Σήμερα, ἀγαπητοί μου, γιὰ τὴν ἀκριτικὴ πόλι τῆς Φλωρίνης εἶνε διπλῆ ἑορτή, θρησκευτικὴ καὶ ἐθνική. Σύντομος θὰ εἶνε ὁ λόγος μας καὶ γιὰ τὰ δύο αὐτὰ μέρη.
Α΄. Ἡ θρησκευτικὴ ἑορτή. Ἑορτάζουμε τὴ μεγάλη ἑορτὴ τῶν Ταξιαρχῶν μὲ ἐπὶ κεφαλῆς τοὺς ἀρχιστρατήγους τῶν ἐπουρανίων δυνάμεων ἀρχαγγέλους Μιχαὴλ καὶ Γαβριήλ.
Ὅπως εἴπαμε καὶ ἄλλοτε, ὁ κόσμος, τὸ ἀπέραντο
σύμπαν ποὺ ὁ Θεὸς ἔπλασε ἐκ τοῦ μηδενός, εἶνε ὑλικὸς καὶ πνευματικός. Ἀπὸ τὸ ἐλάχιστο μόριο μέχρι τὶς τεράστιες καὶ ἀμέτρητες οὐράνιες σφαῖρες ἀποτελεῖται ἀπὸ ὕλη, ἡ ὁποία ἔχει θαυμαστὲς ἰδιότητες. Ὁ ἄνθρωπος δὲν μπορεῖ νὰ δημιουργήσῃ ὕλη. Ὅλα εἶνε δημιουργήματα τοῦ Θεοῦ καὶ τὰ χαρακτηρίζει αὐτὴ ἡ ἰδιότης· ἔχουν τὸ ὑπάρχειν, τὸ εἶναι.
⃝ Ἐκτὸς ἀπὸ τὰ ὑλικὰ αὐτὰ δημιουργήματα ἔχουμε μία ἄλλη δευτέρα κατηγορία ὄντων, τὰ ὁποῖα ἐκτὸς ἀπὸ τὸ ὑπάρχειν ἔχουν καὶ τὸ αὐξάνειν. Ἐδῶ ὑπάγονται τὰ φυτὰ καὶ τὰ δέντρα. Σπέρνεις στὸ χῶμα ἕνα μικρὸ σπόρο κι αὐτὸς μεγαλώνει, γίνεται δέντρο πελώριο, ἕνας πλάτανος ἢ ἄλλο καρποφόρο δέντρο. Ὁ ἄνθρωπος παρ᾽ ὅλη τὴν ἐπιστήμη του ἕνα σπόρο νὰ δημιουργήσῃ δὲν μπορεῖ. Γι᾽ αὐτὸ εἶνε θαυμαστὸς ὁ Θεός. Αὐτὸς δημιούργησε τὸ φυτικὸ βασίλειο, ποὺ παρουσιάζει τόση ζωτικότητα. Στὴν Αἴγυπτο σὲ τάφους τῶν φαραὼ βρέθηκε ἕνα κουτὶ ἡλικίας τριῶν χιλιάδων ἐτῶν ποὺ περιεῖχε σιτάρι· κι ὅταν ἔσπειραν ἀπ᾽ αὐτό, ὁ σπόρος φύτρωσε! τέτοια δύναμι ἔχει.
⃝ Σὲ μία τρίτη κατηγορία κατατάσσονται τὰ δημιουργήματα ἐκεῖνα πού, ἐκτὸς ἀπὸ τὸ εἶναι καὶ τὸ αὐξάνειν, ἔχουν ἐπὶ πλέον τὸ αἰσθάνεσθαι. Ἐδῶ ὑπάγονται τὰ ζῷα, ποὺ καὶ αὐτὰ εἶνε δείγματα τῆς δυνάμεως τοῦ Θεοῦ. Μερικὰ μάλιστα ζῷα ἔχουν αἰσθήσεις ἰσχυρότερες κι ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο· ὁ ἀετὸς π.χ. βλέπει πολὺ μακρύτερα ἀπὸ ὅ,τι βλέπει τὸ ἀνθρώπινο μάτι.
⃝ Καὶ τώρα ἡ τετάρτη κατηγορία πού, ἐκτὸς ἀπὸ τὸ εἶναι τὸ αὐξάνειν καὶ τὸ αἰσθάνεσθαι, ἔχει καὶ κάτι ἄλλο ἀκόμη ἀνώτερο, καὶ αὐτὸ εἶνε τὸ νοεῖν. Ἐδῶ ἀνήκει ὁ ἄνθρωπος μὲ τὴ διάνοια καὶ τὴ σκέψι του. Ὤ ἡ σκέψις τοῦ ἀνθρώπου! ἀνεφώνησε ἕνας φιλόσοφος τοῦ αἰῶνος μας.
Ὅπως εἴπαμε καὶ ἄλλοτε, ὁ κόσμος, τὸ ἀπέραντο
σύμπαν ποὺ ὁ Θεὸς ἔπλασε ἐκ τοῦ μηδενός, εἶνε ὑλικὸς καὶ πνευματικός. Ἀπὸ τὸ ἐλάχιστο μόριο μέχρι τὶς τεράστιες καὶ ἀμέτρητες οὐράνιες σφαῖρες ἀποτελεῖται ἀπὸ ὕλη, ἡ ὁποία ἔχει θαυμαστὲς ἰδιότητες. Ὁ ἄνθρωπος δὲν μπορεῖ νὰ δημιουργήσῃ ὕλη. Ὅλα εἶνε δημιουργήματα τοῦ Θεοῦ καὶ τὰ χαρακτηρίζει αὐτὴ ἡ ἰδιότης· ἔχουν τὸ ὑπάρχειν, τὸ εἶναι.
⃝ Ἐκτὸς ἀπὸ τὰ ὑλικὰ αὐτὰ δημιουργήματα ἔχουμε μία ἄλλη δευτέρα κατηγορία ὄντων, τὰ ὁποῖα ἐκτὸς ἀπὸ τὸ ὑπάρχειν ἔχουν καὶ τὸ αὐξάνειν. Ἐδῶ ὑπάγονται τὰ φυτὰ καὶ τὰ δέντρα. Σπέρνεις στὸ χῶμα ἕνα μικρὸ σπόρο κι αὐτὸς μεγαλώνει, γίνεται δέντρο πελώριο, ἕνας πλάτανος ἢ ἄλλο καρποφόρο δέντρο. Ὁ ἄνθρωπος παρ᾽ ὅλη τὴν ἐπιστήμη του ἕνα σπόρο νὰ δημιουργήσῃ δὲν μπορεῖ. Γι᾽ αὐτὸ εἶνε θαυμαστὸς ὁ Θεός. Αὐτὸς δημιούργησε τὸ φυτικὸ βασίλειο, ποὺ παρουσιάζει τόση ζωτικότητα. Στὴν Αἴγυπτο σὲ τάφους τῶν φαραὼ βρέθηκε ἕνα κουτὶ ἡλικίας τριῶν χιλιάδων ἐτῶν ποὺ περιεῖχε σιτάρι· κι ὅταν ἔσπειραν ἀπ᾽ αὐτό, ὁ σπόρος φύτρωσε! τέτοια δύναμι ἔχει.
⃝ Σὲ μία τρίτη κατηγορία κατατάσσονται τὰ δημιουργήματα ἐκεῖνα πού, ἐκτὸς ἀπὸ τὸ εἶναι καὶ τὸ αὐξάνειν, ἔχουν ἐπὶ πλέον τὸ αἰσθάνεσθαι. Ἐδῶ ὑπάγονται τὰ ζῷα, ποὺ καὶ αὐτὰ εἶνε δείγματα τῆς δυνάμεως τοῦ Θεοῦ. Μερικὰ μάλιστα ζῷα ἔχουν αἰσθήσεις ἰσχυρότερες κι ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο· ὁ ἀετὸς π.χ. βλέπει πολὺ μακρύτερα ἀπὸ ὅ,τι βλέπει τὸ ἀνθρώπινο μάτι.
⃝ Καὶ τώρα ἡ τετάρτη κατηγορία πού, ἐκτὸς ἀπὸ τὸ εἶναι τὸ αὐξάνειν καὶ τὸ αἰσθάνεσθαι, ἔχει καὶ κάτι ἄλλο ἀκόμη ἀνώτερο, καὶ αὐτὸ εἶνε τὸ νοεῖν. Ἐδῶ ἀνήκει ὁ ἄνθρωπος μὲ τὴ διάνοια καὶ τὴ σκέψι του. Ὤ ἡ σκέψις τοῦ ἀνθρώπου! ἀνεφώνησε ἕνας φιλόσοφος τοῦ αἰῶνος μας.
Καὶ ἕνας δικός μας ἐπιστήμων ἔγραψε διατριβή, στὴν ὁποία λέει ὅτι, ὅπως τὰ ἄστρα εἶνε ἀμέτρητα, ἔτσι καὶ ὁ ὑγιὴς ἐγκέφαλος τοῦ ἀνθρώπου ἔχει ἀμέτρητους νευρῶνες. Ποιός τὰ δημιούργησε αὐτά; ὁ μέγας Θεός! Τὸ δὲ ἀκόμη πιὸ θαυμαστὸ εἶνε, ὅτι ὁ ἄνθρωπος δὲν ἔχει μόνο ὑλικὸ σῶμα καὶ ἐγκέφαλο, ἀλλὰ ἔχει κ᾽ ἕνα ἄλλο ἀνώτερο συστατικό, ἔχει ψυχὴ ἀθάνατη. Γι᾽ αὐτὸ λέμε ὅτι ἀποτελεῖ τὴν κορωνίδα τῆς θείας δημιουργίας· στὸν ἄνθρωπο ἑνώνεται ἡ ὕλη μὲ τὸ πνεῦμα.
⃝ Πέρα ὅμως ἀπὸ τὶς τέσσερις αὐτὲς κατηγορίες ὄντων ὑπάρχει καὶ μία ἄλλη ἀκόμη ἀνώτερη, καὶ αὐτὴ εἶνε οἱ ἄγγελοι καὶ ἀρχάγγελοι, τοὺς ὁποίους ἑορτάζουμε σήμερα. Πολλὰ λέει περὶ ἀγγέλων καὶ ἀρχαγγέλων ἡ ἁγία Γραφὴ καὶ τὸ Εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ μας. Οἱ ἄγγελοι εἶνε ἀσώματοι. Περικυκλώνουν τὸ θρόνο τοῦ Θεοῦ καὶ κατατάσσονται σὲ ἐννέα τάγματα ποὺ διαιροῦνται σὲ τρεῖς τριάδες· α΄) σεραφίμ, χερουβίμ, θρόνοι· β΄) κυριότητες, δυνάμεις, ἐξουσίες· γ΄) ἀρχές, ἀρχάγγελοι, ἄγγελοι (βλ. Ἐμφανίσεις καὶ θαύματα τῶν ἀγγέλων, ἱ. μ. Παρακλήτου, Ὠρωπὸς – Ἀττικῆς, σ. 21). Ἀρχηγοί τους εἶνε ὁ Μιχαὴλ καὶ ὁ Γαβριήλ.
Ἕνας ὅμως ἀπὸ τοὺς ἀρχαγγέλους, ποὺ ὠνομαζόταν Ἑωσφόρος, ὑπερηφανεύθηκε κάποτε· πέρασε ἀπ᾽ τὴ σκέψι του νὰ στήσῃ τὸ θρόνο του πάνω ἀπὸ τὸ θρόνο τοῦ Θεοῦ (βλ. Ἠσ. 14,13-14). Καὶ μόλις διανοήθηκε κάτι τέτοιο, ἀμέσως ἔπεσε. Ὅπως λέει τὸ εὐαγγέλιο σήμερα, ἔπεσε ἀπὸ τὸ ὕψος στὸ βάθος, ὅπως πέφτει ἡ ἀστραπή (Λουκ. 10,18)· γι᾽ αὐτὸ ἡ ὑπερηφάνεια εἶνε ἡ ῥίζα ὅλων τῶν κακῶν. Στὸ ἑξῆς ὀνομάζεται διάβολος ἢ σατανᾶς· ἔτσι τὸν λέει ἡ Γραφή. Τὴν ὥρα λοιπὸν ποὺ ὁ σατανᾶς ἔπεφτε ἀπὸ τὰ ὕψη τοῦ οὐρανοῦ, τότε ἀκούστηκε δυνατὴ ἡ φωνὴ τοῦ ἀρχαγγέλου Μιχαὴλ νὰ λέῃ· «Στῶμεν καλῶς, στῶμεν μετὰ φόβου» (θ. Λειτ.).
Αὐτὸ τὸ «Στῶμεν καλῶς, στῶμεν μετὰ φόβου…» τὸ ἀκοῦμε κάθε φορὰ στὴν θεία λειτουργία. Καὶ ἂν πάντοτε πρέπῃ νὰ τὸ ἔχουμε στὴν ψυχή μας καὶ νὰ προσέχουμε, πολὺ περισσότερο σήμερα. Ἡ γενεά μας ἂς ἀκούῃ τὸ «Στῶμεν καλῶς…», αὐτὴ τὴ φωνὴ τοῦ οὐρανοῦ, τὴ φωνὴ τοῦ Χριστοῦ. Γιατὶ τὸ μικρὸ καὶ ἔνδοξο ἔθνος μας κινδυνεύει ἀπὸ ἐσωτερικοὺς καὶ ἐξωτερικοὺς ἐχθρούς.
⃝ Πέρα ὅμως ἀπὸ τὶς τέσσερις αὐτὲς κατηγορίες ὄντων ὑπάρχει καὶ μία ἄλλη ἀκόμη ἀνώτερη, καὶ αὐτὴ εἶνε οἱ ἄγγελοι καὶ ἀρχάγγελοι, τοὺς ὁποίους ἑορτάζουμε σήμερα. Πολλὰ λέει περὶ ἀγγέλων καὶ ἀρχαγγέλων ἡ ἁγία Γραφὴ καὶ τὸ Εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ μας. Οἱ ἄγγελοι εἶνε ἀσώματοι. Περικυκλώνουν τὸ θρόνο τοῦ Θεοῦ καὶ κατατάσσονται σὲ ἐννέα τάγματα ποὺ διαιροῦνται σὲ τρεῖς τριάδες· α΄) σεραφίμ, χερουβίμ, θρόνοι· β΄) κυριότητες, δυνάμεις, ἐξουσίες· γ΄) ἀρχές, ἀρχάγγελοι, ἄγγελοι (βλ. Ἐμφανίσεις καὶ θαύματα τῶν ἀγγέλων, ἱ. μ. Παρακλήτου, Ὠρωπὸς – Ἀττικῆς, σ. 21). Ἀρχηγοί τους εἶνε ὁ Μιχαὴλ καὶ ὁ Γαβριήλ.
Ἕνας ὅμως ἀπὸ τοὺς ἀρχαγγέλους, ποὺ ὠνομαζόταν Ἑωσφόρος, ὑπερηφανεύθηκε κάποτε· πέρασε ἀπ᾽ τὴ σκέψι του νὰ στήσῃ τὸ θρόνο του πάνω ἀπὸ τὸ θρόνο τοῦ Θεοῦ (βλ. Ἠσ. 14,13-14). Καὶ μόλις διανοήθηκε κάτι τέτοιο, ἀμέσως ἔπεσε. Ὅπως λέει τὸ εὐαγγέλιο σήμερα, ἔπεσε ἀπὸ τὸ ὕψος στὸ βάθος, ὅπως πέφτει ἡ ἀστραπή (Λουκ. 10,18)· γι᾽ αὐτὸ ἡ ὑπερηφάνεια εἶνε ἡ ῥίζα ὅλων τῶν κακῶν. Στὸ ἑξῆς ὀνομάζεται διάβολος ἢ σατανᾶς· ἔτσι τὸν λέει ἡ Γραφή. Τὴν ὥρα λοιπὸν ποὺ ὁ σατανᾶς ἔπεφτε ἀπὸ τὰ ὕψη τοῦ οὐρανοῦ, τότε ἀκούστηκε δυνατὴ ἡ φωνὴ τοῦ ἀρχαγγέλου Μιχαὴλ νὰ λέῃ· «Στῶμεν καλῶς, στῶμεν μετὰ φόβου» (θ. Λειτ.).Αὐτὸ τὸ «Στῶμεν καλῶς, στῶμεν μετὰ φόβου…» τὸ ἀκοῦμε κάθε φορὰ στὴν θεία λειτουργία. Καὶ ἂν πάντοτε πρέπῃ νὰ τὸ ἔχουμε στὴν ψυχή μας καὶ νὰ προσέχουμε, πολὺ περισσότερο σήμερα. Ἡ γενεά μας ἂς ἀκούῃ τὸ «Στῶμεν καλῶς…», αὐτὴ τὴ φωνὴ τοῦ οὐρανοῦ, τὴ φωνὴ τοῦ Χριστοῦ. Γιατὶ τὸ μικρὸ καὶ ἔνδοξο ἔθνος μας κινδυνεύει ἀπὸ ἐσωτερικοὺς καὶ ἐξωτερικοὺς ἐχθρούς.
* * *
Β΄. Ἡ ἐθνικὴ ἑορτή. Σήμερα, ἀγαπητοί μου, ἑορτάζουμε καὶ τὴν ἐπέτειο τῆς ἀπελευθερώσεως τῆς Φλωρίνης ἀπὸ τὸν τουρκικὸ ζυγό, ποὺ ἔγινε στὶς 8 Νοεμβρίου τοῦ ἔτους 1912.
Ὑπηρετῶ τὴν Ἐκκλησία καὶ τὸ γένος ἑξήντα χρόνια. Τὸ ἱστορικὸ τῆς ἀπελευθερώσεως τῆς ἀκριτικῆς μας πόλεως τὸ ἄκουσα ἀπὸ αὐτόπτη συντελεστὴ τῆς ὡραίας αὐτῆς νίκης, καὶ αὐτὸς εἶνε ὁ ἀείμνηστος προκάτοχός μου μητροπολίτης Φλωρίνης Πολύκαρπος (1912-1924).
Μοῦ ἔλεγε λοιπόν, ὅτι ὁ στρατός μας μετὰ τὴ μάχη τοῦ Σαρανταπόρου προχώρησε καὶ κατέλαβε τὴν περιοχὴ τοῦ Ἁλιάκμονος καὶ τὴν Κοζάνη. Συνέχισε πρὸς τὰ ἐπάνω, κατέλαβε τὰ Καϊλάρια (τὴ σημερινὴ Πτολεμαΐδα) καὶ ἔφτασε μέχρι τὸ Σόροβιτς (τὸ σημερινὸ Ἀμύνταιο). Ἀλλὰ ἐκεῖ ἔπαθε ἀτύχημα· πιέσθηκε ἀπὸ ὑπέρτερες δυνάμεις καὶ ὑπεχώρησε, καὶ τότε φονεύθηκαν ἐπὶ τόπου ἥρωες, ὅπως ὁ Δελαπόρτας, τῶν ὁποίων τὰ ὀστᾶ ἀναπαύονται στὸ νεκροταφεῖο τῆς πόλεως.
Κατόπιν οἱ Ἕλληνες μὲ νέες δυνάμεις προχώρησαν πρὸς τὰ ἐπάνω. Ἀλλὰ ἦταν ἀργὰ πλέον καὶ σὲ λίγο οἱ Σέρβοι, σύμμαχοί μας, θὰ κατελάμβαναν τὴ Φλώρινα. Ἀλλὰ εὐτυχῶς ἐκεῖ στὴν πόλι ἀγρυπνοῦσε ὁ Πολύκαρπος. Ὅλη τὴ νύχτα ἀγωνιοῦσε. Μὲ ἀπεσταλμένο του, ἕναν ἱερέα ὁ ὁποῖος ἔφθασε στὸ ἐπιτελεῖο τοῦ βασιλέως Κωνσταντίνου, εἰδοποίησε ἐπειγόντως ὅτι «Χάνουμε τὴ Φλώρινα». Τότε ὁ βασιλεὺς διέταξε τὸν ἴλαρχο Ἰωάννη Ἄρτη –τὸν ὁποῖο γνώρισα ἔπειτα στρατηγὸ στὴ Λάρισσα–, νὰ κινηθῇ ἀμέσως πάσῃ δυνάμει μὲ τὴν ἴλη – τὸ λόχο του πρὸς τὴ Φλώρινα.
Οἱ ἱππεῖς τοῦ Ἄρτη –τοῦ ὁποίου εἰκόνα διατηρεῖ τὸ δημαρχεῖο τῆς πόλεως– μὲ τὰ σπιρούνια τους ἐμάτωσαν τὰ πλευρὰ τῶν ἀλόγων.Ἔτσι ἔφτασαν δώδεκα παρὰ πέντε καὶ μπῆκαν στὴ Φλώρινα.Ἔξω ἀπὸ τὴ μητρόπολι τῆς Φλωρίνης ὁ Ἄρτης ἔστησε τὴ σημαία τῆς ἐλευθερίας καὶ ἀνεφώνησε «Ζήτω ἡ Ἑλλάς!».
Ἀργότερα ἦλθε καὶ ὁ βασιλεὺς Κωνσταντῖνος, ὁ ὁποῖος ἤθελε νὰ μεταβοῦν στὸν Ἅγιο Παντελεήμονα, τὸν παλαιὸ ναό, ὁ ὁποῖος εὑρίσκετο ὑπὸ τὴν κατοχὴ τῶν Βουλγάρων· εἶχαν τότε μεγάλη δύναμι μέσα στὴ Φλώρινα οἱ Βούλγαροι. –Ὄχι, τοῦ λένε, θὰ δημιουργηθῇ ζήτημα. Ἔτσι μετέβησαν πεζῇ μέχρι τὸν Ἅγιο Γεώργιο καὶ ἐκεῖ ἐτέλεσαν τὴν πρώτη δοξολογία. Ὅλες οἱ πόλεις ἑορτάζουν τὶς ἐπετείους των μέσα στοὺς μητροπολιτικοὺς ναούς, ἀλλὰ ἐδῶ ἔγινε ἐξαίρεσις.
Ὑπηρετῶ τὴν Ἐκκλησία καὶ τὸ γένος ἑξήντα χρόνια. Τὸ ἱστορικὸ τῆς ἀπελευθερώσεως τῆς ἀκριτικῆς μας πόλεως τὸ ἄκουσα ἀπὸ αὐτόπτη συντελεστὴ τῆς ὡραίας αὐτῆς νίκης, καὶ αὐτὸς εἶνε ὁ ἀείμνηστος προκάτοχός μου μητροπολίτης Φλωρίνης Πολύκαρπος (1912-1924).
Μοῦ ἔλεγε λοιπόν, ὅτι ὁ στρατός μας μετὰ τὴ μάχη τοῦ Σαρανταπόρου προχώρησε καὶ κατέλαβε τὴν περιοχὴ τοῦ Ἁλιάκμονος καὶ τὴν Κοζάνη. Συνέχισε πρὸς τὰ ἐπάνω, κατέλαβε τὰ Καϊλάρια (τὴ σημερινὴ Πτολεμαΐδα) καὶ ἔφτασε μέχρι τὸ Σόροβιτς (τὸ σημερινὸ Ἀμύνταιο). Ἀλλὰ ἐκεῖ ἔπαθε ἀτύχημα· πιέσθηκε ἀπὸ ὑπέρτερες δυνάμεις καὶ ὑπεχώρησε, καὶ τότε φονεύθηκαν ἐπὶ τόπου ἥρωες, ὅπως ὁ Δελαπόρτας, τῶν ὁποίων τὰ ὀστᾶ ἀναπαύονται στὸ νεκροταφεῖο τῆς πόλεως.
Κατόπιν οἱ Ἕλληνες μὲ νέες δυνάμεις προχώρησαν πρὸς τὰ ἐπάνω. Ἀλλὰ ἦταν ἀργὰ πλέον καὶ σὲ λίγο οἱ Σέρβοι, σύμμαχοί μας, θὰ κατελάμβαναν τὴ Φλώρινα. Ἀλλὰ εὐτυχῶς ἐκεῖ στὴν πόλι ἀγρυπνοῦσε ὁ Πολύκαρπος. Ὅλη τὴ νύχτα ἀγωνιοῦσε. Μὲ ἀπεσταλμένο του, ἕναν ἱερέα ὁ ὁποῖος ἔφθασε στὸ ἐπιτελεῖο τοῦ βασιλέως Κωνσταντίνου, εἰδοποίησε ἐπειγόντως ὅτι «Χάνουμε τὴ Φλώρινα». Τότε ὁ βασιλεὺς διέταξε τὸν ἴλαρχο Ἰωάννη Ἄρτη –τὸν ὁποῖο γνώρισα ἔπειτα στρατηγὸ στὴ Λάρισσα–, νὰ κινηθῇ ἀμέσως πάσῃ δυνάμει μὲ τὴν ἴλη – τὸ λόχο του πρὸς τὴ Φλώρινα.
Οἱ ἱππεῖς τοῦ Ἄρτη –τοῦ ὁποίου εἰκόνα διατηρεῖ τὸ δημαρχεῖο τῆς πόλεως– μὲ τὰ σπιρούνια τους ἐμάτωσαν τὰ πλευρὰ τῶν ἀλόγων.Ἔτσι ἔφτασαν δώδεκα παρὰ πέντε καὶ μπῆκαν στὴ Φλώρινα.Ἔξω ἀπὸ τὴ μητρόπολι τῆς Φλωρίνης ὁ Ἄρτης ἔστησε τὴ σημαία τῆς ἐλευθερίας καὶ ἀνεφώνησε «Ζήτω ἡ Ἑλλάς!».
Ἀργότερα ἦλθε καὶ ὁ βασιλεὺς Κωνσταντῖνος, ὁ ὁποῖος ἤθελε νὰ μεταβοῦν στὸν Ἅγιο Παντελεήμονα, τὸν παλαιὸ ναό, ὁ ὁποῖος εὑρίσκετο ὑπὸ τὴν κατοχὴ τῶν Βουλγάρων· εἶχαν τότε μεγάλη δύναμι μέσα στὴ Φλώρινα οἱ Βούλγαροι. –Ὄχι, τοῦ λένε, θὰ δημιουργηθῇ ζήτημα. Ἔτσι μετέβησαν πεζῇ μέχρι τὸν Ἅγιο Γεώργιο καὶ ἐκεῖ ἐτέλεσαν τὴν πρώτη δοξολογία. Ὅλες οἱ πόλεις ἑορτάζουν τὶς ἐπετείους των μέσα στοὺς μητροπολιτικοὺς ναούς, ἀλλὰ ἐδῶ ἔγινε ἐξαίρεσις.
* * *
Μετρῆστε, ἀγαπητοί μου, πόσα χρόνια ἔχουν περάσει ἀπὸ τότε. Μέχρι πρό τινος ζοῦσαν ἀκόμη μάρτυρες, ὅπως ὁ ἀείμνηστος σεβάσμιος ἱερεὺς π. Δημήτριος Οἰκονομίδης, ὁ ὁποῖος θυμόταν τὴν εἴσοδο τῶν στρατιωτῶν μας, ποὺ ὄντως τὴν ἡμέρα αὐτὴ τῶν Ταξιαρχῶν ὡς ἄλλοι ἄγγελοι καὶ ἀρχάγγελοι ἐλευθέρωσαν τὴν πόλι.
Εὐχόμεθα ἐκ βάθους καρδίας νὰ βασιλεύῃ εἰρήνη· εἰρήνη στὴν Ἑλλάδα μας, εἰρήνη στὰ Βαλκάνια, εἰρήνη στὸν κόσμο ὁλόκληρο. Ἀλλ᾽ ἐὰν ἂν παραστῇ ἀνάγκη, τότε καὶ πάλι ἡ πατρίδα μας νὰ σταθῇ ὄρθια καὶ ἕτοιμη νὰ ἐπαναλάβῃ τὸ ἱστορικὸ «Ὄχι» τοῦ Δαβάκη, τὸ «Μολὼν λαβέ» τοῦ Λεωνίδα, καὶ τὸ «Ἴτε, παῖδες Ἑλλήνων…» τοῦ Αἰσχύλου (Πέρσαι στ. 402-405· παρὰ Μιχ. Ἰατροῦ, Πόθεν καὶ διατί σ. 462).
Ὅλοι μας, ἀσχέτως πολιτικῶν ἀντιλήψεων ποὺ μποροῦμε νὰ ἔχουμε, νὰ εἴμαστε ἑνωμένοι ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ. Ἕνας Γερμανὸς φιλόσοφος, ποὺ διάβασε τὴν ἱστορία τῆς Ἑλλάδος, εἶπε ὅτι, ἐὰν οἱ Ἕλληνες ἦταν ἑνωμένοι, θὰ εἶχαν ἐπικρατήσει σὲ ὅλη τὴ Μεσόγειο. Δυστυχῶς ἡ διαίρεσις μᾶς ἔφαγε. Καὶ αὐτὸς ἀκόμα ὁ Κεμάλ, σὲ τελετὴ γιὰ τὰ θύματα τῶν Τούρκων στὸ ὕψωμα Τουλοὺ Μπουνάρ, τὸ ὁποῖο ὑπερασπιζόταν ὁ Πλαστήρας, εἶπε· «Μὴ νομίζετε ὅτι νικήσαμε ἐμεῖς τοὺς Ἕλληνας· οἱ Ἕλληνες δὲν νικήθηκαν στρατιωτικῶς, νικήθηκαν πολιτικῶς, τοὺς ἔφαγε ἡ φαγωμάρα».
Ἂς εἴμαστε λοιπὸν ἑνωμένοι, καὶ τότε νὰ ἐλπίζουμε ὅτι θὰ ἔλθουν καλύτερες ἡμέρες. Καὶ μὲ τὴν ἐλπίδα αὐτὴ ἐγὼ ὁ γέρων ἐπίσκοπος λέγω, ὅτι ἡ Μακεδονία μας, ἡ χώρα τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου, τοῦ Ἀριστοτέλη καὶ τῶν φιλοσόφων, ἡ χώρα τῶν ἡρῴων, τῶν μαρτύρων τῆς πίστεως καὶ τοῦ ἁγίου Δημητρίου, ἦταν, εἶνε καὶ θὰ εἶνε πάντα Ἑλληνική.
Εὐχόμεθα ἐκ βάθους καρδίας νὰ βασιλεύῃ εἰρήνη· εἰρήνη στὴν Ἑλλάδα μας, εἰρήνη στὰ Βαλκάνια, εἰρήνη στὸν κόσμο ὁλόκληρο. Ἀλλ᾽ ἐὰν ἂν παραστῇ ἀνάγκη, τότε καὶ πάλι ἡ πατρίδα μας νὰ σταθῇ ὄρθια καὶ ἕτοιμη νὰ ἐπαναλάβῃ τὸ ἱστορικὸ «Ὄχι» τοῦ Δαβάκη, τὸ «Μολὼν λαβέ» τοῦ Λεωνίδα, καὶ τὸ «Ἴτε, παῖδες Ἑλλήνων…» τοῦ Αἰσχύλου (Πέρσαι στ. 402-405· παρὰ Μιχ. Ἰατροῦ, Πόθεν καὶ διατί σ. 462).
Ὅλοι μας, ἀσχέτως πολιτικῶν ἀντιλήψεων ποὺ μποροῦμε νὰ ἔχουμε, νὰ εἴμαστε ἑνωμένοι ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ. Ἕνας Γερμανὸς φιλόσοφος, ποὺ διάβασε τὴν ἱστορία τῆς Ἑλλάδος, εἶπε ὅτι, ἐὰν οἱ Ἕλληνες ἦταν ἑνωμένοι, θὰ εἶχαν ἐπικρατήσει σὲ ὅλη τὴ Μεσόγειο. Δυστυχῶς ἡ διαίρεσις μᾶς ἔφαγε. Καὶ αὐτὸς ἀκόμα ὁ Κεμάλ, σὲ τελετὴ γιὰ τὰ θύματα τῶν Τούρκων στὸ ὕψωμα Τουλοὺ Μπουνάρ, τὸ ὁποῖο ὑπερασπιζόταν ὁ Πλαστήρας, εἶπε· «Μὴ νομίζετε ὅτι νικήσαμε ἐμεῖς τοὺς Ἕλληνας· οἱ Ἕλληνες δὲν νικήθηκαν στρατιωτικῶς, νικήθηκαν πολιτικῶς, τοὺς ἔφαγε ἡ φαγωμάρα».
Ἂς εἴμαστε λοιπὸν ἑνωμένοι, καὶ τότε νὰ ἐλπίζουμε ὅτι θὰ ἔλθουν καλύτερες ἡμέρες. Καὶ μὲ τὴν ἐλπίδα αὐτὴ ἐγὼ ὁ γέρων ἐπίσκοπος λέγω, ὅτι ἡ Μακεδονία μας, ἡ χώρα τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου, τοῦ Ἀριστοτέλη καὶ τῶν φιλοσόφων, ἡ χώρα τῶν ἡρῴων, τῶν μαρτύρων τῆς πίστεως καὶ τοῦ ἁγίου Δημητρίου, ἦταν, εἶνε καὶ θὰ εἶνε πάντα Ἑλληνική.
(ἱ. ναὸς Ἁγ. Γεωργίου πόλεως Φλωρίνης Τρίτη 8-11-1994)
Κλικ εδώ. Εορτασμός Εσπερινός του εν Χώναις Θαύματος Αρχαγγέλου Μιχαήλ στο Βουρβούλο Σαντορίνης 5.9.2015
