Ἀγαπητοί μου, σήμερα εἶνε ἑορτή, εἶνε πανήγυρις. Ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία, ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία, ἑορτάζει τὴν μνήμη ἑνὸς ἐκ τῶν μεγαλυτέρων ἁγίων τῆς πίστεώς μας, τὴ μνήμη τοῦ ἁγίου Χαραλάμπου τοῦ θαυματουργοῦ.
Ὁ ἅγιος Χαράλαμπος εἶνε ἕνας ἅγιος ἀγαπητὸς στὸν Ἑλληνικὸ λαό. Ὅπου νὰ εἶνε, οἱ Ἕλληνες, εἴτε στὸ ἐσωτερικὸ εἴτε στὸ ἐξωτερικό, καὶ κάτω στὴν Αὐστραλία καὶ στὸν Καναδᾶ καὶ στὴ Γερμανία, ὅπου κι
ἂν βρίσκωνται, τιμοῦν τὸν ἅγιο Χαράλαμπο.
Μοναστήρια, ἐκκλησίες, παρεκκλήσια καὶ ἐξωκκλήσια τιμῶνται ἐπ᾽ ὀνόματί του. Ἀκόμα δὲ ἡ πατρίδα μας ἔχει ὡς θησαυρὸ πολύτιμο τὴν κάρα – τὴν κεφαλὴ τοῦ ἁγίου, ποὺ φυλάσσεται στὰ Μετέωρα τῆς Θεσσαλίας, στὴ μονὴ τοῦ Ἁγίου Στεφάνου. Καὶ σήμερα πλῆθος Χριστιανοὶ τῆς Θεσσαλίας ἀπ᾿ ὅλες τὶς πόλεις συρρέουν στὰ Μετέωρα γιὰ νὰ ἑορτάσουν τὴν ἑορτὴ τοῦ ἁγίου Χαραλάμπου.
Γιατὶ θυμῶνται, ὅτι κάποτε στὸν κάμπο τῆς Θεσσαλίας ἔπεσε ἀκρίδα σύννεφο, ποὺ τὰ θέριζε ὅλα. Καὶ ἔκαναν λιτανεία μὲ τὴν κάρα τοῦ ἁγίου παρακαλώντας τον, καὶ ἔγινε τὸ θαῦμα – τὸ βεβαιώνουν οἱ γεροντότεροι ἐκεῖ· ξαφνικὰ ἕνας σφοδρὸς ἄνεμος, ἕνας ἀέρας δυνατὸς φύσηξε, παρέσυρε τὶς ἀκρίδες καὶ τὶς ἔρριξε μέσα στὸ Αἰγαῖο πέλαγος. Θαυματουργὸς λοιπὸν ὁ ἅγιος Χαράλαμπος ποὺ σήμερα τιμοῦμε. Ἀλλὰ ποιός εἶνε ὁ ἅγιος Χαράλαμπος;
Τί ἔκανε, ὥστε ὁ Θεὸς νὰ τοῦ δώσῃ τέτοια θαυματουργικὴ δύναμι;
Ὁ ἅγιος Χαράλαμπος γεννήθηκε – ποῦ; Σὲ μιὰ πατρίδα ποὺ μᾶς φέρνει δάκρυα. Πατρίδα του ἦταν ἡ Μικρὰ Ἀσία καὶ συγκεκριμένα ἡ Μαγνησία, ἐπὶ τοῦ Μαιάνδρου ποταμοῦ, κοντὰ στὴν Ἔφεσο· ἀπὸ ᾿κεῖ ἦταν ὁ ἅγιος Χαράλαμπος.
Ὅπου νὰ πᾶμε στὴ Μικρὰ Ἀσία καὶ νὰ σκαλίσουμε τὰ χώματα, θὰ βροῦμε κόκκαλα ἁγίων καὶ μαρτύρων. Καμμιά ἄλλη χώρα τοῦ κόσμου δὲν ἔχει νὰ δείξῃ τόσους μάρτυρες ὅπως ἡ Μικρὰ Ἀσία. Καὶ στὴν Ἄγκυρα, καὶ στὴν Τραπεζοῦντα, καὶ στὴ Σαμψοῦντα, καὶ στὸ Ἀφιὸν-Καρὰ-Χισσάρ, καὶ στὴν Κιουτάχεια, καὶ στὸ Ἀϊδίνι καὶ στὶς Κυδωνιὲς καὶ στὴ Σμύρνη, παντοῦ· ὅπου νὰ πᾶμε, εἶνε σπαρμένα ἱερὰ λείψανα. Καὶ στοὺς μάρτυρες αὐτοὺς ἐπὶ τῶν ἡμερῶν μας προσετέθησαν ἕνα ἑκατομμύριο θύματα ποὺ ἔσφαξε σὰν ἀρνιὰ ὁ Κεμὰλ κατὰ τὴν καταστροφὴ τῆς Μικρᾶς Ἀσίας.
Ἐκεῖ ἦταν ἡ πατρίδα τοῦ ἁγίου Χαραλάμπου. Γεννήθηκε καὶ ἔζησε κατὰ τὸν δεύτερο (Β΄) μ.Χ. αἰῶνα, στὰ χρόνια τοῦ αὐτοκράτορος ῾Ρώμης Σεπτιμίου Σευήρου (193-211), καὶ ὅταν διοικητὴς τῆς Μαγνησίας ἦταν ὁ εἰδωλολάτρης Λουκιανός.
Ἔζησε, δηλαδή, πολὺ κοντὰ στὴν ἐποχὴ ποὺ ἔζησαν οἱ ἅγιοι ἀπόστολοι, ἐκεῖνοι ποὺ ἄκουσαν τὰ θεϊκὰ λόγια ἀπὸ τὰ χείλη τοῦ ἴδιου τοῦ Χριστοῦ. Ἀπὸ τὰ στόματα λοιπὸν διαδόχων τῶν ἀποστόλων ἄκουσε καὶ ὁ μικρὸς τότε Χαραλάμπης τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ, πίστεψε σ᾽ αὐτὸν καὶ ἔγινε Χριστιανός. Μεγαλώνοντας καὶ προκόπτοντας στὴν πίστι, ἔγινε καὶ ἱερεὺς τοῦ Ὑψίστου. Ἀλλὰ τί ἱερεύς! πιστὸς καὶ ἀφωσιωμένος στὸ Θεό, ὅπως λέει ὁ σημερινὸς ἀπόστολος (βλ. Β´ Τιμ. 2,1-10), γεμᾶτος ζῆλο καὶ φλόγα, ἄνθρωπος τοῦ πνεύματος, ὄχι τῆς ὕλης. Ἄνθρωπος ποὺ ἔκανε τὰ θαύματα, τὰ μεγάλα καὶ θαυμαστά. Καὶ σήμερα ἂν πάρῃς ὅλους τοὺς παπάδες κι ὅλους τοὺς δεσποτᾶδες, δὲν φτειάνεις τὸ νυχάκι τοῦ ἁγίου Χαραλάμπη.
Ἂν εἴχαμε τὴν πίστι τοῦ ἁγίου Χαραλάμπη, καὶ ἂν εἴχαμε τὸν βίον τοῦ ἁγίου Χαραλάμπη, καὶ ἂν εἴχαμε τὴ διδασκαλία τοῦ ἁγίου Χαραλάμπη, ὁ κόσμος θὰ ἦτο διαφορετικός. Ἕνας ἐξαιρετικός, λοιπόν, ἕνας ἀδάμας ἐξαιρετικὸς λοιπὸν ἤτανε ὁ ἅγιος Χαράλαμπος. Ἀλλὰ στὴν ἐποχή του ἔγινε διωγμός. Ἐβγῆκε διαταγή· Ὅποιος εἶνε Χριστιανός, ὅποιος ὁμολογεῖ τὸ Χριστό, θὰ συλλαμβάνεται καὶ θὰ ῥίπτεται στὰς φυλακὰς καὶ θὰ ἐκτελῆται. Μεταξὺ τῶν πρώτων συλλήψεων ποὺ ἐνήργησε τότε ἡ ῾Ρωμαϊκὴ αὐτοκρατορία, ἦτον, ἐξεδόθη καὶ ἔνταλμα συλλήψεως ἐναντίον τοῦ ἁγίου Χαραλάμπη. Τὸν συνέλαβαν τὴν ὥρα ποὺ λειτουργοῦσε, τὴν ὥρα ποὺ ὕψωνε, τὰ κρατοῦσε τὰ ἅγια Μυστήρια.
Τὸν ἔπιασαν, τὸν ὡδήγησαν μπροστὰ στὸ τύραννο καὶ ὁ τύραννος τοῦ ἔθεσε τὸ ἐρώτημα· Εἶσαι Χριστιανός; Τώρα δὲ μᾶς στοιχίζει τίποτα, ἄαα τίποτα. Ἂν εἶσαι Χριστιανός, τώρα. Ἄμ, τότε; Τὸ κεφάλι σου, τὸ κεφάλι σου. Ψεύτικοι Χριστιανοί τώρα, τίποτα. Τότε; Νὰ πῇς εἶσαι Χριστιανός; Ἂν ἔλεγες ὄχι, ἐγλύτωνες. Ἂν ἔλεγες εἶμαι Χριστιανός, ἀμέσως, ἀμέσως στὰ μαρτύρια. Τώρα δὲ μᾶς στοιχίζει οὔτε μιὰ δεκάρα, οὔτε μιὰ δεκάρα. Ψεύτικοι Χριστιανοί. Τὸν ἠρώτησαν, λοιπόν· Εἶσαι Χριστιανός; Ἐρώτημα τρομερόν, φοβερὸν ἐρώτημα. Καὶ ἐκεῖνος ἀπήντησε πλέον, ὁ γέρων, ὁ αὐτὸς ὁ Χαράλαμπης ποὺ ἦταν πλέον γέροντας – εἶχαν περάσει τὰ χρόνια, εἶχε γίνει ἑκατὸ χρονῶν, ἑκατὸν δεκατριῶν χρονῶν ἤτανε, μὲ ἄσπρα μαλλιά. Μόλις στεκόταν στὰ πόδια του.
Τὸν ὡδήγησαν μπροστὰ στὸν τύραννο καὶ τοῦ ἔθεσαν τὸ ἐρώτημα ἂν εἶνε Χριστιανός. Καὶ αὐτὸς ἀπήντησε μὲ βροντώδη φωνήν ὅτι· Εἶμαι Χριστιανὸς καὶ πεθαίνω γιὰ τὴν πίστι μου. Πεθαίνω γιὰ τὴ νπίστι μου. Καὶ τότε ἤρχισε τὸ μαρτύριόν του, ἕνα μαρτύριον ποὺ ἀνατριχιάζει ὁ ἄνθρωπος, ἅμα τὸ διαβάζῃ τὸ μαρτύριον τοῦ ἁγίου Χαραλάμπη.
Τί ἔκαναν;
Μὲ μυτερὰ καρφιά, μυτερὰ καρφιά, σὰν τὰ καρφιὰ ἐκεῖνα ποὺ καρφώσανε τὸ Χριστό, χέρια καὶ πόδια, τὸν κεντούσανε τὰς σάρκας του. Καὶ ἄλλοι πάλι μὲ ξυράφια – ὅπως ὁ χασάπης γδέρνει τὸ κατσίκι καὶ τό ᾽ρίφι, ἔτσι τὸν ἔγδαραν. Τὸν ἔγδαραν. Προσπαθοῦσαν νὰ τὸν γδάρουν ἀπὸ τὴν κεφαλὴ μέχρι τὰ πόδια. Φοβερὸ τὸ μαρτύριο. Ἀλλὰ ὑπέμενε – βράχος ὑπομονῆς, καὶ ἐνίκησε ὁ ἅγιος Χαράλαμπος. Καὶ ἔγινε τὸ θαῦμα καὶ θεραπεύθηκαν οἱ πληγαί του, καὶ τὸν ἄφησαν ἐλεύθερον. Καὶ ἐθαύμαζαν ὅλοι. Καὶ πολλοὶ ἐπ
ίστευσαν στὸ θαῦμα αὐτὸ τοῦ ἁγίου Χαραλάμπους. Τὸν ἄφησαν ἥσυχο. Ἀλλὰ σὲ λίγο – δὲν πέρασε πολὺς καιρός καὶ βγῆκε δεύτερο διάταγμα. Ποιό διάταγμα; Τὸν συνέλαβαν πάλι ἐκ νέου. Καὶ αὐτὴ τὴ φορὰ πάλι, γιὰ δεύτερα φορά, ὡμολόγησε μπροστὰ στὸ βασιλιᾶ ὅτι εἶνε Χριστιανός. Καὶ τότε πάλι ἄρχισε τὸ νέο μαρτύριο. Καὶ ἦτο ἄκαμπτος καὶ ἀλύγιστος. Βράχος ἐν μέσῳ θαλάσσῃς, μαινομένης θαλάσσης, παρέμεινε ὁ ἅγιος Χαράλαμπος. Καὶ τότε ἐπίστευσαν δυὸ στρατιῶται ποὺ εἶδαν τὸ θάρρος του, τὴν παρρησίαν του.
Ἐπίστευσαν καὶ ἔγιναν Χριστιανοί. Ἐπίσης καὶ μιὰ θυγατέρα τοῦ βασιλέως, ἡ Γαλήνη, καὶ αὐτὴ ἐπίστευσε καὶ ἔγινε Χριστιανή. Τέλος, ἀπεκεφαλίσθη. Καὶ ἐνῷ τό, ἐνῷ ἡ ψυχή του, σὰν περιστέρι ὁλόλαμπρο, ἐπέταξε στὰ οὐράνια διὰ νὰ εἶνε μεταξὺ ἁγίων καὶ ἀγγέλων καὶ ἀρχαγγέλων, τὸ κορμί του, τὸ σῶμα του, ἔμεινε ἐδῶ στὴ γῆ πηγὴ θαυμάτων. Ἡ δὲ ἁγία κάρα, ὅπως εἶπα, εἶνε στὰ Μετέωρα τῆς Θεσσαλίας.
Ὅπου νὰ πᾶμε στὴ Μικρὰ Ἀσία καὶ νὰ σκαλίσουμε τὰ χώματα, θὰ βροῦμε κόκκαλα ἁγίων καὶ μαρτύρων. Καμμιά ἄλλη χώρα τοῦ κόσμου δὲν ἔχει νὰ δείξῃ τόσους μάρτυρες ὅπως ἡ Μικρὰ Ἀσία. Καὶ στὴν Ἄγκυρα, καὶ στὴν Τραπεζοῦντα, καὶ στὴ Σαμψοῦντα, καὶ στὸ Ἀφιὸν-Καρὰ-Χισσάρ, καὶ στὴν Κιουτάχεια, καὶ στὸ Ἀϊδίνι καὶ στὶς Κυδωνιὲς καὶ στὴ Σμύρνη, παντοῦ· ὅπου νὰ πᾶμε, εἶνε σπαρμένα ἱερὰ λείψανα. Καὶ στοὺς μάρτυρες αὐτοὺς ἐπὶ τῶν ἡμερῶν μας προσετέθησαν ἕνα ἑκατομμύριο θύματα ποὺ ἔσφαξε σὰν ἀρνιὰ ὁ Κεμὰλ κατὰ τὴν καταστροφὴ τῆς Μικρᾶς Ἀσίας.
Ἐκεῖ ἦταν ἡ πατρίδα τοῦ ἁγίου Χαραλάμπου. Γεννήθηκε καὶ ἔζησε κατὰ τὸν δεύτερο (Β΄) μ.Χ. αἰῶνα, στὰ χρόνια τοῦ αὐτοκράτορος ῾Ρώμης Σεπτιμίου Σευήρου (193-211), καὶ ὅταν διοικητὴς τῆς Μαγνησίας ἦταν ὁ εἰδωλολάτρης Λουκιανός.
Ἔζησε, δηλαδή, πολὺ κοντὰ στὴν ἐποχὴ ποὺ ἔζησαν οἱ ἅγιοι ἀπόστολοι, ἐκεῖνοι ποὺ ἄκουσαν τὰ θεϊκὰ λόγια ἀπὸ τὰ χείλη τοῦ ἴδιου τοῦ Χριστοῦ. Ἀπὸ τὰ στόματα λοιπὸν διαδόχων τῶν ἀποστόλων ἄκουσε καὶ ὁ μικρὸς τότε Χαραλάμπης τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ, πίστεψε σ᾽ αὐτὸν καὶ ἔγινε Χριστιανός. Μεγαλώνοντας καὶ προκόπτοντας στὴν πίστι, ἔγινε καὶ ἱερεὺς τοῦ Ὑψίστου. Ἀλλὰ τί ἱερεύς! πιστὸς καὶ ἀφωσιωμένος στὸ Θεό, ὅπως λέει ὁ σημερινὸς ἀπόστολος (βλ. Β´ Τιμ. 2,1-10), γεμᾶτος ζῆλο καὶ φλόγα, ἄνθρωπος τοῦ πνεύματος, ὄχι τῆς ὕλης. Ἄνθρωπος ποὺ ἔκανε τὰ θαύματα, τὰ μεγάλα καὶ θαυμαστά. Καὶ σήμερα ἂν πάρῃς ὅλους τοὺς παπάδες κι ὅλους τοὺς δεσποτᾶδες, δὲν φτειάνεις τὸ νυχάκι τοῦ ἁγίου Χαραλάμπη.
Ἂν εἴχαμε τὴν πίστι τοῦ ἁγίου Χαραλάμπη, καὶ ἂν εἴχαμε τὸν βίον τοῦ ἁγίου Χαραλάμπη, καὶ ἂν εἴχαμε τὴ διδασκαλία τοῦ ἁγίου Χαραλάμπη, ὁ κόσμος θὰ ἦτο διαφορετικός. Ἕνας ἐξαιρετικός, λοιπόν, ἕνας ἀδάμας ἐξαιρετικὸς λοιπὸν ἤτανε ὁ ἅγιος Χαράλαμπος. Ἀλλὰ στὴν ἐποχή του ἔγινε διωγμός. Ἐβγῆκε διαταγή· Ὅποιος εἶνε Χριστιανός, ὅποιος ὁμολογεῖ τὸ Χριστό, θὰ συλλαμβάνεται καὶ θὰ ῥίπτεται στὰς φυλακὰς καὶ θὰ ἐκτελῆται. Μεταξὺ τῶν πρώτων συλλήψεων ποὺ ἐνήργησε τότε ἡ ῾Ρωμαϊκὴ αὐτοκρατορία, ἦτον, ἐξεδόθη καὶ ἔνταλμα συλλήψεως ἐναντίον τοῦ ἁγίου Χαραλάμπη. Τὸν συνέλαβαν τὴν ὥρα ποὺ λειτουργοῦσε, τὴν ὥρα ποὺ ὕψωνε, τὰ κρατοῦσε τὰ ἅγια Μυστήρια.
Τὸν ἔπιασαν, τὸν ὡδήγησαν μπροστὰ στὸ τύραννο καὶ ὁ τύραννος τοῦ ἔθεσε τὸ ἐρώτημα· Εἶσαι Χριστιανός; Τώρα δὲ μᾶς στοιχίζει τίποτα, ἄαα τίποτα. Ἂν εἶσαι Χριστιανός, τώρα. Ἄμ, τότε; Τὸ κεφάλι σου, τὸ κεφάλι σου. Ψεύτικοι Χριστιανοί τώρα, τίποτα. Τότε; Νὰ πῇς εἶσαι Χριστιανός; Ἂν ἔλεγες ὄχι, ἐγλύτωνες. Ἂν ἔλεγες εἶμαι Χριστιανός, ἀμέσως, ἀμέσως στὰ μαρτύρια. Τώρα δὲ μᾶς στοιχίζει οὔτε μιὰ δεκάρα, οὔτε μιὰ δεκάρα. Ψεύτικοι Χριστιανοί. Τὸν ἠρώτησαν, λοιπόν· Εἶσαι Χριστιανός; Ἐρώτημα τρομερόν, φοβερὸν ἐρώτημα. Καὶ ἐκεῖνος ἀπήντησε πλέον, ὁ γέρων, ὁ αὐτὸς ὁ Χαράλαμπης ποὺ ἦταν πλέον γέροντας – εἶχαν περάσει τὰ χρόνια, εἶχε γίνει ἑκατὸ χρονῶν, ἑκατὸν δεκατριῶν χρονῶν ἤτανε, μὲ ἄσπρα μαλλιά. Μόλις στεκόταν στὰ πόδια του.
Τὸν ὡδήγησαν μπροστὰ στὸν τύραννο καὶ τοῦ ἔθεσαν τὸ ἐρώτημα ἂν εἶνε Χριστιανός. Καὶ αὐτὸς ἀπήντησε μὲ βροντώδη φωνήν ὅτι· Εἶμαι Χριστιανὸς καὶ πεθαίνω γιὰ τὴν πίστι μου. Πεθαίνω γιὰ τὴ νπίστι μου. Καὶ τότε ἤρχισε τὸ μαρτύριόν του, ἕνα μαρτύριον ποὺ ἀνατριχιάζει ὁ ἄνθρωπος, ἅμα τὸ διαβάζῃ τὸ μαρτύριον τοῦ ἁγίου Χαραλάμπη.
Τί ἔκαναν; Μὲ μυτερὰ καρφιά, μυτερὰ καρφιά, σὰν τὰ καρφιὰ ἐκεῖνα ποὺ καρφώσανε τὸ Χριστό, χέρια καὶ πόδια, τὸν κεντούσανε τὰς σάρκας του. Καὶ ἄλλοι πάλι μὲ ξυράφια – ὅπως ὁ χασάπης γδέρνει τὸ κατσίκι καὶ τό ᾽ρίφι, ἔτσι τὸν ἔγδαραν. Τὸν ἔγδαραν. Προσπαθοῦσαν νὰ τὸν γδάρουν ἀπὸ τὴν κεφαλὴ μέχρι τὰ πόδια. Φοβερὸ τὸ μαρτύριο. Ἀλλὰ ὑπέμενε – βράχος ὑπομονῆς, καὶ ἐνίκησε ὁ ἅγιος Χαράλαμπος. Καὶ ἔγινε τὸ θαῦμα καὶ θεραπεύθηκαν οἱ πληγαί του, καὶ τὸν ἄφησαν ἐλεύθερον. Καὶ ἐθαύμαζαν ὅλοι. Καὶ πολλοὶ ἐπ
ίστευσαν στὸ θαῦμα αὐτὸ τοῦ ἁγίου Χαραλάμπους. Τὸν ἄφησαν ἥσυχο. Ἀλλὰ σὲ λίγο – δὲν πέρασε πολὺς καιρός καὶ βγῆκε δεύτερο διάταγμα. Ποιό διάταγμα; Τὸν συνέλαβαν πάλι ἐκ νέου. Καὶ αὐτὴ τὴ φορὰ πάλι, γιὰ δεύτερα φορά, ὡμολόγησε μπροστὰ στὸ βασιλιᾶ ὅτι εἶνε Χριστιανός. Καὶ τότε πάλι ἄρχισε τὸ νέο μαρτύριο. Καὶ ἦτο ἄκαμπτος καὶ ἀλύγιστος. Βράχος ἐν μέσῳ θαλάσσῃς, μαινομένης θαλάσσης, παρέμεινε ὁ ἅγιος Χαράλαμπος. Καὶ τότε ἐπίστευσαν δυὸ στρατιῶται ποὺ εἶδαν τὸ θάρρος του, τὴν παρρησίαν του.
Ἐπίστευσαν καὶ ἔγιναν Χριστιανοί. Ἐπίσης καὶ μιὰ θυγατέρα τοῦ βασιλέως, ἡ Γαλήνη, καὶ αὐτὴ ἐπίστευσε καὶ ἔγινε Χριστιανή. Τέλος, ἀπεκεφαλίσθη. Καὶ ἐνῷ τό, ἐνῷ ἡ ψυχή του, σὰν περιστέρι ὁλόλαμπρο, ἐπέταξε στὰ οὐράνια διὰ νὰ εἶνε μεταξὺ ἁγίων καὶ ἀγγέλων καὶ ἀρχαγγέλων, τὸ κορμί του, τὸ σῶμα του, ἔμεινε ἐδῶ στὴ γῆ πηγὴ θαυμάτων. Ἡ δὲ ἁγία κάρα, ὅπως εἶπα, εἶνε στὰ Μετέωρα τῆς Θεσσαλίας.
* * *
Αὐτὰ μὲ λίγα λόγια εἶνε ὁ ἅγιος Χαράλαμπος ποὺ ἑορτάζουμε. Τὸν ἑώρταζαν πρὸ παντὸς στὴ Μικρὰ Ἀσία. Πολλὰ χωριὰ καὶ πολλὲς πόλεις καὶ ὡραιότατοι ναοὶ ὑπῆρχαν κάτω στὴ Μικρὰ Ἀσία ποὺ ἐτιμῶντο τὸν ἅγιο Χαράλαμπο, ποὺ τώρα εἶνε τζαμιά, τώρα εἶνε ἀποθῆκες.
Τώρα εἶνε πλέον ὁ Τοῦρκος ἐκεῖ, δὲν ὑπάρχει πλέον οὔτε ἕνας Χριστιανός. Περάσανε τότε δεκαοχτὼ αἰῶνες ἀπὸ τὸ μαρτύριόν του. Τί μᾶς διδάσκει ὁ βίος τοῦ ἁγίου Χαραλάμπους; Τί μᾶς διδάσκει; Ὅτι κ᾽ ἐδῶ στὴν ἐποχή μας – ὅπως στὴν ἐποχὴ τοῦ ἁγίου Χαραλάμπους ἡ πίστις μας ἐδιώκετο, ἔτσι καὶ σήμερα διώκεται ἡ πίστις μας.
Δὲν τὸ καταλαβαίνετε ἐσεῖς, δὲν καταλαβαίνετε. Χτυπάει ἡ καμπάνα, ἔρχεστε ἐδῶ πέρα, βρίσκεται τὸν ἱερέα, δίνετε τὰ πρόσφορά σας, δὲν μᾶς στοιχίζει τίποτα. Δὲν κάνετε λίγο κόπο νὰ προχωρήσετε λίγο παραπάνω; Νὰ περάσετε… ἐδῶ κοντὰ εἶνε ἡ Ἀλμπάνια, Ἀλμπάνια κοντὰ εἶνε. Κοντὰ ἐκεῖ στὰ σύνορα – τὰ κοιτάζω μὲ τὰ κυάλια· κοιτάζω τὴ χώρα ὅταν πηγαίνω, καὶ κλαίω καὶ καὶ ἀναστενάζω. Τὴ Πρέσπα παραπέρα εἶνε τὰ σύνορα τὰ Ἀλβανικά. Δὲ ρωτᾶτε νὰ δῆτε τί γίνεται; Καλὰ περνᾶμε ἐμεῖς ἐδῶ πέρα. Δὲ ρωτᾶς ἐκεῖ πέρα;
Ἐκεῖ εἶνε ἕνας ἄθεος, κυβερνάει ἕνας Ἑβὲρ Χότζας. Ἀγριώτερος ἀπὸ τὸν Κεμάλ. Ἄγριον θηρίον τῆς ἀβύσσου, ἄπιστος καὶ ἄθεος, μαρξιστὴς τοῦ ἀπολύτου. Λοιπόν, μέσα ἐκεῖ αὐτός, καὶ ἐκεῖ μέσα στὸ Ἀργυρόκαστρο, ποὺ πῆγαν τὰ στρατεύματά μας, στὴν Κορυτσά, στὰ ἁγιασμένα αὐτὰ μέρη ποὺ τά ᾿χουμε ποτίσει μὲ αἷμα, ἄφθονον αἷμα μαρτύρων καὶ ἡρώων, ἐκεῖ ποὺ ὑπῆρχαν ὄμορφες ἐκκλησίες καὶ τρακόσιες ἐκκλησίες, ὅλες κλειστὲς εἶνε. Δὲν χτυπάει ἡ καμπάνα στὴν Ἀλμπάνια, στὴ Βόρειον Ἤπειρο, δὲν χτυπάει.
Βάπτισμα δὲ γίνεται, λειτουργία δὲν γίνεται, γάμος δὲν γίνεται. Καὶ τὰ ὀνόματα ἀκόμα, τὰ ὀνόματα ἀκόμα τ᾿ ἄλλαξαν. Δὲ θέλουν, δὲν ἐπιτρέπει νὰ ὀνομάζωνται, δὲν τά, ἄλλαξαν. Τοὺς ὑπεχρέωσε νὰ ἀλλάξουν τὰ ὀνόματα τῆς ταυτότητός των. Ἄλλαξαν ὀνόματα. Καὶ τὸ σταυρὸ ἀκόμα νὰ κάνῃς, σὲ πιάνουν καὶ σὲ συλλαμβάνουν καὶ σὲ πᾶνε ἐξορία. Μάλιστα· στὴν Ἀλμπάνια αὐτὰ γίνονται στὴν ἐποχή μας.
Ὅπως, λοιπόν, στὴν ἐποχὴ τοῦ ἁγίου Χαράλαμπου ἐδιώκετο ἀπηνῶς ἡ θρησκεία ἀπὸ τὰ ῥωμαϊκὰ στρατεύματα, οὕτω πως καὶ σήμερα κοντὰ ἐδῶ στὴν Ἀλμπάνια καταδιώκεται ἡ θρησκεία τῶν πατέρων μας. Καὶ ἐμεῖς εἴμεθα τελείως ἀδιάφοροι, καὶ δὲ σκεπτόμεθα ποτέ. Καὶ μόνο τὴν Κυριακὴ πηγαίνουν κάτω στὰ ὑπόγεια οἱ ἀδελφοί μας οἱ Βορειοηπειρῶται, κάτω στὰ ὑπόγεια κάτω, καὶ σιγὰ – σιγὰ ἀνοίγουν τὰ ῥαδιόφωνα γιὰ νὰ ἀκούσουνε τὴ θεία λειτουργία ἀπ᾿ τοὺς ῥαδιοφωνικοὺς σταθμοὺς Θεσσαλονίκης καὶ Ἀθηνῶν. Μαρτύριο τραβοῦνε. Ἀλλὰ κ᾿ ἐδῶ. Ἐμεῖς βέβαια ἐδῶ δὲ φθάσαμε σ᾿ αὐτὸ τὸ χάλι. Δὲν ξέρω, δὲν ξέρω. Φοβᾶμαι, φοβᾶμαι καὶ τὸ λέγω· γέρος ἄνθρωπος εἶμαι, πενήντα χρόνια εἶμαι κληρικός, δουλεύω στὸ ἔθνος πενήντα χρόνια μὲ κόπο καὶ μόχθο.
Λοιπὸν ἔχω γυρίσει τὸν κόσμον, τὴν πατρίδα μου, ξέρω, κ.λπ. Φοβᾶμαι μήπως σὲ λίγο αὐτὴ ἡ χώρα ἡ εὐλογημένη γίνῃ «Ἑβὲρ Χότζας». Καὶ τότε θὰ δῆτε τί θὰ πῇ διωγμός. Ἀλλὰ καὶ τώρα ἀκόμα ποὺ δὲν εἶνε «Ἑβὲρ Χότζας» καὶ ἐξακολουθοῦμε ἀκόμα νὰ χτυποῦν οἱ καμπάνες καὶ νὰ ἐρχώσαστε ἐδῶ στὴν ἐκκλησία, μὴ νομίζετε ὅτι δὲ διώκεται. Διώκεται κατὰ ἄλλον τρόπον ἡ θρησκεία τοῦ Χριστοῦ μας. Πῶς διώκεται; Διώκετε μὲ τὸ ῥαδιόφωνο, ποὺ μεταδίδει ἀθεϊστικὰ κηρύγματα. Διώκεται μὲ τὴν τηλεόρασι, ἀπὸ τὴν ὁποία παρουσιάζονται ἄθεοι καὶ ἄπιστοι καὶ διακωμῳδοῦν τὰ πάντα. Τὰ πάντα διακωμῳδοῦν.
Διώκεται ἀπὸ τὰς ἕδρας σχολείων καὶ πανεπιστημίων, ὅπου ἄθεοι διδάσκαλοι καὶ καθηγηταὶ διδάσκουν τὴν ἀθεΐα καὶ ἀπιστία. Διώκεται ἀπὸ περιοδικὰ ἡ πίστις μας, ἀπὸ περιοδικὰ καὶ ἐφημερίδες ποὺ χύνουν τὸ δηλητήριον τοῦ ὄφεως μέσ᾿ στὶς καρδιὲς τῶν Ἑλλήνων. Διώκεται, παρακαλῶ, ἀκόμα καὶ μέσ᾿ στὴ Βουλὴ τῶν Ἑλλήνων, μὲ νόμους. Φτειάσανε – κοιμᾶστε ἐσεῖς. Κλάψατε μανάδες, κλάψατε μανάδες ποὺ ἔχετε κορίτσια καὶ παιδιά. Ψήφισαν νόμο, δὲν τὸ μάθατε; Ψηφίσανε νόμο. Τί νόμο; Μὲ τὴν πιὸ μεγάλη εὐκολία θὰ χωρίζουν τὰ ἀνδρόγυνα, καὶ μπορεῖ ἕνας παλιάνθρωπος –μὲ συγχωρεῖτε γιὰ τὴ λέξι– νὰ πάρῃ δέκα γυναῖκες· κάθε χρόνο μιὰ γυναίκα, κάθε χρόνο μιὰ γυναίκα.
Ὤ Ἄγκυρα, ὤ Μικρὰ Ἀσία, ὤ Πόντος, ὤ Μικρὰ Ἀσία, ὤ Πόντος, ὤ Μικρὰ Ἀσία! ποὺ περνούσανε –δὲν εἶνε ψέμα–, ἑκατὸ χρόνια περνούσανε στὸν Πόντο καὶ στὴ Μικρὰ Ἀσία καὶ διαζύγιο δὲν ὑπῆρχε, διαζύγιο δὲν ὑπῆρχε, δὲν ὑπῆρχε. Τώρα; Τώρα θὰ δῆτε τί θὰ γίνῃ ἡ προφητεία τοῦ Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ, ὅτι θὰ φθάσωμε σὲ χρόνια κατηραμένα ποὺ θὰ ἀλλάζουν οἱ ἄντρες τὶς γυναῖκες των σὰν τὰ πουκάμισά των, καὶ θὰ ἀλλάζουν οἱ γυναῖκες τοὺς ἄντρες σὰν τὶς ρόμπες των. Σὰν τὰ σκυλιὰ στὸ δρόμο θὰ σμίγουν ἄντρες καὶ γυναῖκες καὶ θά, καὶ ἡ ἀστυνομία θὰ στέκεται, θὰ στέκεται καὶ δὲ θὰ κάνῃ τίποτα ἀπολύτως.
Φθάσαμε σὲ πολὺ ἄσχημα χρόνια. Διώκεται λοιπὸν ἡ πίστι μας. Καὶ ἂν δὲ διώκεται ὅπως στὴν Ἀλβανία, διώκεται ἐμμέσως διὰ τοιούτων μεθόδων καὶ τρόπων ποὺ ζητοῦν νὰ ξερριζώσουν… Ἀλλὰ σύ –ὁμιλῶ στὸ Μανιάκι, τὸ ὁποῖον ἀγαπῶ τὸ Μανιάκι–, εἶστε παιδιὰ ἡρώων, παιδιὰ … –δὲ σᾶς κολακεύω–, εἶστε ἀπὸ τὴ Μικρὰ Ἀσία καὶ ἀπὸ τὸν Πόντο.
Εἶστε λαὸς πιστὸς στὸν Θεόν. Τὸ ἀποδεικνύουν τὰ ἔργα σας, τὸ ἀποδεικνύει ὁ ὡραῖος ναὸς ποὺ φτειάσατε, τὸ ἀποδεικνύει ἡ ἱστορία σας. Ἐδῶ μέσα ὅταν πρωτοήρθα, ἐγνώρισα ἕνα γέροντα ποὺ τὸν θαύμασα. Ἕνα γέροντα, τὸν Νεόφυτο, μοῦ λένε. Μὰ ἤτανε πιστὸς ἄνθρωπος, πιστός, πολὺ πιστός. Ἐπίστευε στὸ Θεό, στὸ Θεό. Ἕνας γέροντας, ὁ ὁποῖος εἶχε πολλὰ παιδιὰ καὶ ἐγγόνια καὶ ἤτανε μιὰ ἐξέχουσα φυσιογνωμία, ποὺ πῆρε ἀπὸ τὴ Μικρὰ Ἀσία τὴν πίστι ὁ Νεόφυτος. Ἐδῶ λοιπόν, τὰ παιδιὰ τοῦ Νεοφύτου, ἐδῶ εἶνε ἡ κοινωνία τοῦ Μανιακίου.
Σᾶς ἐξορκίζω εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ· κι ἂν ὅλα τὰ χωριὰ τοῦ Ἀμυνταίου, κι ἂν ὅλα τὰ χωριὰ γονατίσουν στὸ διάβολο καὶ προσκυνήσουν τὸ διάβολο, τὸ Μανιάκι ὄχι! Νὰ μείνῃ σταθερὸν καὶ ἀκλόνητο. Στὸ Μανιάκι καμμία βλαστημία, στὸ Μανιάκι καμμία πορνεία, στὸ Μανιάκι κανένα διαζύγιο, στὸ Μανιάκι κανεὶς πολιτικὸς γάμος. Στὸ Μανιάκι μόνον ὁ Θεός, μόνο ὁ Χριστὸς καὶ ὁ ἅγιος Χαράλαμπος νὰ βασιλεύῃ πάντοτε. Καὶ εὔχομαι ὁ Θεός, ἐγὼ ὁ γέρος ἐπίσκοπος ποὺ ἦρθα σήμερα παρὰ τὰ γηρατειά μου –μὲ νίκησε ἡ ἐπιθυμία καὶ ὁ πόθος τοῦ πατρὸς Παύλου (Πόζογλου) νὰ ἔρθω ἐδῶ– σᾶς εὐλογῶ ὅλους σας.
Εὐλογῶ τὰ παιδιά σας, εὐλογῶ τὶς γυναῖκες σας, εὐλογῶ τὰ βουνὰ καὶ τὰ λαγκάδια σας, εὐλογῶ τὴ λίμνη σας. Εὐλογῶ τὰ πάντα· τοὺς τάφους τῶν προγόνων σας. Εὐλογῶ ὅλον τὸ χωριὸ καὶ εὔχομαι ὁ Θεὸς διὰ πρεσβειῶν τοῦ ἁγίου Χαραλάμπη, ποὺ ἑορτάζει σήμερον, νὰ προστατεύῃ πάντας ὑμᾶς· ἀμήν.
Τώρα εἶνε πλέον ὁ Τοῦρκος ἐκεῖ, δὲν ὑπάρχει πλέον οὔτε ἕνας Χριστιανός. Περάσανε τότε δεκαοχτὼ αἰῶνες ἀπὸ τὸ μαρτύριόν του. Τί μᾶς διδάσκει ὁ βίος τοῦ ἁγίου Χαραλάμπους; Τί μᾶς διδάσκει; Ὅτι κ᾽ ἐδῶ στὴν ἐποχή μας – ὅπως στὴν ἐποχὴ τοῦ ἁγίου Χαραλάμπους ἡ πίστις μας ἐδιώκετο, ἔτσι καὶ σήμερα διώκεται ἡ πίστις μας.
Δὲν τὸ καταλαβαίνετε ἐσεῖς, δὲν καταλαβαίνετε. Χτυπάει ἡ καμπάνα, ἔρχεστε ἐδῶ πέρα, βρίσκεται τὸν ἱερέα, δίνετε τὰ πρόσφορά σας, δὲν μᾶς στοιχίζει τίποτα. Δὲν κάνετε λίγο κόπο νὰ προχωρήσετε λίγο παραπάνω; Νὰ περάσετε… ἐδῶ κοντὰ εἶνε ἡ Ἀλμπάνια, Ἀλμπάνια κοντὰ εἶνε. Κοντὰ ἐκεῖ στὰ σύνορα – τὰ κοιτάζω μὲ τὰ κυάλια· κοιτάζω τὴ χώρα ὅταν πηγαίνω, καὶ κλαίω καὶ καὶ ἀναστενάζω. Τὴ Πρέσπα παραπέρα εἶνε τὰ σύνορα τὰ Ἀλβανικά. Δὲ ρωτᾶτε νὰ δῆτε τί γίνεται; Καλὰ περνᾶμε ἐμεῖς ἐδῶ πέρα. Δὲ ρωτᾶς ἐκεῖ πέρα;
Ἐκεῖ εἶνε ἕνας ἄθεος, κυβερνάει ἕνας Ἑβὲρ Χότζας. Ἀγριώτερος ἀπὸ τὸν Κεμάλ. Ἄγριον θηρίον τῆς ἀβύσσου, ἄπιστος καὶ ἄθεος, μαρξιστὴς τοῦ ἀπολύτου. Λοιπόν, μέσα ἐκεῖ αὐτός, καὶ ἐκεῖ μέσα στὸ Ἀργυρόκαστρο, ποὺ πῆγαν τὰ στρατεύματά μας, στὴν Κορυτσά, στὰ ἁγιασμένα αὐτὰ μέρη ποὺ τά ᾿χουμε ποτίσει μὲ αἷμα, ἄφθονον αἷμα μαρτύρων καὶ ἡρώων, ἐκεῖ ποὺ ὑπῆρχαν ὄμορφες ἐκκλησίες καὶ τρακόσιες ἐκκλησίες, ὅλες κλειστὲς εἶνε. Δὲν χτυπάει ἡ καμπάνα στὴν Ἀλμπάνια, στὴ Βόρειον Ἤπειρο, δὲν χτυπάει.
Βάπτισμα δὲ γίνεται, λειτουργία δὲν γίνεται, γάμος δὲν γίνεται. Καὶ τὰ ὀνόματα ἀκόμα, τὰ ὀνόματα ἀκόμα τ᾿ ἄλλαξαν. Δὲ θέλουν, δὲν ἐπιτρέπει νὰ ὀνομάζωνται, δὲν τά, ἄλλαξαν. Τοὺς ὑπεχρέωσε νὰ ἀλλάξουν τὰ ὀνόματα τῆς ταυτότητός των. Ἄλλαξαν ὀνόματα. Καὶ τὸ σταυρὸ ἀκόμα νὰ κάνῃς, σὲ πιάνουν καὶ σὲ συλλαμβάνουν καὶ σὲ πᾶνε ἐξορία. Μάλιστα· στὴν Ἀλμπάνια αὐτὰ γίνονται στὴν ἐποχή μας.
Ὅπως, λοιπόν, στὴν ἐποχὴ τοῦ ἁγίου Χαράλαμπου ἐδιώκετο ἀπηνῶς ἡ θρησκεία ἀπὸ τὰ ῥωμαϊκὰ στρατεύματα, οὕτω πως καὶ σήμερα κοντὰ ἐδῶ στὴν Ἀλμπάνια καταδιώκεται ἡ θρησκεία τῶν πατέρων μας. Καὶ ἐμεῖς εἴμεθα τελείως ἀδιάφοροι, καὶ δὲ σκεπτόμεθα ποτέ. Καὶ μόνο τὴν Κυριακὴ πηγαίνουν κάτω στὰ ὑπόγεια οἱ ἀδελφοί μας οἱ Βορειοηπειρῶται, κάτω στὰ ὑπόγεια κάτω, καὶ σιγὰ – σιγὰ ἀνοίγουν τὰ ῥαδιόφωνα γιὰ νὰ ἀκούσουνε τὴ θεία λειτουργία ἀπ᾿ τοὺς ῥαδιοφωνικοὺς σταθμοὺς Θεσσαλονίκης καὶ Ἀθηνῶν. Μαρτύριο τραβοῦνε. Ἀλλὰ κ᾿ ἐδῶ. Ἐμεῖς βέβαια ἐδῶ δὲ φθάσαμε σ᾿ αὐτὸ τὸ χάλι. Δὲν ξέρω, δὲν ξέρω. Φοβᾶμαι, φοβᾶμαι καὶ τὸ λέγω· γέρος ἄνθρωπος εἶμαι, πενήντα χρόνια εἶμαι κληρικός, δουλεύω στὸ ἔθνος πενήντα χρόνια μὲ κόπο καὶ μόχθο.
Λοιπὸν ἔχω γυρίσει τὸν κόσμον, τὴν πατρίδα μου, ξέρω, κ.λπ. Φοβᾶμαι μήπως σὲ λίγο αὐτὴ ἡ χώρα ἡ εὐλογημένη γίνῃ «Ἑβὲρ Χότζας». Καὶ τότε θὰ δῆτε τί θὰ πῇ διωγμός. Ἀλλὰ καὶ τώρα ἀκόμα ποὺ δὲν εἶνε «Ἑβὲρ Χότζας» καὶ ἐξακολουθοῦμε ἀκόμα νὰ χτυποῦν οἱ καμπάνες καὶ νὰ ἐρχώσαστε ἐδῶ στὴν ἐκκλησία, μὴ νομίζετε ὅτι δὲ διώκεται. Διώκεται κατὰ ἄλλον τρόπον ἡ θρησκεία τοῦ Χριστοῦ μας. Πῶς διώκεται; Διώκετε μὲ τὸ ῥαδιόφωνο, ποὺ μεταδίδει ἀθεϊστικὰ κηρύγματα. Διώκεται μὲ τὴν τηλεόρασι, ἀπὸ τὴν ὁποία παρουσιάζονται ἄθεοι καὶ ἄπιστοι καὶ διακωμῳδοῦν τὰ πάντα. Τὰ πάντα διακωμῳδοῦν.
Διώκεται ἀπὸ τὰς ἕδρας σχολείων καὶ πανεπιστημίων, ὅπου ἄθεοι διδάσκαλοι καὶ καθηγηταὶ διδάσκουν τὴν ἀθεΐα καὶ ἀπιστία. Διώκεται ἀπὸ περιοδικὰ ἡ πίστις μας, ἀπὸ περιοδικὰ καὶ ἐφημερίδες ποὺ χύνουν τὸ δηλητήριον τοῦ ὄφεως μέσ᾿ στὶς καρδιὲς τῶν Ἑλλήνων. Διώκεται, παρακαλῶ, ἀκόμα καὶ μέσ᾿ στὴ Βουλὴ τῶν Ἑλλήνων, μὲ νόμους. Φτειάσανε – κοιμᾶστε ἐσεῖς. Κλάψατε μανάδες, κλάψατε μανάδες ποὺ ἔχετε κορίτσια καὶ παιδιά. Ψήφισαν νόμο, δὲν τὸ μάθατε; Ψηφίσανε νόμο. Τί νόμο; Μὲ τὴν πιὸ μεγάλη εὐκολία θὰ χωρίζουν τὰ ἀνδρόγυνα, καὶ μπορεῖ ἕνας παλιάνθρωπος –μὲ συγχωρεῖτε γιὰ τὴ λέξι– νὰ πάρῃ δέκα γυναῖκες· κάθε χρόνο μιὰ γυναίκα, κάθε χρόνο μιὰ γυναίκα.
Ὤ Ἄγκυρα, ὤ Μικρὰ Ἀσία, ὤ Πόντος, ὤ Μικρὰ Ἀσία, ὤ Πόντος, ὤ Μικρὰ Ἀσία! ποὺ περνούσανε –δὲν εἶνε ψέμα–, ἑκατὸ χρόνια περνούσανε στὸν Πόντο καὶ στὴ Μικρὰ Ἀσία καὶ διαζύγιο δὲν ὑπῆρχε, διαζύγιο δὲν ὑπῆρχε, δὲν ὑπῆρχε. Τώρα; Τώρα θὰ δῆτε τί θὰ γίνῃ ἡ προφητεία τοῦ Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ, ὅτι θὰ φθάσωμε σὲ χρόνια κατηραμένα ποὺ θὰ ἀλλάζουν οἱ ἄντρες τὶς γυναῖκες των σὰν τὰ πουκάμισά των, καὶ θὰ ἀλλάζουν οἱ γυναῖκες τοὺς ἄντρες σὰν τὶς ρόμπες των. Σὰν τὰ σκυλιὰ στὸ δρόμο θὰ σμίγουν ἄντρες καὶ γυναῖκες καὶ θά, καὶ ἡ ἀστυνομία θὰ στέκεται, θὰ στέκεται καὶ δὲ θὰ κάνῃ τίποτα ἀπολύτως.
Φθάσαμε σὲ πολὺ ἄσχημα χρόνια. Διώκεται λοιπὸν ἡ πίστι μας. Καὶ ἂν δὲ διώκεται ὅπως στὴν Ἀλβανία, διώκεται ἐμμέσως διὰ τοιούτων μεθόδων καὶ τρόπων ποὺ ζητοῦν νὰ ξερριζώσουν… Ἀλλὰ σύ –ὁμιλῶ στὸ Μανιάκι, τὸ ὁποῖον ἀγαπῶ τὸ Μανιάκι–, εἶστε παιδιὰ ἡρώων, παιδιὰ … –δὲ σᾶς κολακεύω–, εἶστε ἀπὸ τὴ Μικρὰ Ἀσία καὶ ἀπὸ τὸν Πόντο.
Εἶστε λαὸς πιστὸς στὸν Θεόν. Τὸ ἀποδεικνύουν τὰ ἔργα σας, τὸ ἀποδεικνύει ὁ ὡραῖος ναὸς ποὺ φτειάσατε, τὸ ἀποδεικνύει ἡ ἱστορία σας. Ἐδῶ μέσα ὅταν πρωτοήρθα, ἐγνώρισα ἕνα γέροντα ποὺ τὸν θαύμασα. Ἕνα γέροντα, τὸν Νεόφυτο, μοῦ λένε. Μὰ ἤτανε πιστὸς ἄνθρωπος, πιστός, πολὺ πιστός. Ἐπίστευε στὸ Θεό, στὸ Θεό. Ἕνας γέροντας, ὁ ὁποῖος εἶχε πολλὰ παιδιὰ καὶ ἐγγόνια καὶ ἤτανε μιὰ ἐξέχουσα φυσιογνωμία, ποὺ πῆρε ἀπὸ τὴ Μικρὰ Ἀσία τὴν πίστι ὁ Νεόφυτος. Ἐδῶ λοιπόν, τὰ παιδιὰ τοῦ Νεοφύτου, ἐδῶ εἶνε ἡ κοινωνία τοῦ Μανιακίου.
Σᾶς ἐξορκίζω εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ· κι ἂν ὅλα τὰ χωριὰ τοῦ Ἀμυνταίου, κι ἂν ὅλα τὰ χωριὰ γονατίσουν στὸ διάβολο καὶ προσκυνήσουν τὸ διάβολο, τὸ Μανιάκι ὄχι! Νὰ μείνῃ σταθερὸν καὶ ἀκλόνητο. Στὸ Μανιάκι καμμία βλαστημία, στὸ Μανιάκι καμμία πορνεία, στὸ Μανιάκι κανένα διαζύγιο, στὸ Μανιάκι κανεὶς πολιτικὸς γάμος. Στὸ Μανιάκι μόνον ὁ Θεός, μόνο ὁ Χριστὸς καὶ ὁ ἅγιος Χαράλαμπος νὰ βασιλεύῃ πάντοτε. Καὶ εὔχομαι ὁ Θεός, ἐγὼ ὁ γέρος ἐπίσκοπος ποὺ ἦρθα σήμερα παρὰ τὰ γηρατειά μου –μὲ νίκησε ἡ ἐπιθυμία καὶ ὁ πόθος τοῦ πατρὸς Παύλου (Πόζογλου) νὰ ἔρθω ἐδῶ– σᾶς εὐλογῶ ὅλους σας.
Εὐλογῶ τὰ παιδιά σας, εὐλογῶ τὶς γυναῖκες σας, εὐλογῶ τὰ βουνὰ καὶ τὰ λαγκάδια σας, εὐλογῶ τὴ λίμνη σας. Εὐλογῶ τὰ πάντα· τοὺς τάφους τῶν προγόνων σας. Εὐλογῶ ὅλον τὸ χωριὸ καὶ εὔχομαι ὁ Θεὸς διὰ πρεσβειῶν τοῦ ἁγίου Χαραλάμπη, ποὺ ἑορτάζει σήμερον, νὰ προστατεύῃ πάντας ὑμᾶς· ἀμήν.
Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ποὺ ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Χαραλάμπους Μανιακίου-Ἀμυνταίου τὴν Πέμπτη 10-2-1983
