«Γράφω ὑμῖν νεανίσκοι, ὅτι νενικήκατε τὸν πονηρόν» (Α΄ Ἰωάν. 2,13 Επιστολή του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου πρὸς τοὺς νέους το 1969.
Ἀγαπητά μου παιδιά, ὁ γέροντας ἐπίσκοπος, ποὺ ὑπηρετῶ ἐπὶ 60 καὶ πλέον χρόνια τὴν Ἐκκλησία καὶ τὸ γένος μας, βρίσκω τὴν εὐκαιρία νὰ σᾶς ἀπευθύνω λίγες λέξεις.
Ἐκλεκτά μας παιδιά! Βρίσκεσθε στὴν πιὸ ὡραία ἀλλὰ καὶ πιὸ ἐπικίνδυνη ἡλικία τῆς ἀνθρώπινης ζωῆς. Ὡραία εἶνε ἡ περίοδος
τῆς νεότητος. Τὸ σῶμα εἶνε ὅλο δύναμι. Ὁ νοῦς διαυγής. Οἱ πόροι ἀνοικτοὶ νὰ ρουφήξουν τὴ γνῶσι, ὅπως τὸ σφουγγάρι ρουφάει τὸ νερό. Ἡ μνήμη στερεά. Ἡ φαντασία ζωηρή. Ἡ ὁρμὴ γιὰ δρᾶσι ἰσχυρή. Τὰ φτερὰ ἕτοιμα νὰ πετάξουν στοὺς μακρινοὺς ὁρίζοντες. Τὸ μέλλον φαντάζει μὲ φῶς ἐκθαμβωτικό. Ὅλα φαίνονται ὡραῖα, ἑλκυστικά, μαγευτικά. Κανένα σύννεφο δὲν σκιάζει τὸν οὐρανὸ τῆς ψυχῆς τοῦ νέου. Ὁ νέος ρεμβάζει, πλάθει ὄνειρα σχεδιάζει,… Ὡραία ἡ περίοδος τῆς νεότητος. Ἀλλὰ καὶ ἐπικίνδυνη. Γιατὶ κάθε νέος βρίσκεται σὲ μιὰ στροφή. Ἐμπρός του δυὸ δρόμοι παρουσιάζονται Κρίνω σκόπιμο νὰ σᾶς ὑπενθυμίσω ἕνα γνωστό σας ἔφηβο τοῦ ἀρχαίου κόσμου τῆς πατρίδος μας· εἶνε ὁ Ἡρακλῆς. Ἡ ἀρχαία μυθολογία, στὴν ὁποία πρέπει νὰ ποῦμε ὅτι ὑπάρχουν καὶ στοιχεῖα ἐποικοδομητικά, λέει γι᾿ αὐτὸν ὅτι, ὅταν ἦρθε στὴν ἐφηβικὴ ἡλικία (16 – 18 ἐτῶν), βγῆκε ἀπὸ τὴν πόλι σ᾿ ἕνα ἔρημο μέρος, κ᾿ ἐκεῖ ἄρχισε νὰ συλλογίζεται τί πρέπει νὰ πράξῃ. Ξαφνικὰ παρουσιάζονται μπροστά του δυὸ γυναῖκες. Ἡ μιὰ παχύσαρκη καὶ στολισμένη μὲ φανταχτερὰ φορέματα, ἡ ἄλλη σοβαρὴ καὶ ντυμένη μὲ σεμνὴ ἐνδυμασία. Ἡ πρώτη πλησίασε τὸν Ἡρακλῆ καὶ τοῦ λέει· ―Ἂν μ᾿ ἀκούσῃς, θὰ ζήσῃς εὐτυχισμένος. Δὲν θὰ κουράζεσαι. Δὲν θὰ δουλεύῃς. Θὰ τρῶς ὅσο θέλεις. Θὰ κοιμᾶσαι ὅσο θέλεις. Θὰ διασκεδάζῃς ὅσο θέλεις. Ἄλλοι θὰ δουλεύουν καὶ θὰ σὲ τρέφουν… Τὰ λόγια αὐτὰ φάνηκαν ὡραῖα στὸν Ἡρακλῆ καὶ τὴ ρώτησε· ―Ποιό εἶνε τ᾿ ὄνομά σου; Κ᾿ ἐκείνη ἀπάντησε· ―Οἱ ἐχθροί μου μὲ λένε Κακία, οἱ φίλοι μου μου ὅμως μὲ λένε Εὐδαιμονία. Ἔπειτα τὸν πλησίασε ἡ ἄλλη. ―Νέε μου, τοῦ εἶπε· ἐγὼ δὲν πρόκειται νὰ σὲ κολακεύσω καὶ νὰ σοῦ προτείνω εὔκολα πράγματα. Σοῦ λέω, ὅτι τὰ ἀγαθὰ ἀποκτῶνται μὲ κόπους. Ἂν εἶσαι γεωργός, πρέπει νὰ σκάβῃς βαθειὰ τὴ γῆ, γιὰ νὰ σοῦ ἀποδώσῃ τοὺς καρπούς της. Ἂν εἶσαι βοσκός, πρέπει νὰ σηκώνεσαι πρωὶ καὶ νὰ ὁδηγῇς τὰ πρόβατα σὲ χλοερὰ λιβάδια, νὰ τὰ ποτίζῃς μὲ δροσερὸ νερό, καὶ τὴ νύχτα νὰ τὰ φυλᾷς ἀπὸ τοὺς κλέφτες καὶ τὰ ἄγρια θηρία. Ἂν εἶσαι ψαρᾶς, πρέπει νὰ ξενυχτᾷς ρίχνοντας τὰ δίχτυα σου στὴ θάλασσα. Ἂν εἶσαι ναύτης, πρέπει νὰ ταξιδεύῃς καὶ ν᾿ ἀντιμετωπίζῃς τὰ ἄγρια κύματα ποὺ θὰ ὁρμοῦν νὰ καταποντίσουν τὸ πλοῖο. Ἂν θέλης νὰ σ᾿ ἀγαπᾷ ὅλη ἡ πόλι, πρέπει νὰ κάνῃς καλὸ σ᾿ ὅλη τὴν πόλι. Ἂν θέλης νὰ σ᾿ ἀγαπᾷ ὅλη ἡ Ἑλλάδα, πρέπει νὰ κάνῃς καλὸ σ᾿ ὅλη τὴν Ἑλλάδα. ―Ποιό εἶνε τὸ ὄνομά σου; τὴν ἐρωτᾶ. Κ᾿ ἐκείνη ἀπαντᾶ· ―Ἐχθροὶ καὶ φίλοι μὲ ὀνομάζουν Ἀρετή. Ὁ Ἡρακλῆς, ὅπως εἶνε γνωστό, ἄκουσε τὴν Ἀρετή. Κοπίασε, μόχθησε, καὶ μὲ τοὺς 10 ἄθλους ποὺ ἔκανε ἀναδείχθηκε ἕνας ἀπὸ τοὺς περιφημότερους ἄνδρες τῆς ἀρχαίας Ἑλλάδος.
* * *
Ἀλλ᾿ ἐγὼ ἐδῶ δὲν θέλω νὰ σᾶς προβάλλω πρὸς μίμησιν ἕνα μυθικὸ πρόσωπο τοῦ ἀρχαίου κόσμου, τὸν Ἡρακλῆ. Σᾶς προβάλλω τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, τὸν ἱδρυτὴ τῆς ἁγίας μας Ἐκκλησίας, ποὺ μὲ τὴν ἀσύγκριτη διδασκαλία του καὶ τὸ ὑπέροχο παράδειγμά του, ἀλλὰ καὶ μὲ τοὺς μυριάδες ἥρωες – ἁγίους ποὺ ἀνέδειξε, σᾶς καλεῖ λέγοντας· ―Νέοι! «Πλατεῖα ἡ πύλη καὶ εὐρύχωρος ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ἀπώλειαν, καὶ πολλοί εἰσιν οἱ εἰσερχόμενοι δι᾿ αὐτῆς. Τί στενὴ ἡ πύλη καὶ τεθλιμμένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν, καὶ ὀλίγοι εἰσὶν οἱ εὑρίσκοντες αὐτήν!» (Ματθ. 7,13-14). Δυὸ δρόμοι ἀνοίγονται μπροστά σας. Ὁ ἕνας δρόμος εἶνε στενός, εἶνε δύσκολος, εἶνε ἀνηφορικός. Πολλὰ ἐμπόδια ἔχει. Ἀλλὰ στὸ τέλος τοῦ δρόμου σᾶς περιμένει ἡ τιμὴ καὶ ἡ δόξα. Σᾶς περιμένει ὁ ἄγγελος, γιὰ νὰ σᾶς στεφανώση μὲ τὸ ἀμάραντο στεφάνι τῆς δόξης. Εἶνε ὁ δρόμος τῆς ἀρετῆς. Εἶνε ὁ δρόμος τοῦ Γολγοθᾶ, τὸν ὁποῖο πρῶτος βάδισε ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός. Ὁ ἄλλος δρόμος εἶνε δρόμος πλατὺς καὶ εὐρύχωρος. Στὴν ἀρχή του ἀκούγονται γλυκύτατα, τραγούδια σειρήνων. Προσφέρονται γλυκύσματα, κάνιστρα μὲ λουλούδια. Ἀλλὰ στὸ τέλος ἀκούγονται ἀναστεναγμοί, θρῆνοι καὶ κοπετοί. Στὸ τέλος ἕνα θηρίο ἀνοίγει τὸ πελώριο στόμα του καὶ καταπίνει τὰ θύματά του, τὶς μυριάδες ἀνθρώπους, ποὺ ἀπερίσκεπτα ἀκολούθησαν τὸν εὐρύχωρο δρόμο. Καὶ ὁ δρόμος αὐτὸς εἶνε ὁ δρόμος τῆς κακίας, τῆς ἀπιστίας καὶ τῆς διαφθορᾶς. Ὅπως διδάσκει ἡ σύγχρονη ψυχολογία καὶ ἰδίως τὸ ὑπέροχο βιβλίο τοῦ Καρρὲλ «Ὁ ἄνθρωπος αὐτὸς ὁ ἄγνωστος», ὁ ἄνθρωπος πολεμεῖται ἀπὸ ὁρατοὺς καὶ ἀοράτους ἐχθρούς. Πολεμεῖται ἐσωτερικῶς καὶ ἐξωτερικῶς. Ὅπως οἱ Καρυάτιδες τῆς Ἀκροπόλεως σηκώνουν στὰ κεφάλια τους βαρὺ φορτίο, ἔτσι καὶ οἱ ἄνθρωποι ἀπὸ τὴν ὥρα ποὺ θὰ γεννηθοῦν φέρουν ἐπάνω τους βαρὺ φορτίο, τὸ ὁποῖο ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία ὀνομάζει προπατορικὸ ἁμάρτημα, δηλαδὴ ἁμάρτημα ποὺ μεταδίδεται ἀπὸ τοὺς πρώτους ἀνθρώπους, τὸν Ἀδὰμ καὶ τὴν Εὔα. Ἡ σύγχρονη ψυχολογία τοῦ βάθους αὐτὸ τὸ ὀνομάζει κληρονομικότητα. Ἡ πεῖρα μὲ μύρια παραδείγματα ἀποδεικνύει, ὅτι τὰ παιδιὰ ποὺ γεννιῶνται μοιάζουν σωματικῶς ἀλλὰ καὶ ψυχικῶς μὲ τοὺς γονεῖς τους. Μία στατιστικὴ ἀναφέρει, ὅτι ἔκφυλοι γονεῖς ἐπὶ σειρὰ γενεῶν ταλαιπώρησαν τὴν ἀνθρωπότητα μὲ παιδιὰ βεβαρημένα ἀπὸ κακὴ κληρονομικότητα. Γι᾿ αὐτὸ καὶ οἱ ἐπιστήμονες λένε, ὅτι τέτοιοι νέοι δὲν εἶνε ἄξιοι νὰ κάνουν γάμο… Ἀλλὰ ὁ ἄνθρωπος, καὶ μάλιστα ὁ νέος ὅπως ἐσεῖς, πολεμεῖται καὶ ἐξωτερικῶς, ἰδιαιτέρως μάλιστα στὴ σημερινὴ ἐποχή, ἀπὸ ὅ,τι ἀκούει καὶ ἀπὸ ὅ,τι βλέπει στὰ αἰσχρὰ περιοδικὰ καὶ ἐφημερίδες, στὰ ραδιόφωνα καὶ στοὺς κινηματογράφους, στὶς τηλεοράσεις καὶ στὰ βίντεο. Ἐκπληρώνεται δὲ στὶς μέρες μας ἡ προφητεία τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ, ὁ ὁποῖος πρὸ 200 καὶ πλέον ἐτῶν προφήτευσε, ὅτι ὁ σατανᾶς θὰ βγάλῃ ἕνα κουτὶ μὲ τὸ ὁποῖο θὰ τρελάνῃ τὴν ἀνθρωπότητα· αὐτὸ εἶνε ἡ τηλεόρασι. Πάρα πολλὰ ἐγκλήματα, ποὺ διαπράττονται ἀπὸ τὴ νεολαία, ἔγιναν κατ᾿ ἀπομίμησι τῶν λεγομένων ἠθοποιῶν. Ἡ νεολαία μας ἐπίσης κινδυνεύει ἀπὸ τὰ νυχτερινὰ κέντρα, ποὺ λειτουργοῦν μέχρι τὶς πρωινὲς ὧρες καὶ οἱ νέοι μας βγαίνουν ἀπὸ ᾿κεῖ σὲ θηριώδη κατάστασι, ὅπως ἀκριβῶς οἱ σύντροφοι τοῦ Ὀδυσσέα ποὺ ἦταν κλεισμένοι στὸ μυθικὸ σπήλαιο τῆς Κίρκης. Ἡ πεῖρα τῆς ζωῆς διδάσκει, ὅτι κανένας νέος δὲν μετάνοιωσε ποὺ βάδισε τὸ δρόμο τῆς ἀρετῆς, τῆς χριστιανικῆς ζωῆς, τῆς αἰωνίου ζωῆς. Ἀντιθέτως διδάσκει, ὅτι μυριάδες νέοι μετάνοιωσαν καὶ ἔκλαψαν πικρά διότι ἀκολούθησαν τὸ δρόμο τῆς κακίας, τοῦ θανάτου, τοῦ αἰωνίου θανάτου, τὸ δρόμο τοῦ ᾅδη.* * *
Λένε ὅτι κάποιος, ποὺ ἐχθρευόταν καὶ φθονοῦσε ἕναν ἄλλον, τοῦ πρόσφερε σὰν δεῖγμα εὐγενῶν αἰσθημάτων ἕνα κάνιστρο, δηλαδὴ πανέρι, γεμᾶτο ἀπὸ πολύχρωμα καὶ εὐωδιαστὰ ἄνθη. Ὁ ἄνθρωπος ἐνθουσιάστηκε καὶ εὐχαρίστησε, θερμά. Ὁ δύστυχος, ποῦ νὰ ἤξερε σὲ τί παγίδα εἶχε πέσει! Διότι μόλις ἅπλωσε τὰ χέρια του στὸ κάνιστρο, μιὰ ὀχιά, ποὺ εἶχε κρύψει στὸ κάνιστρο ὁ ἐχθρός του, τὸν δάγκωσε καὶ τὸν θανάτωσε. Κάτω ἀπὸ τὰ λουλούδια κρυβόταν ὁ θάνατος! Αὐτὸ συμβαίνει πολλὲς φορὲς καὶ μὲ τὴν ἄπειρη νεότητα. Ὄχι ἕνα ἢ δύο, ἀλλὰ πολλὰ κάνιστρα, γεμᾶτα ἀπὸ ὡραῖα καὶ εὐωδιαστὰ λουλούδια, προσφέρει ὁ κόσμος. Νὰ τὰ ὀνομάσουμε;…Πολλοὶ λοιπὸν οἱ κίνδυνοι. Σὲ μιὰ τέτοια ἐποχὴ ποὺ ζῆτε, ἀγαπητοί μου νέοι, μία δύναμι εἶνε ἱκανὴ νὰ σᾶς συγκρατήσῃ καὶ νὰ σᾶς ὁδηγήσῃ στὴ νίκη καὶ στὸ θρίαμβο· καὶ αὐτὴ εἶνε ἡ πίστι στὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν. Ὅπως λέει ἡ ἁγία Γραφή, «αὕτη ἐστὶν ἡ νίκη ἡ νικήσασα τὸν κόσμον, ἡ πίστις ἡμῶν» (Α΄ Ἰωάν. 5,4). Μυστηριώδης δύναμι, ποὺ προέρχεται ἀπὸ τὴν πίστι. Καὶ τὰ παραδείγματα ἡρωικῶν νέων μαρτύρων ἀποδεικνύουν, ὅτι αὐτὴ ἔκανε θαύματα, νίκησε τὸ κακό.Ὅλοι θέλουμε μιὰ νεολαία ὄχι σάπια, διεφθαρμένη καὶ ἔκφυλη, συμφορὰ γιὰ τὴν οἰκογένεια καὶ τὴν κοινωνία, ντροπὴ γιὰ τὸ ἔθνος. Θέλουμε μιὰ νεολαία, ποὺ νά ᾿χη σώματα γερά, μυαλὸ φωτισμένο ἀπὸ γνῶσι καὶ ἐπιστήμη ἀληθινή, καρδιὰ πλημμυρισμένη ἀπὸ εὐγενικὰ αἰσθήματα, θέλησι ἰσχυρή, χαρακτῆρα ἀδαμάντινο, ποὺ νὰ μὴ λυγίζη στοὺς πειρασμούς, ἀλλὰ νὰ μπορῆ νὰ λέη στοὺς ἐχθροὺς τῆς ἀρετῆς καὶ τοῦ καθήκοντος τὸ ὄχι. Θέλουμε νεολαία ἡρωική, ἀντάξια τῶν γενεῶν ποὺ πέρασαν καὶ μὲ τὰ κατορθώματά τους τίμησαν τὸ ἑλληνικὸ καὶ τὸ χριστιανικὸ ὄνομα. Θέλουμε νεολαία πρωτοπόρο στὸ δρόμο τῆς γνώσεως καὶ τῆς ἀρετῆς. Ἀλλὰ μιὰ τέτοια νεολαία δὲν μορφώνεται στὰ κοσμικὰ καὶ ἁμαρτωλὰ κέντρα τῆς ἐποχῆς μας. Δὲν μορφώνεται στὰ θέατρα καὶ τοὺς κινηματογράφους, στὰ αἰσχρὰ παιχνίδια καὶ τοὺς ἔκφυλους χορούς. Ὄχι! Σ᾿ αὐτὰ τὰ κέντρα ἡ νεολαία διαλύεται καὶ καταστρέφεται. Ἡ νεολαία μορφώνεται, ἐξευγενίζεται καὶ ἀποκτᾶ φτερὰ γιὰ τὰ μεγάλα καὶ τὰ ὑψηλὰ μόνο μέσα στὸ περιβάλλον τῆς ἁγίας μας Ἐκκλησίας. Ὁ Ἰησοῦς Χριστός, ὁ ἱδρυτὴς τῆς Ἐκκλησίας, εἶνε τὸ πρότυπο τῆς ἀρετῆς γιὰ κάθε ἄνθρωπο, ἀλλὰ ἰδίως γιὰ τὴ νεότητα. Ὠνομάστηκε Βασιλεὺς τῶν νέων! Καὶ δικαίως. Νέος δίδαξε. Νέος θαυματούργησε. Νέος σταυρώθηκε πάνω στὸ φρικτὸ Γολγοθᾶ καὶ πρόσφερε τὸ τίμιο αἷμα του γιὰ νὰ ζήση ἡ ἀνθρωπότητα. Καὶ Νέος ἐξακολουθεῖ νὰ εἶνε. Αἰώνια νεότητα ἀνθίζει στὸ πρόσωπό του. Τὰ χρόνια, οἱ αἰῶνες καὶ οἱ χιλιετίες δὲν πρόκειται νὰ μειώσουν οὔτε στὸ παραμικρὸ τὴ λάμψι του. Ἀνάμεσα σὲ μύριες μεταβολές, ἀναστατώσεις καὶ σεισμοὺς τοῦ ὑλικοῦ καὶ τοῦ πνευματικοῦ σύμπαντος, ὁ Χριστὸς θὰ παραμένη ὁ Ἥλιος τῶν ἐκλεκτῶν ψυχῶν. Παιδιά μου! Πλησιάστε τὸ Χριστό. «Δεῦτε λάβετε φῶς ἐκ τοῦ ἀνεσπέρου Φωτός». Ἀκολουθῆστε τὴν ὁδὸ τῆς αἰωνίου ζωῆς. Δὲν πλασθήκατε γιὰ τὴ φθορά. Πλασθήκατε γιὰ τὴν ἀφθαρσία. Ἐκλεκτοὶ ἔφηβοι! Ἀκολουθῆστε κ᾿ ἐσεῖς τὴν στενὴ καὶ τεθλιμμένη ὁδὸ τῆς πίστεως καὶ τῆς ἀρετῆς. Ἡ μικρὴ ἀλλ᾿ ἔνδοξη πατρίδα μας περιμένει ἀπὸ σᾶς λαμπρὰ κατορθώματα. Είθε κανεὶς ἀπὸ σᾶς νὰ μὴ γίνῃ ἄπιστος καὶ προδότης. Κι ἂν ἀκόμη μείνετε λίγοι, μαζί σας εἶνε ὁ Ἀήττητος, ὁ Χριστός, «ὃν παῖδες ὑμνεῖτε καὶ ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας».
Επιστολή του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου πρὸς τοὺς νέους το 1969