσα του, διότι ποτέ κανένας άνθρωπος μέχρι τώρα δεν μπόρεσε να κάνει τέτοια θαύματα.
Πήρε λοιπόν την μεγάλη απόφαση να καταφύγει σ’ αυτόν και από αυτόν να ζητήσει το έλεος και την άφεση των αμαρτιών της. Αγόρασε και πολύτιμο μύρο για να μυρώσει το πανάγιο σώμα του για να εκφράσει έτσι και μ’ αυτό τον τρόπο την αγάπη της προς τον Κύριο και την ευγνωμοσύνη της. Και αφού έφθασε και έχυσε το μύρο στο πανάγιο σώμα του, κατόπιν έπεσε στα πόδια του και έκλαιγε στενάζοντας από τα βάθη της καρδιάς της.
Με πολλά δάκρυα, με θρήνους και οδυρμούς, κατέβρεχε τα άχραντα πόδια του και στη συνέχεια με τα μαλλιά της κεφαλής της τα εσπόγγιζε. Εξομολογείτο τις αμαρτίες της και τον ικέτευε: Διάλυσε το χρέος των αμαρτιών μου, όπως και εγώ διέλυσα τις πλεξίδες της κεφαλής μου για να σπογγίσω τα άχραντα πόδια σου.
Δείξε αγάπη σ’ αυτήν που γονατιστή μπροστά σου, σου προσφέρει όλη την αγάπη της, σ’ αυτήνπου δικαίως την μισούν και την αποστρέφονται όλοι οι άνθρωποι. Μην με σιχαθείς, ούτε να με περιφρονήσεις, αλλά δέξου την μετάνοιά μου και σώσε με.
Ρίξε ένα ευσπλαχνικό βλέμμα σ’ αυτή που είναι βυθισμένη στην αμαρτία, που έχει απελπισθεί εξ’ αιτίας των αισχρών πράξεών της, αυτήν που δεν την απεστράφη η αγαθότης σου. Κοίταξε, Συ που δέχεσαι την μετάνοια των αμαρτωλών, πόσο κλαίω για τις αμαρτίεςμου και με πόση αγάπη και αφοσίωση σε πλησιάζω και σώσε με από την τρικυμία που φέρνει στην ψυχή μου η αμαρτία.
Τη ίδια ώρα που η πόρνη έλεγε και έπραττε όλα αυτά, ο Ιούδας έχοντας κυριευθεί από το δαιμόνιο της φιλαργυρίας, σπεύδει να εκτελέσει το φοβερό και απαίσιο έργο της προδοσίας.
Τότε που η αμαρτωλός προσέφερε το μύρο, τότε ο μαθητής, και μάλιστα όχι ένας τυχαίος μαθητής, αλλά ένας που ανήκε στην κορυφαία ομάδα των 12, έκαμνε την συμφωνία με τους παρανόμους άρχοντες των Ιουδαίων. Εκείνη μεν χαιρόταν αδειάζοντας το μύρο, αυτός δε έτρεχε να πωλήσει τον Κύριο, του οποίου η αξία είναι άπειρη. Αυτή στο πρόσωπο του Ιησού ανεγνώριζε τον ίδιο τον Κύριο και Θεόν της, αυτός δε αποχωριζόταν από τον Κύριο. Αυτή ελευθερωνόταν από τα δεσμά της αμαρτίας και ο Ιούδας γινόταν δούλος του Διαβόλου. Σε πόσο άθλιο κατάντημα έφθασε ο Ιούδας! Έβλεπε την πόρνη να φυλάει τα πέλματα των ποδιών του Ιησού και σκεπτόταν ταυτόχρονα με δόλο το φίλημα της προδοσίας, που θα έδινε στον διδάσκαλο.
Εκείνη έλυσε τις πλεξίδες των μαλλιών της, ενώ εκείνος γινόταν δέσμιος με τα δεσμά του μίσους, προσφέροντας στον διδάσκαλο αντί μύρου την βρωμερή κακία. Άπλωσε η πόρνη τις τρίχες της κεφαλής της για να σπογγίσει τα άχραντα πόδια του Κυρίου, άπλωσε και ο Ιούδας τα χέρια του στους παρανόμους άρχοντες των Ιουδαίων.
Και εκείνη μεν το έκαμε για να λάβει την άφεση, αυτός δε για να λάβει αργύρια. Πόσο φοβερό κακό είναι η ραθυμία που οδηγεί στη φιλαργυρία,αλλά και πόσο μεγάλη αξία έχει η μετάνοια, η οποία έχει την δύναμη να ανυψώσει τον άνθρωπο από τον βυθό της κολάσεως στο ύψος της βασιλείας των ουρανών.
Τότε που η αμαρτωλός προσέφερε το μύρο, τότε ο μαθητής, και μάλιστα όχι ένας τυχαίος μαθητής, αλλά ένας που ανήκε στην κορυφαία ομάδα των 12, έκαμνε την συμφωνία με τους παρανόμους άρχοντες των Ιουδαίων. Εκείνη μεν χαιρόταν αδειάζοντας το μύρο, αυτός δε έτρεχε να πωλήσει τον Κύριο, του οποίου η αξία είναι άπειρη. Αυτή στο πρόσωπο του Ιησού ανεγνώριζε τον ίδιο τον Κύριο και Θεόν της, αυτός δε αποχωριζόταν από τον Κύριο. Αυτή ελευθερωνόταν από τα δεσμά της αμαρτίας και ο Ιούδας γινόταν δούλος του Διαβόλου. Σε πόσο άθλιο κατάντημα έφθασε ο Ιούδας! Έβλεπε την πόρνη να φυλάει τα πέλματα των ποδιών του Ιησού και σκεπτόταν ταυτόχρονα με δόλο το φίλημα της προδοσίας, που θα έδινε στον διδάσκαλο.
Εκείνη έλυσε τις πλεξίδες των μαλλιών της, ενώ εκείνος γινόταν δέσμιος με τα δεσμά του μίσους, προσφέροντας στον διδάσκαλο αντί μύρου την βρωμερή κακία. Άπλωσε η πόρνη τις τρίχες της κεφαλής της για να σπογγίσει τα άχραντα πόδια του Κυρίου, άπλωσε και ο Ιούδας τα χέρια του στους παρανόμους άρχοντες των Ιουδαίων.
Και εκείνη μεν το έκαμε για να λάβει την άφεση, αυτός δε για να λάβει αργύρια. Πόσο φοβερό κακό είναι η ραθυμία που οδηγεί στη φιλαργυρία,αλλά και πόσο μεγάλη αξία έχει η μετάνοια, η οποία έχει την δύναμη να ανυψώσει τον άνθρωπο από τον βυθό της κολάσεως στο ύψος της βασιλείας των ουρανών.
Κάπως έτσι περιγράφουν τα τροπάρια που ακούσαμε την ειλικρινή και θερμή μετάνοια της πόρνης, αλλά και το άθλιο κατάντημα του Ιούδα. Τέτοια μετάνοια ζητάει από όλους μας ο Θεός. Ας ανακρίνουμε τον εαυτό μας και ας εξετάσουμε αν έχουμε κάτι από την μετάνοια αυτής της γυναικός.
Ο υμνογράφος αναφέρει στο Κοντάκιο της ημέρας: «Υπέρ την πόρνην αγαθέ ανομήσας, δακρύων όμβρους ουδαμώς σοι προσήξα». Αν και αμάρτησα περισσότερο από την πόρνη, όμως δεν σου προσέφερα Κύριε βροχές δακρύων, όπως εκείνη. Έχει τόσο πολύ σκληρυνθεί η ψυχή μας από την αμαρτία, ώστε όχι βροχές, αλλ’ ούτε καν μερικές σταγόνες δακρύων δεν προσφέραμε στον Κύριο.
Είναι γεμάτος σήμερα ο κόσμος από δάκρυα και θρήνους. Δεν υπάρχει άνθρωπος σ’ αυτή τη ζωή, που δεν έκλαψε ποτέ στη ζωή του. Ο ένας κλαίει γιατί έχασε τον πατέρα του, ο άλλος γιατί έχασε την μητέρα του, η χήρα κλαίει γιατί έχασε τον σύζυγό της, τα ορφανά γιατί έχασαν τους γονείς τους. Ο ένας κλαίει γιατί καταστράφηκε η επιχείρησή του, ο άλλος γιατί έμεινε άνεργος, ο άλλος γιατί δεν μπορεί να πληρώσει τα χρέη του κ.ο.κ. Όλοι κλαίνε.
Και αν κάποιος μάζευε όλα τα δάκρυα όλων των ανθρώπων που πέρασαν από αυτή τη ζωή, θα γέμιζε μια λίμνη με δάκρυα. Πόσοι όμως από αυτούς που κλαίνε έχυσαν ποτέ δάκρυα μετανοίας; Πόσοι έκλαψαν, όχι για άλλους λόγους, αλλά για τις αμαρτίες τους; Αυτά τα δάκρυα, τα δάκρυα της μετανοίας, έχουν αξία, διότι αυτά μας σώζουν, αυτά δέχεται ο Θεός, αυτά έχουν τη δύναμη να καθαρίσουν τη ν ψυχή μας. Τα άλλα δάκρυα,χωρίς βέβαια να είναι αξιοκατάκριτα, δεν φέρνουν αποτέλεσμα, διότι δεν παρέχουν την άφεση.
Αυτά τα δάκρυα ας ευχηθούμε να μας δώσει ο Θεός με την Χάρη και την φιλανθρωπία της παναχράντου αυτής μητρός και όλων των αγίων. Αμήν.
Ο υμνογράφος αναφέρει στο Κοντάκιο της ημέρας: «Υπέρ την πόρνην αγαθέ ανομήσας, δακρύων όμβρους ουδαμώς σοι προσήξα». Αν και αμάρτησα περισσότερο από την πόρνη, όμως δεν σου προσέφερα Κύριε βροχές δακρύων, όπως εκείνη. Έχει τόσο πολύ σκληρυνθεί η ψυχή μας από την αμαρτία, ώστε όχι βροχές, αλλ’ ούτε καν μερικές σταγόνες δακρύων δεν προσφέραμε στον Κύριο.
Είναι γεμάτος σήμερα ο κόσμος από δάκρυα και θρήνους. Δεν υπάρχει άνθρωπος σ’ αυτή τη ζωή, που δεν έκλαψε ποτέ στη ζωή του. Ο ένας κλαίει γιατί έχασε τον πατέρα του, ο άλλος γιατί έχασε την μητέρα του, η χήρα κλαίει γιατί έχασε τον σύζυγό της, τα ορφανά γιατί έχασαν τους γονείς τους. Ο ένας κλαίει γιατί καταστράφηκε η επιχείρησή του, ο άλλος γιατί έμεινε άνεργος, ο άλλος γιατί δεν μπορεί να πληρώσει τα χρέη του κ.ο.κ. Όλοι κλαίνε.
Και αν κάποιος μάζευε όλα τα δάκρυα όλων των ανθρώπων που πέρασαν από αυτή τη ζωή, θα γέμιζε μια λίμνη με δάκρυα. Πόσοι όμως από αυτούς που κλαίνε έχυσαν ποτέ δάκρυα μετανοίας; Πόσοι έκλαψαν, όχι για άλλους λόγους, αλλά για τις αμαρτίες τους; Αυτά τα δάκρυα, τα δάκρυα της μετανοίας, έχουν αξία, διότι αυτά μας σώζουν, αυτά δέχεται ο Θεός, αυτά έχουν τη δύναμη να καθαρίσουν τη ν ψυχή μας. Τα άλλα δάκρυα,χωρίς βέβαια να είναι αξιοκατάκριτα, δεν φέρνουν αποτέλεσμα, διότι δεν παρέχουν την άφεση.
Αυτά τα δάκρυα ας ευχηθούμε να μας δώσει ο Θεός με την Χάρη και την φιλανθρωπία της παναχράντου αυτής μητρός και όλων των αγίων. Αμήν.
Αρχ. Παύλου Δημητρακοπούλου, Πρ. Ιερού Ναού Τιμίου Σταυρού Πειραιώς
Κλικ εδώ. Τροπάριο της Κασσιανής. Μεγάλη Τρίτη Βράδυ στο Καμάρι της Σαντορίνης 7.4.2015
Κλικ εδώ. Πρόγραμμα Ιερών Ακολουθιών της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδος 2017 στο Καμάρι της Σαντορίνης
Κλικ εδώ. Νυμφίος, Κυριακή Βράδυ των Βαΐων στο Καμάρι της Σαντορίνης 24.4.2016
Κλικ εδώ. Νυμφίος, Κυριακή Βράδυ των Βαΐων στο Καμάρι της Σαντορίνης 5.4.2015
Κλικ εδώ. Πρόγραμμα Ιερών Ακολουθιών Μεγάλης Εβδομάδος 2017 Εμπορείου Σαντορίνης
Κλικ εδώ. Πρόγραμμα Ι. Ακολουθιών της Μ. Εβδομάδας και του Πάσχα 2017 Ι. Ν. Αγ. Χαραλάμπους Έξω Γωνιάς Θήρας
Κλικ εδώ. Πρόγραμμα Ακολουθιών Μεγάλης Εβδομάδος 2017 της Ιεράς Μονής Προφήτου Ηλιού Θήρας
