ΔΙΣΤΑΖΩ, ἀγαπητοί μου, νὰ μιλήσω, γιατὶ δὲν ἔχετε ἀνάγκη ἐσεῖς ἀπὸ κηρύγματα. Εἶμαι ὅμως ὑποχρεωμένος. Ἀλλὰ ἔχω κ᾽ ἕναν ἄλλο δισταγμό· τί κήρυγμα νὰ κάνω, ἐποικοδομητικὸ ἢ ἐλεγκτικό; νὰ παίξω φλογέρα ἢ ν᾿ ἁρπάξω σφενδόνα;
νὰ ἑρμηνεύσω πρακτικὰ τὸ εὐαγγέλιο καὶ νὰ εὐχαριστηθῆτε, ἢ νὰ κάνω ἐκεῖνο ποὺ ἔκαναν οἱ 630 πατέρες τῆς Τετάρτης (Δ΄) Οἰκουμενικῆς Συνόδου ―ἑορτάζουν σήμερα―, ποὺ ὅταν εἶδαν νὰ πέφτουν οἱ αἱρετικοὶ σὰν λύκοι στὸ μαντρὶ καὶ ν᾿ ἁρπάζουν τὰ πρόβατα τοῦ Χριστοῦ, ἄφησαν τὴ φλογέρα καί, ὅπως λένε σήμερα οἱ αἶνοι, τοὺς ἔδιωξαν «τῇ σφενδόνῃ τῇ τοῦ Πνεύματος»; Ἄλλωστε τὸ μῆνα αὐτὸν ἑορτάζει καὶ ὁ προφήτης Ἠλίας, ποὺ ὄχι μόνο μίλησε καυστικά, ἀλλὰ καὶ ἔσφαξε κατ᾿ ἐντολὴν τοῦ Θεοῦ 450 ἱερεῖς τῆς αἰσχύνης ποὺ ἔτρωγαν εἰς «τράπεζαν Ἰεζάβελ» (Γ΄ Βασ. 18,19).
Σήμερα γιὰ τὶς ἁμαρτίες μας αἰωρεῖται πάνω ἀπ᾽ τὰ κεφάλια μας κίνδυνος ὀλέθρου· ὄχι βέβαια ἀπ᾽ τὸ μαχαίρι τοῦ προφήτη Ἠλία, ἀλλὰ τώρα ἀπὸ τὴν πυρηνικὴ ἐνέργεια. Ἂν διαβάζετε Ἀποκάλυψι, θὰ δῆτε, ὅτι τὸ ἓν τρίτον τῆς ἀνθρωπότητος θὰ σφαγῇ (βλ. Ἀπ. 9,15,18). Ἂς παρακαλέσουμε τὸν προφήτη Ἠλία νὰ πρεσβεύῃ στὸ Θεό, νὰ μὴν πέσῃ ἡ ὀργή του πάνω μας.
Ἂν λοιπὸν φοβούμεθα τὴ θεία ὀργὴ καὶ θέλουμε ν᾽ ἀποτραπῇ ἡ μεγάλη συμφορά, ὑπάρχει τρόπος. Πῶς;
νὰ ἑρμηνεύσω πρακτικὰ τὸ εὐαγγέλιο καὶ νὰ εὐχαριστηθῆτε, ἢ νὰ κάνω ἐκεῖνο ποὺ ἔκαναν οἱ 630 πατέρες τῆς Τετάρτης (Δ΄) Οἰκουμενικῆς Συνόδου ―ἑορτάζουν σήμερα―, ποὺ ὅταν εἶδαν νὰ πέφτουν οἱ αἱρετικοὶ σὰν λύκοι στὸ μαντρὶ καὶ ν᾿ ἁρπάζουν τὰ πρόβατα τοῦ Χριστοῦ, ἄφησαν τὴ φλογέρα καί, ὅπως λένε σήμερα οἱ αἶνοι, τοὺς ἔδιωξαν «τῇ σφενδόνῃ τῇ τοῦ Πνεύματος»; Ἄλλωστε τὸ μῆνα αὐτὸν ἑορτάζει καὶ ὁ προφήτης Ἠλίας, ποὺ ὄχι μόνο μίλησε καυστικά, ἀλλὰ καὶ ἔσφαξε κατ᾿ ἐντολὴν τοῦ Θεοῦ 450 ἱερεῖς τῆς αἰσχύνης ποὺ ἔτρωγαν εἰς «τράπεζαν Ἰεζάβελ» (Γ΄ Βασ. 18,19).
Σήμερα γιὰ τὶς ἁμαρτίες μας αἰωρεῖται πάνω ἀπ᾽ τὰ κεφάλια μας κίνδυνος ὀλέθρου· ὄχι βέβαια ἀπ᾽ τὸ μαχαίρι τοῦ προφήτη Ἠλία, ἀλλὰ τώρα ἀπὸ τὴν πυρηνικὴ ἐνέργεια. Ἂν διαβάζετε Ἀποκάλυψι, θὰ δῆτε, ὅτι τὸ ἓν τρίτον τῆς ἀνθρωπότητος θὰ σφαγῇ (βλ. Ἀπ. 9,15,18). Ἂς παρακαλέσουμε τὸν προφήτη Ἠλία νὰ πρεσβεύῃ στὸ Θεό, νὰ μὴν πέσῃ ἡ ὀργή του πάνω μας.
Ἂν λοιπὸν φοβούμεθα τὴ θεία ὀργὴ καὶ θέλουμε ν᾽ ἀποτραπῇ ἡ μεγάλη συμφορά, ὑπάρχει τρόπος. Πῶς;
Τ᾽ ἀκούσαμε σήμερα· νὰ πάψουμε νὰ εἴμαστε ψευτοχριστιανοί, χριστιανοὶ στὶς ταυτότητες, καὶ νὰ γίνουμε πραγματικὰ Χριστιανοί. Πραγματικοὶ Χριστιανοί, εἶπε τὸ εὐαγγέλιο, εἶνε αὐτοὶ ποὺ ἐκτελοῦν τὶς ἐντολὲς τοῦ Χριστοῦ («ὃς ἂν ποιήσῃ καὶ διδάξῃ» Ματθ. 5,19), ὄχι αὐτοὶ ποὺ λένε «Κύριε Κύριε» (ἔ.ἀ. 7,21). Καὶ ὁ ἀπόστολος λέει, ὅτι οἱ ἀληθινὰ πιστοὶ πρέπει νὰ φροντίζουν «καλῶν ἔργων προΐστασθαι» (Τίτ. 3,8, 14), νὰ πρωτοστατοῦν σὲ καλὰ ἔργα. Σεῖς τὰ παιδιά μου, λέει ὁ Κύριος, οἱ ὀρθόδοξοι Χριστιανοί, ποὺ βαπτιστήκατε, ποὺ μελετᾶτε τὸ θεῖο νόμο, ποὺ κοινωνεῖτε τὰ ἄχραντα μυστήρια, νὰ λάμπετε παντοῦ· σεῖς εἶστε «τὸ φῶς τοῦ κόσμου» (Ματθ. 5,14-16, 13), τὸ ἁλάτι τῆς κοινωνίας.
* * *
Μερικοὶ ἀκούγοντας αὐτὰ ὑψώνουν ἀδιάφοροι τοὺς ὤμους καὶ λένε· Αὐτὰ εἶνε γιὰ τοὺς παπᾶδες καὶ τοὺς καλογέρους, δὲν εἶνε γιὰ μᾶς ποὺ ζοῦμε στὸν κόσμο… Τὰ λόγια ὅμως τῆς ἁγίας Γραφῆς δὲν εἶνε γιὰ μία τάξι ἀνθρώπων. Δὲν ἦρθε ὁ Χριστὸς στὸν κόσμο γιὰ ὡρισμένους μόνο, οὔτε ἔδωσε πολλὰ Εὐαγγέλια· ἕνα Εὐαγγέλιο ἔδωσε, ὅπως ἕναν ἥλιο ἔφτειαξε νὰ φωτίζῃ ὅλο τὸν κόσμο. Συνεπῶς, οἱ ἐντολές του εἶνε γιὰ ὅλους ὑποχρεωτικές. Μία λοιπὸν ἐντολὴ τοῦ Κυρίου εἶνε καὶ αὐτὴ ποὺ ἀκούσαμε σήμερα· «Ὃς δ᾽ ἂν ποιήσῃ καὶ διδάξῃ, οὗτος μέγας κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν» (ἔ.ἀ. 5,19). Δὲν κάνει βλέπετε διάκρισι. Μέγας στὴ βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ἀληθινὸς δηλαδὴ Χριστιανός, θὰ εἶνε καθένας ποὺ θὰ προσπαθήσῃ πρῶτα νὰ ἐφαρμόσῃ ὁ ἴδιος τὸ Εὐαγγέλιο κ᾽ ἔπειτα νὰ τὸ μεταδώσῃ καὶ σὲ ἄλλους.
Θὰ πῆτε· Ἐμεῖς τώρα δὲν εἴμαστε οὔτε Χρυσόστομοι οὔτε Βασίλειοι, δὲν ἔχουμε τὸ χάρισμα νὰ διδάσκουμε τὸ Εὐαγγέλιο… Ἄκουστε, ἀγαπητοί. Εἴμαστε ὑποχρεωμένοι ὅλοι νὰ διδάσκουμε τὸ Εὐαγγέλιο. Γιατί ὑποχρεωμένοι; Διότι εἶνε δυνατὸν νὰ τὸ κάνουμε. Πῶς;
Τὸ Εὐαγγέλιο δὲν τὸ διδάσκει μόνο αὐτὸς ποὺ ἀνεβαίνει στὸν ἄμβωνα. Μπορεῖ νὰ τὸ διδάξῃ καὶ μιὰ ἀγράμματη γυναίκα. Κάτι τέτοιες ψυχὲς κρατᾶνε τὴν πίστι. Ἡ γιαγιὰ π.χ., ποὺ παίρνει τὸ παιδάκι στὴν ἀγκαλιὰ καὶ τὸ συμβουλεύει νὰ μὴ λέῃ ψέματα καὶ ἄσχημα λόγια, νὰ μὴν πειράζῃ τὰ ξένα πράγματα, νὰ κάνῃ τὸ σταυρὸ καὶ τὴν προσευχή του, αὐτὴ διδάσκει Εὐαγγέλιο. Μιὰ μάνα, ποὺ μαζὶ μὲ τὸ γάλα της τρέφει τὸ παιδὶ καὶ μὲ τὸ μέλι τοῦ Χριστοῦ μας, ἀξίζει παραπάνω ἀπὸ πολλοὺς ἱεροκήρυκες καὶ δεσποτάδες, ποὺ λένε μὰ δὲν πράττουν. «Ὅς δ᾽ ἂν ποιήσῃ καὶ διδάξῃ…». Μπορεῖ νά ᾿σαι ἀγρότης, τσοπᾶνος, τεχνίτης, ὁ,τιδήποτε· ὅταν ζῇς τὸ Χριστό, μπορεῖς νὰ μιλήσῃς μὲ λόγια ἁπλᾶ γι᾽ αὐτὸ ποὺ ζῇς. Δὲν χρειάζεται κοσμικὴ μόρφωσι, φιλοσοφία καὶ ῥητορεία.
Θὰ πῆτε· Ἐμεῖς τώρα δὲν εἴμαστε οὔτε Χρυσόστομοι οὔτε Βασίλειοι, δὲν ἔχουμε τὸ χάρισμα νὰ διδάσκουμε τὸ Εὐαγγέλιο… Ἄκουστε, ἀγαπητοί. Εἴμαστε ὑποχρεωμένοι ὅλοι νὰ διδάσκουμε τὸ Εὐαγγέλιο. Γιατί ὑποχρεωμένοι; Διότι εἶνε δυνατὸν νὰ τὸ κάνουμε. Πῶς;
Τὸ Εὐαγγέλιο δὲν τὸ διδάσκει μόνο αὐτὸς ποὺ ἀνεβαίνει στὸν ἄμβωνα. Μπορεῖ νὰ τὸ διδάξῃ καὶ μιὰ ἀγράμματη γυναίκα. Κάτι τέτοιες ψυχὲς κρατᾶνε τὴν πίστι. Ἡ γιαγιὰ π.χ., ποὺ παίρνει τὸ παιδάκι στὴν ἀγκαλιὰ καὶ τὸ συμβουλεύει νὰ μὴ λέῃ ψέματα καὶ ἄσχημα λόγια, νὰ μὴν πειράζῃ τὰ ξένα πράγματα, νὰ κάνῃ τὸ σταυρὸ καὶ τὴν προσευχή του, αὐτὴ διδάσκει Εὐαγγέλιο. Μιὰ μάνα, ποὺ μαζὶ μὲ τὸ γάλα της τρέφει τὸ παιδὶ καὶ μὲ τὸ μέλι τοῦ Χριστοῦ μας, ἀξίζει παραπάνω ἀπὸ πολλοὺς ἱεροκήρυκες καὶ δεσποτάδες, ποὺ λένε μὰ δὲν πράττουν. «Ὅς δ᾽ ἂν ποιήσῃ καὶ διδάξῃ…». Μπορεῖ νά ᾿σαι ἀγρότης, τσοπᾶνος, τεχνίτης, ὁ,τιδήποτε· ὅταν ζῇς τὸ Χριστό, μπορεῖς νὰ μιλήσῃς μὲ λόγια ἁπλᾶ γι᾽ αὐτὸ ποὺ ζῇς. Δὲν χρειάζεται κοσμικὴ μόρφωσι, φιλοσοφία καὶ ῥητορεία.
* * *
Καὶ τώρα, ἀδελφοί μου, ἂς βάλουμε τὸ χέρι στὴν καρδιὰ καὶ ἂς ἐξετάσουμε ὅλοι· ζοῦμε τὸ Χριστό, ἐκτελοῦμε αὐτὰ ποὺ λέει ὁ Κύριός μας; Δυστυχῶς, ἂν ζυγίσουμε ὄχι τὰ λόγια ἀλλὰ τὰ ἔργα μας, πρέπει νὰ ὁμολογήσουμε ὅτι εἴμαστε πολὺ πίσω. Ὁ χριστιανισμός μας δὲν ἔχει νὰ δείξῃ καρπούς, τὰ «καλὰ ἔργα» ποὺ λέει σήμερα ὁ ἀπόστολος. Μοιάζουμε σὰν ἕνα περιβόλι μὲ χίλια δέντρα, ποὺ παρ᾽ ὅλη τὴ φροντίδα οὔτε ἕνα καρπὸ δὲν ἀποδίδει. Καὶ γνωρίζουμε ὅτι «πᾶν δένδρον μὴ ποιοῦν καρπὸν καλὸν ἐκκόπτεται καὶ εἰς πῦρ βάλλεται» (ἔ.ἀ. 7,19 κ.ἀ.).
Εἴμαστε ἄκαρπα δέντρα σὰν τὴ συκιὰ ποὺ καταράστηκε ὁ Κύριος καὶ εἶπε «Μηκέτι ἐκ σοῦ καρπὸς γένηται εἰς τὸν αἰῶνα. καὶ ἐξηράνθη παραχρῆμα ἡ συκῆ» (ἔ.ἀ. 21,19). Ὁ Χριστὸς δὲν εἶχε τίποτε ἐναντίον τοῦ δέντρου. Τὸ εἶπε αὐτὸ γιὰ τοὺς λεγομένους χριστιανούς, μὲ τὴν ἔννοια ὅτι, ἂν εἶνε ἄκαρπα δέντρα, θὰ τοὺς ἐγκαταλείψῃ. Γι᾿ αὐτὸ βλέπουμε θεομηνίες, συμφορές, ἀσθένειες, πολέμους… Εἴμαστε ἄκαρποι, φύλλα μόνο ἔχουμε· εἴμαστε κενοὶ ἀπὸ οὐσία, περιεχόμενο, ἀγάπη, εὐσπλαχνία. Εἴμαστε σὰν ἕνα περιβόλι ποὺ σ᾽ ὅλα τὰ φυτά του ἔχει πέσει περονόσπορος. Οἱ δεσποτάδες μας εὐλογοῦν καὶ λένε «Κύριε Κύριε, ἐπίβλεψον ἐξ οὐρανοῦ καὶ ἴδε καὶ ἐπίσκεψαι τὴν ἄμπελον ταύτην καὶ κατάρτισαι αὐτήν, ἣν ἐφύτευσεν ἡ δεξιά Σου» (Ψαλμ. 79,15-16· ἀρχιερ. θ. λειτ.)· ἀλλὰ δὲν κατεβαίνουν κάτω νὰ δοῦν ὅτι τὸ ἀμπέλι ξεράθηκε, ὅτι ὁ περονόσπορος τῆς ἁμαρτίας καὶ τῆς αἱρέσεως ἄφησε μόνο τὶς ῥίζες.
Ὁ χριστιανισμὸς μοιάζει νὰ συρρικνώνεται ἀντὶ νὰ ἁπλώνεται. Κοιτάξτε τὸ χάρτη. Στὸ νότο εἶνε ἡ Ἀφρικὴ καὶ στὴν ἀνατολὴ ἡ Ἀσία. Ἑκατομμύρια ἄνθρωποι ἐκεῖ ἀσκοῦν τὴ μαγεία, λατρεύουν δαιμόνια καὶ εἴδωλα (πέτρες, ποτάμια, τὸν ἥλιο, τοὺς κροκοδείλους…), ἢ εἶνε μουσουλμᾶνοι, βουδδισταὶ κ.τ.λ.. Ἄλλοτε λίγοι Χριστιανοὶ μὲ φλόγα, οἱ δώδεκα ἀπόστολοι, πῆγαν στὰ πέρατα τῆς οἰκουμένης καὶ ἄλλαξαν ὅλο τὸν κόσμο. Τώρα πλῆθος «χριστιανοὶ» ἀπὸ τὴν Εὐρώπη πηγαίνουν στὶς ἠπείρους αὐτές, ἀλλ᾽ ὄχι ὅπως οἱ ἀπόστολοι γιὰ νὰ φωτίσουν τοὺς λαούς· πηγαίνουν, γιὰ νὰ τοὺς ἐκμεταλλευτοῦν καὶ νὰ πλουτίσουν. Γι᾽ αὐτὸ οἱ ἰθαγενεῖς τοὺς φοβοῦνται πιὸ πολὺ κι ἀπ᾽ τὰ θηρία τῆς ζούγκλας. Ἐνῷ δέχονται τοὺς ὀρθοδόξους Ἕλληνες ἱεραποστόλους, γιατὶ τοὺς βλέπουν νὰ ἐκδαπανῶνται ἐκεῖ ἀνιδιοτελῶς, ὅταν ἀκοῦνε Εὐρωπαῖο «χριστιανὸ» φεύγουν μακριά.
Ἀκαρπία ἐπικρατεῖ. Ἀλλὰ γιατί πάω τόσο μακριά; ῾Ρῖξτε μιὰ ματιὰ στὸν τόπο μας. Εἴμαστε τόσα ἑκατομμύρια ὀρθόδοξοι Χριστιανοί. Ἂν ἤμασταν πραγματικὰ Χριστιανοί, ἂν ἐφαρμόζαμε αὐτὰ ποὺ λέει τὸ ἅγιο Εὐαγγέλιο, ἂν οἱ κληρικοὶ πρῶτα καὶ ὅλοι οἱ διοικοῦντες ἤμασταν συνεπεῖς μὲ τὴν πίστι μας, τότε ἡ πτωχή μας πατρίδα θὰ ἦταν ἡ εὐτυχέστερη χώρα τοῦ κόσμου. Ἀλλὰ τώρα ποῦ Χριστιανός; Ἂν μετρήσῃς τοὺς ναούς, τὶς καμπάνες, τὰ χρυσᾶ ἄμφια, τὶς πατερίτσες, τὰ ἐγκόλπια, τὰ ἐξωτερικὰ στοιχεῖα, αὐτὰ εἶνε πολλά. Μὰ Χριστιανὸς ποῦ; Δεῖξτε μου Χριστιανὸ καὶ Χριστιανή, ἄνθρωπο ποὺ νὰ πιστεύῃ στὸ Χριστό, νὰ τρέχῃ στὶς προσταγές του μὲ καρδιά, μὲ μαρτυρία, μὲ τὴν ὅλη βιοτή του, δεῖξτε μου ἕνα πραγματικὸ Χριστιανό, ποὺ νά ᾿νε τὸ φῶς τοῦ κόσμου καὶ τὸ ἁλάτι τῆς γῆς, νὰ πέσω νὰ τὸν προσκυνήσω. Ἂν ἤμασταν πραγματικὰ Χριστιανοί ὀρθόδοξοι, ὅπως ἦταν οἱ πρόγονοί μας τοῦ ᾽21, δὲν θὰ μποροῦσε νὰ φυτρώσῃ στὸν τόπο μας οὔτε ἄθεος μαρξισμὸς οὔτε ἀντίχριστος μασονισμὸς οὔτε ψευδομάρτυρες τοῦ Ἰεχωβᾶ οὔτε τόσες ἄλλες αἱρέσεις καὶ ἰδεολογίες καὶ θρησκεῖες.
Εἴμαστε ἄκαρπα δέντρα σὰν τὴ συκιὰ ποὺ καταράστηκε ὁ Κύριος καὶ εἶπε «Μηκέτι ἐκ σοῦ καρπὸς γένηται εἰς τὸν αἰῶνα. καὶ ἐξηράνθη παραχρῆμα ἡ συκῆ» (ἔ.ἀ. 21,19). Ὁ Χριστὸς δὲν εἶχε τίποτε ἐναντίον τοῦ δέντρου. Τὸ εἶπε αὐτὸ γιὰ τοὺς λεγομένους χριστιανούς, μὲ τὴν ἔννοια ὅτι, ἂν εἶνε ἄκαρπα δέντρα, θὰ τοὺς ἐγκαταλείψῃ. Γι᾿ αὐτὸ βλέπουμε θεομηνίες, συμφορές, ἀσθένειες, πολέμους… Εἴμαστε ἄκαρποι, φύλλα μόνο ἔχουμε· εἴμαστε κενοὶ ἀπὸ οὐσία, περιεχόμενο, ἀγάπη, εὐσπλαχνία. Εἴμαστε σὰν ἕνα περιβόλι ποὺ σ᾽ ὅλα τὰ φυτά του ἔχει πέσει περονόσπορος. Οἱ δεσποτάδες μας εὐλογοῦν καὶ λένε «Κύριε Κύριε, ἐπίβλεψον ἐξ οὐρανοῦ καὶ ἴδε καὶ ἐπίσκεψαι τὴν ἄμπελον ταύτην καὶ κατάρτισαι αὐτήν, ἣν ἐφύτευσεν ἡ δεξιά Σου» (Ψαλμ. 79,15-16· ἀρχιερ. θ. λειτ.)· ἀλλὰ δὲν κατεβαίνουν κάτω νὰ δοῦν ὅτι τὸ ἀμπέλι ξεράθηκε, ὅτι ὁ περονόσπορος τῆς ἁμαρτίας καὶ τῆς αἱρέσεως ἄφησε μόνο τὶς ῥίζες.
Ὁ χριστιανισμὸς μοιάζει νὰ συρρικνώνεται ἀντὶ νὰ ἁπλώνεται. Κοιτάξτε τὸ χάρτη. Στὸ νότο εἶνε ἡ Ἀφρικὴ καὶ στὴν ἀνατολὴ ἡ Ἀσία. Ἑκατομμύρια ἄνθρωποι ἐκεῖ ἀσκοῦν τὴ μαγεία, λατρεύουν δαιμόνια καὶ εἴδωλα (πέτρες, ποτάμια, τὸν ἥλιο, τοὺς κροκοδείλους…), ἢ εἶνε μουσουλμᾶνοι, βουδδισταὶ κ.τ.λ.. Ἄλλοτε λίγοι Χριστιανοὶ μὲ φλόγα, οἱ δώδεκα ἀπόστολοι, πῆγαν στὰ πέρατα τῆς οἰκουμένης καὶ ἄλλαξαν ὅλο τὸν κόσμο. Τώρα πλῆθος «χριστιανοὶ» ἀπὸ τὴν Εὐρώπη πηγαίνουν στὶς ἠπείρους αὐτές, ἀλλ᾽ ὄχι ὅπως οἱ ἀπόστολοι γιὰ νὰ φωτίσουν τοὺς λαούς· πηγαίνουν, γιὰ νὰ τοὺς ἐκμεταλλευτοῦν καὶ νὰ πλουτίσουν. Γι᾽ αὐτὸ οἱ ἰθαγενεῖς τοὺς φοβοῦνται πιὸ πολὺ κι ἀπ᾽ τὰ θηρία τῆς ζούγκλας. Ἐνῷ δέχονται τοὺς ὀρθοδόξους Ἕλληνες ἱεραποστόλους, γιατὶ τοὺς βλέπουν νὰ ἐκδαπανῶνται ἐκεῖ ἀνιδιοτελῶς, ὅταν ἀκοῦνε Εὐρωπαῖο «χριστιανὸ» φεύγουν μακριά.
Ἀκαρπία ἐπικρατεῖ. Ἀλλὰ γιατί πάω τόσο μακριά; ῾Ρῖξτε μιὰ ματιὰ στὸν τόπο μας. Εἴμαστε τόσα ἑκατομμύρια ὀρθόδοξοι Χριστιανοί. Ἂν ἤμασταν πραγματικὰ Χριστιανοί, ἂν ἐφαρμόζαμε αὐτὰ ποὺ λέει τὸ ἅγιο Εὐαγγέλιο, ἂν οἱ κληρικοὶ πρῶτα καὶ ὅλοι οἱ διοικοῦντες ἤμασταν συνεπεῖς μὲ τὴν πίστι μας, τότε ἡ πτωχή μας πατρίδα θὰ ἦταν ἡ εὐτυχέστερη χώρα τοῦ κόσμου. Ἀλλὰ τώρα ποῦ Χριστιανός; Ἂν μετρήσῃς τοὺς ναούς, τὶς καμπάνες, τὰ χρυσᾶ ἄμφια, τὶς πατερίτσες, τὰ ἐγκόλπια, τὰ ἐξωτερικὰ στοιχεῖα, αὐτὰ εἶνε πολλά. Μὰ Χριστιανὸς ποῦ; Δεῖξτε μου Χριστιανὸ καὶ Χριστιανή, ἄνθρωπο ποὺ νὰ πιστεύῃ στὸ Χριστό, νὰ τρέχῃ στὶς προσταγές του μὲ καρδιά, μὲ μαρτυρία, μὲ τὴν ὅλη βιοτή του, δεῖξτε μου ἕνα πραγματικὸ Χριστιανό, ποὺ νά ᾿νε τὸ φῶς τοῦ κόσμου καὶ τὸ ἁλάτι τῆς γῆς, νὰ πέσω νὰ τὸν προσκυνήσω. Ἂν ἤμασταν πραγματικὰ Χριστιανοί ὀρθόδοξοι, ὅπως ἦταν οἱ πρόγονοί μας τοῦ ᾽21, δὲν θὰ μποροῦσε νὰ φυτρώσῃ στὸν τόπο μας οὔτε ἄθεος μαρξισμὸς οὔτε ἀντίχριστος μασονισμὸς οὔτε ψευδομάρτυρες τοῦ Ἰεχωβᾶ οὔτε τόσες ἄλλες αἱρέσεις καὶ ἰδεολογίες καὶ θρησκεῖες.
* * *
Τὸ συμπέρασμα, ἀδελφοί μου. Στὸ Μεσολόγγι ἦρθε καὶ πέθανε ἕνας μεγάλος Ἄγγλος φιλέλλην ποιητής, ποὺ προηγουμένως εἶχε ζήσει ἕνα βίο ἁμαρτωλό, ὁ λόρδος Βύρων· τὸ ἄγαλμά του εἶνε στημένο ἐκεῖ. Μετὰ τὸ θάνατό του βρέθηκε ἕνα σημείωμα, στὸ ὁποῖο ὁ μορφωμένος αὐτὸς καὶ λόγιος ἔγραφε· «Ὅποιος γεννήθηκε στὸν κόσμο καὶ δὲν διάβασε τὸ Εὐαγγέλιο, εἶνε δυστυχής». Ἀλλὰ πιὸ δυστυχὴς εἶνε – ποιός; Αὐτὸς ποὺ διάβασε καὶ ἄκουσε τὸ Εὐαγγέλιο ἀλλὰ δὲν τὸ ἐφήρμοσε, πῆγε κόντρα καὶ τὸ κατεπάτησε. Γι᾿ αὐτὸν μποροῦμε νὰ ποῦμε· καλύτερα νὰ μὴ ἐγεννᾶτο (πρβλ. Ματθ. 26,24).
Ἀδέρφια μου, μπροστά μας εἶνε τὸ φῶς, τὸ Εὐαγγέλιο. Δὲ χρειαζόμαστε πολλά. Τὸ Εὐαγγέλιο στὸ σπίτι, στὸ σχολεῖο, στὸ στρατό, στὰ δικαστήρια, σὲ παλάτια καὶ καλύβες, στὰ χωριὰ καὶ τὶς πόλεις. Τὸ ἐφαρμόσαμε, τὸ ζήσαμε; χαρᾶς εὐαγγέλια, εὐτυχία στὴ γῆ.
Εἴθε τὰ λόγια αὐτά, λόγια ποὺ κήρυξε ὁ Χριστὸς καὶ οἱ ἀπόστολοι, νὰ γίνουν «καλὰ ἔργα». Καὶ τότε δι᾿ ἡμῶν νὰ δοξάζεται ὁ Πατήρ, ὁ Υἱὸς καὶ τὸ ἅγιο Πνεῦμα εἰς αἰῶνας αἰώνων· ἀμήν.
Ἀδέρφια μου, μπροστά μας εἶνε τὸ φῶς, τὸ Εὐαγγέλιο. Δὲ χρειαζόμαστε πολλά. Τὸ Εὐαγγέλιο στὸ σπίτι, στὸ σχολεῖο, στὸ στρατό, στὰ δικαστήρια, σὲ παλάτια καὶ καλύβες, στὰ χωριὰ καὶ τὶς πόλεις. Τὸ ἐφαρμόσαμε, τὸ ζήσαμε; χαρᾶς εὐαγγέλια, εὐτυχία στὴ γῆ.
Εἴθε τὰ λόγια αὐτά, λόγια ποὺ κήρυξε ὁ Χριστὸς καὶ οἱ ἀπόστολοι, νὰ γίνουν «καλὰ ἔργα». Καὶ τότε δι᾿ ἡμῶν νὰ δοξάζεται ὁ Πατήρ, ὁ Υἱὸς καὶ τὸ ἅγιο Πνεῦμα εἰς αἰῶνας αἰώνων· ἀμήν.
(ἱ. ναὸς Προφήτου Ἠλία, Ἁγ. Παρασκευῆς – Ἀθηνῶν 16-7-1961)