Ὁ Ἅγιος Αἰμιλιανὸς διέλαμψε ὡς ὑπέρλαμπρος φωστὴρ τῆς Ὀρθοδοξίας μεταξύ τοῦ 8ου καὶ τοῦ 9ου μ.Χ. αἰώνα. Ἀρχικὰ διηκόνησε ὡς μοναχὸς στὴ Μονὴ ποὺ ἵδρυσε στὸ στενό τοῦ Βοσπόρου ὁ Ἅγιος Ταράσιος Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, ὅπου διέπρεψε στὰ ἔργα τῆς ἀρετῆς. Ἀργότερα ἀξιώθηκε νὰ ἐκλεγεῖ Ἐπίσκοπος Κυζίκου τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, διαδεχθείς στὸν ἐπισκοπικὸ θρόνο τὸν Μητροπολίτη Νικόλαο. Κατὰ τὴ διάρκεια τῆς εὐδοκίμου καὶ θεαρέστου ἀρχιερατείας του ἀπὸ τὸ 787 μέχρι τὸ 815 ἀναδείχθηκε πιστὸς οἰκονόμος τῆς θείας χάριτος καὶ διακρίθηκε τόσο γιὰ τὴν ἐλεήμονα καρδία του ὅσο καὶ γιὰ τὴν ἱλαρότητα τῶν ἠθῶν του. Ἀγωνίσθηκε μὲ ξεχωριστὴ παρρησία κατὰ τὴν περίοδο τῆς
Εἰκονομαχίας γιὰ νὰ ὑπερασπισθεῖ τὴν τιμητικὴ προσκύνηση τῶν ἁγίων εἰκόνων, ὅταν αὐτοκράτορας τοῦ Βυζαντίου ἦταν ὁ εἰκονομάχος Λέων Ε΄ ὁ Ἀρμένιος (813-820). Ἀξιομνημόνευτο εἶναι μάλιστα τὸ γεγονὸς ὅτι κατὰ τὴ συγκληθεῖσα Σύνοδο τὸ 815, ὁ Ἅγιος Αἰμιλιανὸς κλήθηκε ἀπὸ τὸν αὐτοκράτορα Λέοντα Ε΄ νὰ δώσει ἐξηγήσεις γιὰ τὴν τιμητικὴ προσκύνηση τῶν ἁγίων εἰκόνων, γεγονὸς ποὺ τοῦ ἔδωσε τὴν εὐκαιρία νὰ ὁμολογήσει μὲ σθένος τὸ μεγαλεῖο τῆς ἀληθοῦς καὶ ὀρθῆς χριστιανικῆς πίστεως.

Ὁ παναοίδιμος ἱεράρχης τῆς Κυζίκου καὶ κραταιὸς ὁμολογητὴς τῆς Ὀρθοδοξίας, Ἅγιος Αἰμιλιανός, ἀναδείχθηκε πύρινος διδάσκαλος καὶ φλογερὸς κήρυκας τῆς χριστιανικῆς ἀλήθειας, ἀφοῦ κήρυττε μὲ ἔνθερμο ἱεραποστολικὸ ζῆλο, διδάσκοντας καὶ στηρίζοντας τοὺς χριστιανοὺς τῆς ἐπαρχίας του στὴν ὀρθὴ πίστη, ἀλλὰ καὶ διαφυλάσσοντάς τους ἀπὸ τὶς αἱρετικὲς διδασκαλίες. Ὑπεραμύνθηκε τῆς τιμητικῆς προσκυνήσεως τῶν ἁγίων εἰκόνων καὶ πρωτοστάτησε στὴν ἀναστήλωσή τους. Ὅμως ἡ φωταυγὴς παρουσία καὶ ἡ ἀγωνιστική του δράση προκάλεσαν τὴν ὀργὴ τῶν εἰκονομάχων, οἱ ὁποῖοι προσπάθησαν νὰ σταματήσουν τὸ θεάρεστο ἔργο του μὲ διωγμούς, φυλακίσεις καὶ ἐξορίες. Ὁ πεφωτισμένος ἀπὸ τὴ χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος πανσεβάσμιος, ἐνάρετος καὶ θεόληπτος ἱεράρχης τῆς Κυζίκου ὑπέμεινε μὲ ξεχωριστὴ γενναιότητα τὶς θλίψεις, τοὺς πειρασμούς, τοὺς διωγμοὺς καὶ τὶς ποικίλες δοκιμασίες. Ἔμεινε σταθερὸς καὶ ἀκλόνητος στὴν ἀμώμητο χριστιανικὴ πίστη καὶ ἀναδείχθηκε ζηλωτὴς τῶν ἀποστολικῶν παραδόσεων καὶ καθαιρέτης τῆς πλάνης, στύλος καὶ ἑδραίωμα τῆς Ἐκκλησίας, σκεῦος ἐκλογῆς καὶ κρηπὶς ὁμολογίας, ὅπως χαρακτηριστικὰ ὑμνεῖται μέσα ἀπὸ τὴν Ἀκολουθία του.

Ἡ εὔτολμη καὶ ὀρθὴ ὁμολογία τῆς πίστεως τὸν ὁδήγησε στὴν ἐξορία, ὅπου καὶ ἐκοιμήθη ἐν Κυρίῳ, λαμβάνοντας τὸν ἀμάραντο στέφανο τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν. Μ’ αὐτὸν τὸν τρόπο τὸ καύχημα τῆς Κυζίκου, ὁ ὑπέρλαμπρος αὐτὸς φωστὴρ τῆς Ὀρθοδοξίας καὶ πάνσοφος ἱεράρχης τοῦ Χριστοῦ, πέρασε στὴν αἰωνιότητα γιὰ νὰ τιμᾶται καὶ νὰ γεραίρεται ἐσαεὶ ἀπὸ τοὺς ὅπου γῆς χριστιανοὺς καὶ γιὰ νὰ μᾶς διδάσκει μὲ τὸ ἀγωνιστικό του φρόνημα καὶ μὲ τὴ σθεναρὴ ὁμολογία του ὑπὲρ τῆς ἀληθοῦς καὶ ὀρθῆς χριστιανικῆς πίστεως. Ἡ μνήμη του τιμᾶται ἀπὸ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας στὶς 8 Αὐγούστου, ἡ δὲ ἀσματική του Ἀκολουθία ἐκδόθηκε συμπληρωμένη τὸ ἔτος 1876 ἀπὸ τὸν Μητροπολίτη Κυζίκου Νικόδημο, ὁ ὁποῖος ἐκ μητρὸς καταγόταν ἀπὸ τὴν Καλλιμασιὰ τῆς Χίου, ὅπου ὁ Ἅγιος Αἰμιλιανὸς τιμᾶται ἀπὸ παλαιοτάτων χρόνων μὲ ὁμώνυμο Ἱερὸ Ναὸ καὶ μὲ λαμπρὰ παγχιακὴ πανήγυρη.

ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΙΜΗΣ – ΛΑΪΚΗ ΕΥΣΕΒΕΙΑ

Ὁ Ἅγιος Αἰμιλιανός Ἐπίσκοπος Κυζίκου ὁ Ὁμολογητής ἑορτάζεται μέ ἰδιαίτερη εὐλάβεια καί ἐξαιρετική λαμπρότητα στή μυροβόλο καί ἁγιοτόκο νῆσο Χίο καί συγκεκριμένα στήν ὁμώνυμη παραθαλάσσια περιοχή τῆς Καλλιμασιᾶς, ὅπου βρίσκεται ὁ ἱστορικός Ἱερός Ναός τοῦ Ἁγίου, ὁ ὁποῖος ἀποτελεῖ τό σημεῖο εὐλαβικῆς ἀναφορᾶς γιά τούς κατοίκους τῆς περιοχῆς, ἀλλά εἶναι καί τό ἐπίκεντρο τῶν λαμπρῶν λατρευτικῶν ἐκδηλώσεων κατά τό διήμερό του πανηγυρικοῦ ἑορτασμοῦ τῆς μνήμης του, 7 καί 8 Αὐγούστου. Στό σημεῖο αὐτό θά πρέπει νά τονιστεῖ ὅτι ὁ Ἅγιος Αἰμιλιανός Ἐπίσκοπος Κυζίκου καί ἡ Καλλιμασιά ἀποτελοῦν ταυτόσημες ἔννοιες, ἀφοῦ ναός ἐπ’ ὀνόματι τοῦ Ἁγίου ἐκτός ἀπό τήν Καλλιμασιά τῆς Χίου ὑπάρχει μόνο στή συνοικία Ταραμπούρα τῶν Πατρῶν, ἐνῶ ναΰδριο πρός τιμήν τοῦ ἔχει ἀνεγερθεῖ καί στήν περιοχή τοῦ χωριοῦ Τριπόταμος τῆς Τήνου. Νά διευκρινιστεῖ ἐπίσης ὅτι τόσο ὁ περιώνυμος Ἱερός Ἐνοριακός Ναός τοῦ Ἁγίου Αἰμιλιανοῦ Λόφου Σκουζέ Ἀθηνῶν ὅσο καί τά ναΰδρια πού φέρουν τό ὄνομα τοῦ Ἁγίου στό Πόρτο Χέλι, τήν Κέα, τή Σύμη καί τούς Ἀντίπαξους τιμοῦνται ἐπ’ ὀνόματι τοῦ ἑορταζομένου στίς 18 Ἰουλίου Ἁγίου ἐνδόξου μάρτυρος Αἰμιλιανοῦ.

Ὁ πανηγυρικός ἑορτασμός τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου Αἰμιλιανοῦ στήν Καλλιμασιά τῆς Χίου παρουσιάζει ἰδιαίτερο λατρευτικό καί πολιτιστικό ἐνδιαφέρον. Γι’ αὐτό καί προσελκύει κάθε χρόνο πλῆθος προσκυνητῶν ἀπό ὁλόκληρο τό νησί, ἀλλά καί πολυάριθμους ξένους ἐπισκέπτες. Τήν παραμονή τῆς ἑορτῆς τοῦ Ἁγίου, 7 Αὐγούστου, μεταφέρεται μέ αὐτοκινητοπομπή στό ἐπίνειο Ἅγιος Ἰωάννης ἡ ἀνθοστολισμένη παλαιά ἐφέσια εἰκόνα τοῦ Ἁγίου, ἡ ὁποία φυλάσσεται στόν Ἱερό Ἐνοριακό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου Καλλιμασιᾶς. Τήν αὐτοκινητοπομπή συνοδεύουν νέοι καί νέες μέ παραδοσιακές στολές, οἱ ὁποῖοι μαζί μέ πολλούς προσκυνητές ἐπιβιβάζονται σέ πλοιάρια, ψαροκάικα καί φουσκωτά σκάφη, δεδομένου ὅτι ὁ Ἅγιος Αἰμιλιανός εἶναι καί προστάτης τοῦ Ὁμίλου Φουσκωτῶν Σκαφῶν Χίου. Ἡ θαλάσσια νηοπομπή φθάνει σέ εἰδικά διαμορφωμένο χῶρο στόν μῶλο τῆς παραλίας πού φέρει τό ὄνομα τοῦ Ἁγίου, ὅπου ἀναμένουν κλῆρος, ἀρχές, στρατός καί πλῆθος προσκυνητῶν. Κατόπιν ὅλοι μαζί ἀνεβαίνουν πεζοί μέχρι τόν πανηγυρίζοντα Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου, ἐνῶ οἱ καμπάνες χτυποῦν χαρμόσυνα καί ἀκούγονται οἱ συριγμοί τῶν πλοιαρίων. Στή συνέχεια ψάλλεται στόν Ἱερό Ναό μέ ἰδιαίτερη εὐλάβεια καί κατάνυξη ὁ Μέγας Πανηγυρικός Ἀρχιερατικός Ἑσπερινός. Ἀνήμερα τῆς ἑορτῆς τοῦ Ἁγίου, 8 Αὐγούστου, τελεῖται τό πρωί ἡ Πανηγυρική Ἀρχιερατική Θεία Λειτουργία, μετά δέ τό πέρας αὐτῆς προσφέρεται σέ ὅλους τους προσκυνητές τό παραδοσιακό χταποδοπίλαφο.

Ἐξαιρετικό ἐνδιαφέρον παρουσιάζει καί ἡ λαϊκή εὐσέβεια τοῦ χιακοῦ λαοῦ γιά τόν τιμώμενο Ἅγιό της Καλλιμασιᾶς, ἀφοῦ σύμφωνα μέ τή χιακή παράδοση ὁ Ἅγιος Αἰμιλιανός θεραπεύει, ἐκτός ἀπό τά ἄλλα νοσήματα, καί τήν ἀφωνία τῶν νηπίων. Γι’ αὐτό καί οἱ γονεῖς ἔκαναν τάματα στόν Ἅγιο γιά νά θεραπεύσει τά παιδιά, τά ὁποία καθυστεροῦν νά μιλήσουν ἤ ἔχαναν τή φωνή τους ἀπό φόβο ἤ ἀπό κάποια ἀσθένεια. Μαρτυροῦνται μάλιστα πάμπολλα θαύματα, τά ὁποῖα ἔχει ἐπιτελέσει ὁ Ἅγιος μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ, ἀφοῦ πολλά εἶναι τά παιδιά πού ἐπανέκτησαν τή φωνή τους.

Ἀριστείδης Θεοδωρόπουλος

Ἐκπαιδευτικός

Ιερός Ναός Αγίου Αιμιλιανού Καλλιμασιάς Χίου

ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΑ

Ἦχος δ΄. Ταχὺ προκατάλαβε.

Μαρτύρων ὁμότροπος, Ἱεραρχῶν καλλονή, ὁσίων ἀγλάϊσμα, Ὀρθοδοξίας φωστήρ, Αἰμιλανὲ πανσεβάσμιε· ἤλεγξας τοῦ τυράννου, τὴν ἀντίθεον πλάνην, ἄνωθεν ἠξιώθης, τῶν στεφάνων τῆς νίκης, καὶ πρεσβεύεις ἀπαύστως ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν. (Ἀκολουθία Ἁγίου Αἰμιλιανοῦ, 1876)

Ἦχος α’. Τῆς ἐρήμου πολίτης.

Τῆς τοῦ Λόγου εἰκόνος διαγράψας τὴν ἔλλαμψιν, Αἰμιλιανὲ Ἱεράρχα διὰ βίου ὀρθότητας, τὴν ἔνσωμον Εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ, ἐδίδαξας τιμάσθαι εὐσεβῶς, διὰ τοῦτο ὡς ποιμένα καὶ ἀθλητήν, τιμῶμεν σε κραυγάζοντες, δόξα τῷ παρασχόντι σοι Ἰσχύν, δόξα τῷ σὲ στεφανώσαντι, δόξα τῷ δωρουμένῳ διὰ σοῦ, πάσι τὴν ἄφεσιν.

Ἦχος πλ. α΄. Τὸν συνάναρχον Λόγον.

Τοῦ Χριστοῦ τῆς εἰκόνος ὑπερμαχήσαντα καὶ καθελόντα τὴν πλάνην τῶν ἀσεβῶν ἐκτενῶς ὁμολογητὴν ὡς πίστεως τιμήσωμεν, πάνσοφονΑἰμιλιανόν, Ἀρχιποίμενα σεπτὸν καὶ ἄγρυπνον τῆς Κυζίκου, θερμὰς αὐτοῦ ἱκεσίας πρὸς τὸν Χριστὸν ἀπεκδεχόμενοι. (Ποίημα Δρος Χαραλάμπους Μπούσια, 2012)

Ἕτερον ὅμοιον.

Τῶν εἰκόνων ὑπέρμαχε προσκυνήσεως, Κυζίκου ἱεροφάντορ, λαμπρῶς Καλλιμασιὰ νήσου Χίου μεγαλύνει τοὺς ἀγῶνάς σου, πάνσοφε Αἰμιλιανέ, καὶ εἰκόνα σου πιστῶς ἀσπάζεται τὴν ἁγίαν, ὁ ἀκλινῶς τὸν Σωτῆρα σοῖς ὑμνηταῖς καθιλεούμενος. (Ποίημα Δρος Χαραλάμπους Μπούσια, 2012)

ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΑΓΙΟΥ ΑΙΜΙΛΙΑΝΟΥ