ΣΗΜΕΡΑ ἑορτάζει ἕνας ἅγιος ἄγνωστος δυστυχῶς στοὺς πολλούς. Εἶνε ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος ὁ Θεοφόρος ἐπίσκοπος Ἀντιοχείας. Γι᾿ αὐτὸν θὰ σᾶς πῶ λίγες λέξεις.
Ἕνα ἀπὸ τὰ ὡραιότερα ἐπεισόδια τῶν Εὐαγγελίων εἶνε τὸ ἑξῆς. Μιὰ μέρα πλησίασαν τὸ Χριστὸ κάτι φτωχὲς μανάδες μὲ τὰ παιδιά τους στὴν ἀγκαλιά, γιὰ νὰ τὰ εὐλογήσῃ. Οἱ μαθηταὶ τὶς διώχνανε, νὰ μὴν τὸν ἐνοχλοῦν. Ὁ Χριστὸς ὅμως εἶπε· «Ἄφετε τὰ παιδία ἔρχεσθαι πρός με»· ἀφῆστε τὰ παιδιὰ νὰ ᾿ρθοῦν κοντά μου (Μᾶρκ. 10,14). Καὶ τὰ πῆρε στὴν ἀγκαλιά του τὰ φτωχὰ παιδιὰ τῶν ψαράδων, τὰ εὐλόγησε καὶ τοὺς εἶπε λόγια πατρικά.
Γιατί τὰ λέω αὐτά; Γιατὶ ἕνα ἀπὸ τὰ παιδιὰ ἐκεῖνα, ποὺ πῆρε στὴν ἀγκαλιά του ὁ Χριστός, ἦταν καὶ ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος. Τότε ὁ Κύριος εἶπε· «Ὅστις
ταπεινώσῃ ἑ αυτὸν ὡς τὸ παιδίον τοῦτο, οὗτός ἐστιν ὁ μείζων ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν. καὶ ὃς ἐὰν δέξηται παιδίον τοιοῦτον ἓν ἐπὶ τῶ ὀνόματί μου, ἐμὲ δέχεται»· ὅποιος ταπεινωθῇ σὰν αὐτὸ τὸ παιδί, αὐτὸς εἶνε ὁ ἀνώτερος στὴ βασιλεία τῶν οὐρανῶν· κι ὅποιος δεχθῇ ἕνα τέτοιο παιδὶ στὸ ὄνομά μου, ἐμένα δέχεται (Ματθ. 18,4-5).
Πόσο μεγάλο πρᾶγμα εἶνε νὰ πηγαίνῃ ἡ μά να τὰ παιδιά της στὸ Χριστό! Ἄλλοτε εἶχαν χαρὰ νὰ βλέπουν τὸ παιδί τους στὸ ἀναλόγιο νὰ λέῃ τὸ «Πάτερ ἡμῶν» καὶ τὸ «Πιστεύω». Τώρα ἀλλάξανε τὰ πράγματα. Yπάρχουν γονεῖς ποὺ ἐμποδίζουν τὰ παιδιά τους ν᾿ ἀκοῦνε τὰ λόγια τοῦ Χριστοῦ. Φοβοῦνται μὴ γίνουν καλόγεροι, μὴ μείνουν
«καθυστερημένα». Μάνα, ποὺ δὲν ἀφήνει τὸ παιδί της νὰ πάῃ κοντὰ στὸ Χριστό, κάνει τὸ πιὸ μεγάλο ἔγκλημα. Για τὶ παιδί, ποὺ δὲ᾿ γνωρίζει καὶ δὲν ἀ γαπάει τὸ Χριστό, εἶνε δυστυχισμένο, ἔστω καὶ ἂν αὔριο γίνῃ ἐπιστήμονας καὶ πάρῃ προῖκες καὶ μάθῃ γλῶσσες.
Ἕνα, λοιπόν, ἀπὸ τὰ παιδιὰ αὐτὰ ποὺ εὐλόγησε ὁ Χριστὸς ἦταν ὁ Ἰγνάτιος, ποὺ μεγάλωσε κοντὰ στοὺς ἀποστόλους. Γνώρισε τὸν Ἰωάννη τὸν Θεολόγο καὶ ἔγινε μαθητής του. Ἀπὸ τοὺς ἀποστόλους χειροτονήθηκε διᾶκος, ἔπειτα παπᾶς, καὶ τέλος ἐπίσκοπος στὴ μεγάλη πόλι τῆς Ἀντιοχείας. Εἶνε ὁ δεύτερος ἐπίσκοπος Ἀντιοχείας μετὰ τὸν Εὔοδο.
Εἶχε ἐπίγνωσι τῆς ἀποστολῆς του. Ὅταν λειτουργοῦσε, λέει ὁ βίος του, ἔβλεπε ὀπτασίες, νὰ γεμίζῃ ἀγγέλους τὸ ἅγιο βῆμα. Ὅπως ὁ ἅγιος Σπυρίδων, ποὺ «ἀγγέλους ἔσχε συλ λειτουργοῦντας», ἔτσι καὶ αὐτός.
Ἦταν ἐπίσκοπος σ᾿ ἕνα ἀπὸ τὰ μεγαλύτερα κέντρα τοῦ ἀρχαίου Ἑλληνισμοῦ, στὴν Ἀντιόχεια, ἀπέναντι ἀπὸ τὴν Κύπρο. Δὲν ἦταν τό τε εὔκολο νὰ εἶσαι Χριστιανός. Ὁ χριστιανισμὸς στοίχιζε συλλήψεις, φυλακίσεις, θάνατο.
Πέρασε τότε ἀπὸ τὴν Ἀντιόχεια ὁ εἰδωλολάτρης βασιλιᾶς Τραϊανός, ποὺ πήγαινε σὲ πό λεμο ἐναντίον τῶν Πάρθων. Σταμάτησε ἐ κεῖ κ᾿ ἔμαθε, ὅτι ὑπάρχει στὴν πόλι ἕνας ἐπίσκοπος, ποὺ κάνει μεγάλη θραῦσι στοὺς εἰδωλολάτρες. Τὸν κάλεσε λοιπόν. Μόλις τὸν εἶδε τοῦ εἶπε·
―Κακοδαίμων καὶ δυστυχισμένε ἄνθρωπε.
―Ὄχι, ἀπαντᾷ ὁ Ἰγνάτιος· εἶμαι εὐτυχισμένος. Ὅποιος πιστεύει στὸ Χριστό, εἶνε ὁ πιὸ εὐτυχισμένος· δυστυχισμένος εἶνε αὐτὸς ποὺ δὲν πιστεύει στὸ Χριστό, ἔστω καὶ ἂν ἔχῃ κορώνα ἐπάνω στὸ κεφάλι…
Ἔγινε μεγάλος διάλογος, ἀλλὰ ὁ Ἰγνάτιος ἔμενε ἀσάλευτος στὴν πίστι. Στὸ τέλος ὁ Τραϊανὸς διατάζει, νὰ τὸν συλ λάβουν, νὰ τὸν δέσουν, καὶ νὰ τὸν χτυπήσουν μὲ μολύβδινες σφαῖρες. Τοῦ ἅπλωσαν τὰ χέρια κ᾿ ἔβαλαν ἀπὸ κάτω φωτιά. Ἄναψαν ξύλα βουτηγμένα στὸ λάδι καὶ τοῦ ἔκαιγαν τὰ πλευ ρά. Τὸν ἔβαλαν ὄρθιο πάνω σὲ ἀναμμένα κάρβουνα. Τοῦ ἔξυναν τὸ σῶμα μὲ σιδερένια νύχια. Τίποτε δὲ᾿ στάθηκε ἱκανὸ νὰ τὸν κάνῃ νὰ ὑποχωρήσῃ.
Τέλος ὁ αὐτοκράτωρ διατάζει δέκα στρατιῶτες, ἕνα βάρβαρο ἀπόσπασμα, νὰ τὸν με ταφέρουν ἀπὸ τὴν Ἀντιόχεια στὴ Ῥώμη, γιὰ νὰ τὸν ῥίξουν στὰ θηρία. Τότε, γιὰ τὸ ταξίδι αὐτὸ χρειάζονταν τρεῖς – τέσσερις μῆνες.
Δεμένο τὸν περνοῦσαν ἀπὸ πόλι σὲ πόλι. Ἀλλ᾿ αὐτὸς στήριζε τοὺς Χριστιανοὺς στὴν πί στι. Ὅταν φτάσανε στὴ Ῥώμη τὸν βάλανε στὴ φυλακή. Κάποιοι Χριστιανοὶ ἔκαναν προσπάθειες νὰ μὴ θανατωθῇ. Ὅταν τό ᾿μαθε ὁ ἅγιος, τοὺς εἶπε ἐκεῖνα τὰ ἀνεκτίμητα λόγια·
—Ἂν μ᾿ ἀγαπᾶτε, ἂν ἀγαπᾶτε ὄχι τὸ κορμί μου ἀλλὰ τὴν ψυχή μου, μὴ φέρνετε ἐμπόδιο στὸν ἱερό μου πόθο. Ἀφῆστε με νὰ μαρτυρήσω γιὰ τὸ Χριστό. Τὰ δόντια τῶν θηρίων θὰ γίνουν μύλος ποὺ θὰ μὲ ἀλέσῃ σὰν σιτάρι, γιὰ νὰ γίνω καθαρὸ ψωμὶ τοῦ Χριστοῦ.
Ἔτσι μίλησε ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος. Καὶ προσευχήθηκε καὶ τὸ ζήτησε αὐτὸ ἀπὸ τὸ Θεό.
Ὅταν ἦρθε ἡ μέρα γέμισε τὸ ἀμφιθέατρο. Ὁ Ἰγνάτιος στάθηκε ἐκεῖ μέσα ἀτάραχος. Φέρανε ἕνα κλουβὶ μὲ πεινασμένα λιοντάρια. Ἄνοιξαν τὴ σιδερένια πόρτα καὶ τὸ πρῶτο λιοντάρι πετάχτηκε ἔξω. Ἔπειτα ἄλλο. Καὶ ὥρμησαν ἴσια ἐπάνω του… Μπορεῖτε νὰ φανταστῆτε τὸ μαρτύριο· νὰ πέφτουν πάνω στὸν ἅγιο, νὰ ξεσχίζουν μὲ τὰ νύχια τὶς σάρκες του, νὰ γλείφουν τὰ αἵματα, καὶ ν᾿ ἀκούγωνται τὰ δόντια τους νὰ θραύουν τὰ ὀστᾶ του…
Θεέ μου, τί ἄγριες σκηνές! Δὲν θά ᾿πρεπε στὸ ἀμφιθέατρο νὰ εἶνε οὔτε ἕνας ἄνθρωπος. Κι ὅμως μαζεύτηκε πλῆθος, καὶ γινόταν πάταγος… Μὴ μοῦ μιλᾶτε γιὰ τὸν ἄνθρωπο. Ἅμα σκεφτῇς τί κτῆνος καὶ τί θηρίο εἶνε, θὰ πρέπῃ ν᾿ ἀπελπιστῇς.
Μετὰ τὸ μαρτύριο τοῦ ἁγίου μείνανε στὸ τέλος μόνο μερικὰ χοντρὰ ὀστᾶ. Ἔμεινε καὶ κάτι ἄλλο ποὺ δὲν τὸ πιστεύουν οἱ ἄπιστοι, ἐμεῖς ὅμως τὸ πιστεύουμε. Τὰ λιοντάρια ἄφησαν ἄθικτη τὴν καρδιὰ τοῦ ἁγίου! Σε βάστηκαν τὴν καρδιά, ποὺ ἦταν γεμάτη ἀγάπη καὶ ἔρωτα γιὰ τὸ Χριστό. Λέει ἡ παράδοσις, ὅτι σχίσανε τὴν καρδιά, καὶ μέσα βρῆκαν γραμμένη μὲ χρυσᾶ γράμματα τὴ φράσι «Ἰησοῦς Χριστός, ὁ ἔρως τῆς ψυχῆς μου». Ἀπὸ αὐτὸ ὠνομάστηκε Θεοφόρος· διότι ἔφερε μέσα του τὸ Χριστό, τὸν μόνο ἀληθινὸ Θεό.
Πῆγαν κατόπιν τὴ νύχτα οἱ Χριστιανοὶ μὲ κίνδυνο, σκούπισαν μὲ βαμβάκια τὰ αἵματα τοῦ μάρτυρος, πήρανε τὰ λείψανα τῶν ὀστῶν του καὶ τὰ μετέφεραν στὴν Ἀντιόχεια. Ἐκεῖ ἔμειναν πολλὰ χρόνια, ἕως ὅτου πῆγαν οἱ σταυροφόροι τοῦ πάπα, τὰ παιδιὰ τοῦ διαβόλου, κλέψανε τὰ ἅγια αὐτὰ λείψανα μαζὶ μὲ ἄλλα, καὶ τὰ ἔχουν τώρα αὐτοί.
Γιατί τὰ λέω αὐτά; Γιατὶ ἕνα ἀπὸ τὰ παιδιὰ ἐκεῖνα, ποὺ πῆρε στὴν ἀγκαλιά του ὁ Χριστός, ἦταν καὶ ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος. Τότε ὁ Κύριος εἶπε· «Ὅστις
ταπεινώσῃ ἑ αυτὸν ὡς τὸ παιδίον τοῦτο, οὗτός ἐστιν ὁ μείζων ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν. καὶ ὃς ἐὰν δέξηται παιδίον τοιοῦτον ἓν ἐπὶ τῶ ὀνόματί μου, ἐμὲ δέχεται»· ὅποιος ταπεινωθῇ σὰν αὐτὸ τὸ παιδί, αὐτὸς εἶνε ὁ ἀνώτερος στὴ βασιλεία τῶν οὐρανῶν· κι ὅποιος δεχθῇ ἕνα τέτοιο παιδὶ στὸ ὄνομά μου, ἐμένα δέχεται (Ματθ. 18,4-5).
Πόσο μεγάλο πρᾶγμα εἶνε νὰ πηγαίνῃ ἡ μά να τὰ παιδιά της στὸ Χριστό! Ἄλλοτε εἶχαν χαρὰ νὰ βλέπουν τὸ παιδί τους στὸ ἀναλόγιο νὰ λέῃ τὸ «Πάτερ ἡμῶν» καὶ τὸ «Πιστεύω». Τώρα ἀλλάξανε τὰ πράγματα. Yπάρχουν γονεῖς ποὺ ἐμποδίζουν τὰ παιδιά τους ν᾿ ἀκοῦνε τὰ λόγια τοῦ Χριστοῦ. Φοβοῦνται μὴ γίνουν καλόγεροι, μὴ μείνουν
«καθυστερημένα». Μάνα, ποὺ δὲν ἀφήνει τὸ παιδί της νὰ πάῃ κοντὰ στὸ Χριστό, κάνει τὸ πιὸ μεγάλο ἔγκλημα. Για τὶ παιδί, ποὺ δὲ᾿ γνωρίζει καὶ δὲν ἀ γαπάει τὸ Χριστό, εἶνε δυστυχισμένο, ἔστω καὶ ἂν αὔριο γίνῃ ἐπιστήμονας καὶ πάρῃ προῖκες καὶ μάθῃ γλῶσσες.
Ἕνα, λοιπόν, ἀπὸ τὰ παιδιὰ αὐτὰ ποὺ εὐλόγησε ὁ Χριστὸς ἦταν ὁ Ἰγνάτιος, ποὺ μεγάλωσε κοντὰ στοὺς ἀποστόλους. Γνώρισε τὸν Ἰωάννη τὸν Θεολόγο καὶ ἔγινε μαθητής του. Ἀπὸ τοὺς ἀποστόλους χειροτονήθηκε διᾶκος, ἔπειτα παπᾶς, καὶ τέλος ἐπίσκοπος στὴ μεγάλη πόλι τῆς Ἀντιοχείας. Εἶνε ὁ δεύτερος ἐπίσκοπος Ἀντιοχείας μετὰ τὸν Εὔοδο.
Εἶχε ἐπίγνωσι τῆς ἀποστολῆς του. Ὅταν λειτουργοῦσε, λέει ὁ βίος του, ἔβλεπε ὀπτασίες, νὰ γεμίζῃ ἀγγέλους τὸ ἅγιο βῆμα. Ὅπως ὁ ἅγιος Σπυρίδων, ποὺ «ἀγγέλους ἔσχε συλ λειτουργοῦντας», ἔτσι καὶ αὐτός.
Ἦταν ἐπίσκοπος σ᾿ ἕνα ἀπὸ τὰ μεγαλύτερα κέντρα τοῦ ἀρχαίου Ἑλληνισμοῦ, στὴν Ἀντιόχεια, ἀπέναντι ἀπὸ τὴν Κύπρο. Δὲν ἦταν τό τε εὔκολο νὰ εἶσαι Χριστιανός. Ὁ χριστιανισμὸς στοίχιζε συλλήψεις, φυλακίσεις, θάνατο.
Πέρασε τότε ἀπὸ τὴν Ἀντιόχεια ὁ εἰδωλολάτρης βασιλιᾶς Τραϊανός, ποὺ πήγαινε σὲ πό λεμο ἐναντίον τῶν Πάρθων. Σταμάτησε ἐ κεῖ κ᾿ ἔμαθε, ὅτι ὑπάρχει στὴν πόλι ἕνας ἐπίσκοπος, ποὺ κάνει μεγάλη θραῦσι στοὺς εἰδωλολάτρες. Τὸν κάλεσε λοιπόν. Μόλις τὸν εἶδε τοῦ εἶπε·
―Κακοδαίμων καὶ δυστυχισμένε ἄνθρωπε.
―Ὄχι, ἀπαντᾷ ὁ Ἰγνάτιος· εἶμαι εὐτυχισμένος. Ὅποιος πιστεύει στὸ Χριστό, εἶνε ὁ πιὸ εὐτυχισμένος· δυστυχισμένος εἶνε αὐτὸς ποὺ δὲν πιστεύει στὸ Χριστό, ἔστω καὶ ἂν ἔχῃ κορώνα ἐπάνω στὸ κεφάλι…
Ἔγινε μεγάλος διάλογος, ἀλλὰ ὁ Ἰγνάτιος ἔμενε ἀσάλευτος στὴν πίστι. Στὸ τέλος ὁ Τραϊανὸς διατάζει, νὰ τὸν συλ λάβουν, νὰ τὸν δέσουν, καὶ νὰ τὸν χτυπήσουν μὲ μολύβδινες σφαῖρες. Τοῦ ἅπλωσαν τὰ χέρια κ᾿ ἔβαλαν ἀπὸ κάτω φωτιά. Ἄναψαν ξύλα βουτηγμένα στὸ λάδι καὶ τοῦ ἔκαιγαν τὰ πλευ ρά. Τὸν ἔβαλαν ὄρθιο πάνω σὲ ἀναμμένα κάρβουνα. Τοῦ ἔξυναν τὸ σῶμα μὲ σιδερένια νύχια. Τίποτε δὲ᾿ στάθηκε ἱκανὸ νὰ τὸν κάνῃ νὰ ὑποχωρήσῃ.
Τέλος ὁ αὐτοκράτωρ διατάζει δέκα στρατιῶτες, ἕνα βάρβαρο ἀπόσπασμα, νὰ τὸν με ταφέρουν ἀπὸ τὴν Ἀντιόχεια στὴ Ῥώμη, γιὰ νὰ τὸν ῥίξουν στὰ θηρία. Τότε, γιὰ τὸ ταξίδι αὐτὸ χρειάζονταν τρεῖς – τέσσερις μῆνες.
Δεμένο τὸν περνοῦσαν ἀπὸ πόλι σὲ πόλι. Ἀλλ᾿ αὐτὸς στήριζε τοὺς Χριστιανοὺς στὴν πί στι. Ὅταν φτάσανε στὴ Ῥώμη τὸν βάλανε στὴ φυλακή. Κάποιοι Χριστιανοὶ ἔκαναν προσπάθειες νὰ μὴ θανατωθῇ. Ὅταν τό ᾿μαθε ὁ ἅγιος, τοὺς εἶπε ἐκεῖνα τὰ ἀνεκτίμητα λόγια·
—Ἂν μ᾿ ἀγαπᾶτε, ἂν ἀγαπᾶτε ὄχι τὸ κορμί μου ἀλλὰ τὴν ψυχή μου, μὴ φέρνετε ἐμπόδιο στὸν ἱερό μου πόθο. Ἀφῆστε με νὰ μαρτυρήσω γιὰ τὸ Χριστό. Τὰ δόντια τῶν θηρίων θὰ γίνουν μύλος ποὺ θὰ μὲ ἀλέσῃ σὰν σιτάρι, γιὰ νὰ γίνω καθαρὸ ψωμὶ τοῦ Χριστοῦ.
Ἔτσι μίλησε ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος. Καὶ προσευχήθηκε καὶ τὸ ζήτησε αὐτὸ ἀπὸ τὸ Θεό.
Ὅταν ἦρθε ἡ μέρα γέμισε τὸ ἀμφιθέατρο. Ὁ Ἰγνάτιος στάθηκε ἐκεῖ μέσα ἀτάραχος. Φέρανε ἕνα κλουβὶ μὲ πεινασμένα λιοντάρια. Ἄνοιξαν τὴ σιδερένια πόρτα καὶ τὸ πρῶτο λιοντάρι πετάχτηκε ἔξω. Ἔπειτα ἄλλο. Καὶ ὥρμησαν ἴσια ἐπάνω του… Μπορεῖτε νὰ φανταστῆτε τὸ μαρτύριο· νὰ πέφτουν πάνω στὸν ἅγιο, νὰ ξεσχίζουν μὲ τὰ νύχια τὶς σάρκες του, νὰ γλείφουν τὰ αἵματα, καὶ ν᾿ ἀκούγωνται τὰ δόντια τους νὰ θραύουν τὰ ὀστᾶ του…
Θεέ μου, τί ἄγριες σκηνές! Δὲν θά ᾿πρεπε στὸ ἀμφιθέατρο νὰ εἶνε οὔτε ἕνας ἄνθρωπος. Κι ὅμως μαζεύτηκε πλῆθος, καὶ γινόταν πάταγος… Μὴ μοῦ μιλᾶτε γιὰ τὸν ἄνθρωπο. Ἅμα σκεφτῇς τί κτῆνος καὶ τί θηρίο εἶνε, θὰ πρέπῃ ν᾿ ἀπελπιστῇς.
Μετὰ τὸ μαρτύριο τοῦ ἁγίου μείνανε στὸ τέλος μόνο μερικὰ χοντρὰ ὀστᾶ. Ἔμεινε καὶ κάτι ἄλλο ποὺ δὲν τὸ πιστεύουν οἱ ἄπιστοι, ἐμεῖς ὅμως τὸ πιστεύουμε. Τὰ λιοντάρια ἄφησαν ἄθικτη τὴν καρδιὰ τοῦ ἁγίου! Σε βάστηκαν τὴν καρδιά, ποὺ ἦταν γεμάτη ἀγάπη καὶ ἔρωτα γιὰ τὸ Χριστό. Λέει ἡ παράδοσις, ὅτι σχίσανε τὴν καρδιά, καὶ μέσα βρῆκαν γραμμένη μὲ χρυσᾶ γράμματα τὴ φράσι «Ἰησοῦς Χριστός, ὁ ἔρως τῆς ψυχῆς μου». Ἀπὸ αὐτὸ ὠνομάστηκε Θεοφόρος· διότι ἔφερε μέσα του τὸ Χριστό, τὸν μόνο ἀληθινὸ Θεό.
Πῆγαν κατόπιν τὴ νύχτα οἱ Χριστιανοὶ μὲ κίνδυνο, σκούπισαν μὲ βαμβάκια τὰ αἵματα τοῦ μάρτυρος, πήρανε τὰ λείψανα τῶν ὀστῶν του καὶ τὰ μετέφεραν στὴν Ἀντιόχεια. Ἐκεῖ ἔμειναν πολλὰ χρόνια, ἕως ὅτου πῆγαν οἱ σταυροφόροι τοῦ πάπα, τὰ παιδιὰ τοῦ διαβόλου, κλέψανε τὰ ἅγια αὐτὰ λείψανα μαζὶ μὲ ἄλλα, καὶ τὰ ἔχουν τώρα αὐτοί.
* * *
Αὐτὸ εἶνε τὸ μαρτύριο τοῦ ἁγίου Ἰγνατίου τοῦ Θεοφόρου. Τί διδασκόμεθα ἐμεῖς;
Καταδικάζουμε ἐκείνους τοὺς βαρβάρους, ποὺ βλέπανε στὸ ἀμφιθέατρο τὰ ἄγρια θεάματα κ᾿ εὐχαριστιόνταν. Ἀλλὰ δὲν εἴμεθα καλύτεροι ἐμεῖς. Κ᾿ ἐμεῖς, ὕστερα ἀπὸ τὴν ἐκκλησία, πηγαίνουμε σὲ ἄθλια θεάματα. Βλέπουμε νὰ πυροβολοῦν, νὰ σκοτώνουν, νὰ τοὺς κυνηγᾷ ἡ ἀστυνομία, καὶ στὸ τέλος νὰ βγαίνουν νικηταὶ καὶ νὰ τοὺς χειροκροτοῦν… Τί εἶνε αὐτὸς ὁ λαός! Εὐχαριστιέται σὲ γκαγκστερικὰ καὶ αἰσχρὰ θεάματα, νὰ βλέπῃ νὰ ἀτιμάζουν καὶ νὰ σκοτώνουν… Τί περιμένεις μετά; Εἶνε ἁμαρτωλὰ τὰ μάτια αὐτά.
Τὸ λέω μὲ δάκρυα· ἂν ἤμασταν ὅλοι ὁμόψυχοι, δὲ᾿ θὰ μποροῦσε ὁ κάθε ἐκμεταλλευτὴς νὰ παρουσιάζῃ θεάματα ποὺ ξαναγυρίζουν τὸν κόσμο στὸ ἀμφιθέατρο τῆς Ῥώμης.
Τὸ ἕνα ποὺ διδασκόμεθα εἶνε αὐτό. Τὸ δεύτερο ποιό εἶνε; Μοῦ κάνει ἐντύπωσι ἡ ἀγάπη τοῦ Ἰγνατίου. Ἀγαποῦσε τὸ Χριστὸ ὅταν μικρὸ παιδάκι τὸν πῆρε στὴν ἀγκαλιά του. Τὸν ἀγαποῦσε ὅταν μεγάλωσε. Τὸν ἀγαποῦσε ὅταν ἦταν νέος. Τὸν ἀγαποῦσε ὅταν ἔγινε διᾶκος, ὅταν ἔγινε παπᾶς, ὅταν ἔγινε ἐπίσκοπος. Τὸν ἀγαποῦσε κι ὅταν ἔγινε πλέον γέροντας. Τὸν ἀγαποῦσε μέχρι τὸ τέλος, μέχρι τὰ θηρία.
Δὲ᾿ μοῦ λέτε, ἀδέρφια καὶ ἀδερφάδες καὶ πατεράδες μου, ἐμεῖς τὸν ἀγαποῦμε τὸ Χριστό; Ἂν κατέβαινε ἕνας ἄγγελος κι ἄνοιγε τὴν καρδιά μας, τί θὰ ἔ βλεπε μέσα; Θά ᾿βρισκε νά ᾿νε ὁ Χριστὸς ὁ ἔρως τῆς καρδιᾶς μας; Ὦ ντουνιᾶ ψεύτη κι ἀπατεώνα! Γιορτάζουμε Χριστούγεννα. Καθαρίζουμε τὰ σπίτια μας, πλένουμε τὰ ροῦχα μας… Ποῦ ν᾿ ἀνοίξῃ ὁ ἄγγελος τὴν καρδιά μας! Τί θὰ βρῇ; Θὰ βρῇ χυδαίους ἔρωτες· σαρκός, χρημάτων, ματαίας δόξης. Ἐκεῖ εἶνε ἡ καρδιά μας.
Καὶ ὅμως ὁ Χριστὸς φωνάζει· «Παιδί μου, δός μου τὴν καρδιά σου» (Παροιμ. 23,26). Τί τὴ θέλει ὁ Χριστὸς τὴν καρδιά; Νὰ τὴν πλύνῃ, νὰ τὴν καθαρίσῃ μέσα στὰ δάκρυα τῆς μετανοίας, νὰ τὴν κάνῃ μιὰ φάτνη κ᾿ ἕναν οὐρανό.
Ἂς τοῦ δώσουμε λοιπὸν τὴν καρδιά μας. Τότε ἀληθινὰ κ᾿ ἐμεῖς, τὴ νύχτα τῆς Γεννήσεως, στὴ γῆ θὰ πατοῦμε ἀλλὰ στὰ οὐράνια θὰ βρισκώμεθα, καὶ πάνω ἐκεῖ θ ᾿ ἀκοῦμε τὸ «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία» (Λουκ. 2,14). Ἀμήν.
Καταδικάζουμε ἐκείνους τοὺς βαρβάρους, ποὺ βλέπανε στὸ ἀμφιθέατρο τὰ ἄγρια θεάματα κ᾿ εὐχαριστιόνταν. Ἀλλὰ δὲν εἴμεθα καλύτεροι ἐμεῖς. Κ᾿ ἐμεῖς, ὕστερα ἀπὸ τὴν ἐκκλησία, πηγαίνουμε σὲ ἄθλια θεάματα. Βλέπουμε νὰ πυροβολοῦν, νὰ σκοτώνουν, νὰ τοὺς κυνηγᾷ ἡ ἀστυνομία, καὶ στὸ τέλος νὰ βγαίνουν νικηταὶ καὶ νὰ τοὺς χειροκροτοῦν… Τί εἶνε αὐτὸς ὁ λαός! Εὐχαριστιέται σὲ γκαγκστερικὰ καὶ αἰσχρὰ θεάματα, νὰ βλέπῃ νὰ ἀτιμάζουν καὶ νὰ σκοτώνουν… Τί περιμένεις μετά; Εἶνε ἁμαρτωλὰ τὰ μάτια αὐτά.
Τὸ λέω μὲ δάκρυα· ἂν ἤμασταν ὅλοι ὁμόψυχοι, δὲ᾿ θὰ μποροῦσε ὁ κάθε ἐκμεταλλευτὴς νὰ παρουσιάζῃ θεάματα ποὺ ξαναγυρίζουν τὸν κόσμο στὸ ἀμφιθέατρο τῆς Ῥώμης.
Τὸ ἕνα ποὺ διδασκόμεθα εἶνε αὐτό. Τὸ δεύτερο ποιό εἶνε; Μοῦ κάνει ἐντύπωσι ἡ ἀγάπη τοῦ Ἰγνατίου. Ἀγαποῦσε τὸ Χριστὸ ὅταν μικρὸ παιδάκι τὸν πῆρε στὴν ἀγκαλιά του. Τὸν ἀγαποῦσε ὅταν μεγάλωσε. Τὸν ἀγαποῦσε ὅταν ἦταν νέος. Τὸν ἀγαποῦσε ὅταν ἔγινε διᾶκος, ὅταν ἔγινε παπᾶς, ὅταν ἔγινε ἐπίσκοπος. Τὸν ἀγαποῦσε κι ὅταν ἔγινε πλέον γέροντας. Τὸν ἀγαποῦσε μέχρι τὸ τέλος, μέχρι τὰ θηρία.
Δὲ᾿ μοῦ λέτε, ἀδέρφια καὶ ἀδερφάδες καὶ πατεράδες μου, ἐμεῖς τὸν ἀγαποῦμε τὸ Χριστό; Ἂν κατέβαινε ἕνας ἄγγελος κι ἄνοιγε τὴν καρδιά μας, τί θὰ ἔ βλεπε μέσα; Θά ᾿βρισκε νά ᾿νε ὁ Χριστὸς ὁ ἔρως τῆς καρδιᾶς μας; Ὦ ντουνιᾶ ψεύτη κι ἀπατεώνα! Γιορτάζουμε Χριστούγεννα. Καθαρίζουμε τὰ σπίτια μας, πλένουμε τὰ ροῦχα μας… Ποῦ ν᾿ ἀνοίξῃ ὁ ἄγγελος τὴν καρδιά μας! Τί θὰ βρῇ; Θὰ βρῇ χυδαίους ἔρωτες· σαρκός, χρημάτων, ματαίας δόξης. Ἐκεῖ εἶνε ἡ καρδιά μας.
Καὶ ὅμως ὁ Χριστὸς φωνάζει· «Παιδί μου, δός μου τὴν καρδιά σου» (Παροιμ. 23,26). Τί τὴ θέλει ὁ Χριστὸς τὴν καρδιά; Νὰ τὴν πλύνῃ, νὰ τὴν καθαρίσῃ μέσα στὰ δάκρυα τῆς μετανοίας, νὰ τὴν κάνῃ μιὰ φάτνη κ᾿ ἕναν οὐρανό.
Ἂς τοῦ δώσουμε λοιπὸν τὴν καρδιά μας. Τότε ἀληθινὰ κ᾿ ἐμεῖς, τὴ νύχτα τῆς Γεννήσεως, στὴ γῆ θὰ πατοῦμε ἀλλὰ στὰ οὐράνια θὰ βρισκώμεθα, καὶ πάνω ἐκεῖ θ ᾿ ἀκοῦμε τὸ «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία» (Λουκ. 2,14). Ἀμήν.
(ἑσπερινὴ ὁμιλία στὸν ἱ. ναὸ Ἁγίου Παντελεήμονος Φλωρίνης, Σάββατο 19-12-1970)