Η παραλιακή πόλη του Ξυλοκάστρου στην Κορινθία κοσμείται με τον βυζαντινού ρυθμού μεγαλοπρεπή ιερό ενοριακό ναό του Αγίου Μακαρίου του Νοταρά Αρχιεπισκόπου Κορίνθου(1), ο οποίος αποτελεί ένα αρχιτεκτονικό και καλλιτεχνικό κόσμημα για την πόλη.
Ο περικαλλής αυτός ιερός ναός, ο οποίος είναι και ο μοναδικός μέχρι
σήμερα ενοριακός ναός επ’ ονόματι του Αγίου στον ελλαδικό χώρο (ο επ’
ονόματι των Αγίων Γεωργίου και Μακαρίου ενοριακός ναός στην πόλη της
Κορίνθου είναι
γνωστός ως Άγιος Γεώργιος), ανεγέρθηκε στη θέση ενός μικρότερου μονοθάλαμου ιερού ναού, ο οποίος μέχρι το 1929 χρησίμευε ως κοιμητηριακός ναός και στις 11 Απριλίου 1981 ανακηρύχθηκε ενοριακός με απόφαση του σχετικού προεδρικού διατάγματος. Ο νέος μεγαλοπρεπής ιερός ναός του Αγίου Μακαρίου Ξυλοκάστρου, ο οποίος σχεδιάστηκε από τον επιφανή αρχιτέκτονα Φαίδωνα Κυδωνιάτη και είναι αντάξιος του πολύπτυχου έργου και της βαρυσήμαντης προσφοράς του Αγίου στην Ορθόδοξη Εκκλησία, θεμελιώθηκε την 1 Μαρτίου 1987 και εγκαινιάσθηκε με την πρέπουσα εκκλησιαστική λαμπρότητα από τον Θεοφιλέστατο Επίσκοπο Διαυλείας (νυν Μητροπολίτη Διδυμοτείχου και Ορεστιάδος) κ. Δαμασκηνό την Κυριακή των Μυροφόρων 15 Μαΐου 2005 επ’ ευκαιρία της επετειακής συμπληρώσεως 200 ετών από την οσιακή Κοίμηση του Αγίου (1805 - 2005). Ο ναός ιστορείται από τον κορινθιακής καταγωγής διακεκριμένο αγιογράφο κ. Βλάσιο Τσοτσώνη, ενώ αριστουργηματικές είναι και οι ψηφιδωτές απεικονίσεις, που αποτελούν έργα των μοναζουσών της Ιεράς Μονής Αγίων Κηρύκου και Ιουλίττης Σιδηροκάστρου Σερρών, οι οποίες συνεχίζουν σήμερα το έργο τους στην Ιερά Μονή Παναγίας Παντανάσσης Κερατέας Αττικής.
γνωστός ως Άγιος Γεώργιος), ανεγέρθηκε στη θέση ενός μικρότερου μονοθάλαμου ιερού ναού, ο οποίος μέχρι το 1929 χρησίμευε ως κοιμητηριακός ναός και στις 11 Απριλίου 1981 ανακηρύχθηκε ενοριακός με απόφαση του σχετικού προεδρικού διατάγματος. Ο νέος μεγαλοπρεπής ιερός ναός του Αγίου Μακαρίου Ξυλοκάστρου, ο οποίος σχεδιάστηκε από τον επιφανή αρχιτέκτονα Φαίδωνα Κυδωνιάτη και είναι αντάξιος του πολύπτυχου έργου και της βαρυσήμαντης προσφοράς του Αγίου στην Ορθόδοξη Εκκλησία, θεμελιώθηκε την 1 Μαρτίου 1987 και εγκαινιάσθηκε με την πρέπουσα εκκλησιαστική λαμπρότητα από τον Θεοφιλέστατο Επίσκοπο Διαυλείας (νυν Μητροπολίτη Διδυμοτείχου και Ορεστιάδος) κ. Δαμασκηνό την Κυριακή των Μυροφόρων 15 Μαΐου 2005 επ’ ευκαιρία της επετειακής συμπληρώσεως 200 ετών από την οσιακή Κοίμηση του Αγίου (1805 - 2005). Ο ναός ιστορείται από τον κορινθιακής καταγωγής διακεκριμένο αγιογράφο κ. Βλάσιο Τσοτσώνη, ενώ αριστουργηματικές είναι και οι ψηφιδωτές απεικονίσεις, που αποτελούν έργα των μοναζουσών της Ιεράς Μονής Αγίων Κηρύκου και Ιουλίττης Σιδηροκάστρου Σερρών, οι οποίες συνεχίζουν σήμερα το έργο τους στην Ιερά Μονή Παναγίας Παντανάσσης Κερατέας Αττικής.
Ο ιερός ναός του Αγίου
Μακαρίου Ξυλοκάστρου κοσμείται με αξιομνημόνευτες φορητές εικόνες του
Αγίου, ο οποίος αναδείχθηκε Γενάρχης του Φιλοκαλισμού και μία από τις
πιο λαμπρές και χαρισματικές φυσιογνωμίες της Ορθοδόξου Εκκλησίας κατά
τον 18ο αιώνα. Ο επιφανής αγιογράφος κ. Βλάσιος Τσοτσώνης έχει ιστορήσει
τη φορητή εικόνα του Αγίου στο τέμπλο(2), αλλά και την προσκυνηματική εικόνα στο κεντρικό προσκυνητάριο του ναού(3).
Και στις δύο εικόνες ο πανευκλεής ιεράρχης της Κορίνθου Άγιος Μακάριος ο
Νοταράς εικονίζεται ως φωτεινός και πολύαθλος ασκητής να ευλογεί με το
δεξί του χέρι και να κρατά το Ευαγγέλιο με το αριστερό.
Αξιομνημόνευτη είναι και
η φυλασσόμενη στον ναό και φιλοτεχνημένη το 1948 στην Ιερά Σκήτη του
Αγίου Μάρκου της Χίου εικόνα του Αγίου(4).
Σ’ αυτή ο θεόληπτος και ουρανόφρων ιεράρχης της Αποστολικής Εκκλησίας
της Κορίνθου, ο οποίος κατά τα τελευταία δώδεκα έτη της ζωής του
εγκαταβίωσε στον Βροντάδο της μυροβόλου Χίου, όπου και εκοιμήθη στις 17 Απριλίου 1805,
απεικονίζεται σύμφωνα με τη χιακή εικονογραφική τέχνη και παράδοση, που
θέλει τον ασκητή και θεοφόρο επίσκοπο να φορά μανδύα και να κρατά
πατερίτσα.
Επίσης στον ναό φυλάσσεται και η μικρών διαστάσεων λαϊκής τεχνοτροπίας φορητή εικόνα του Αγίου(5),
στην οποία ο ενάρετος και φιλόστοργος ποιμενάρχης της Κορίνθου
εικονίζεται ως απλός και ταπεινός μοναχός να κρατά με σταυρωμένα τα
χέρια του την καλογερική του ράβδο. Στον περικαλλή ιερό ναό του Αγίου
Μακαρίου Ξυλοκάστρου φυλάσσεται επίσης φορητή εικόνα του Αγίου, στην
οποία ο Άγιος Μακάριος εικονίζεται ολόσωμος με αρχιερατικό μανδύα,
ωμοφόριο και επιτραχήλιο(6). Η εικόνα αυτή λιτανεύεται στην ετήσια πανήγυρη του ναού, η οποία έχει οριστεί με απόφαση της Ιεράς Μητροπόλεως Κορίνθου να τελείται κατ’ έτος την Κυριακή του Θωμά.
Στον υπόγειο χώρο του ναού διατηρείται και το ξύλινο τέμπλο του παλαιού
ναού του Αγίου Μακαρίου, το οποίο κοσμείται με φορητή εικόνα του Αγίου,
στην οποία ο εκλεκτός γόνος των Τρικάλων Κορινθίας και Γενάρχης του
Φιλοκαλισμού Άγιος Μακάριος ο Νοταράς εικονίζεται με σταυρωμένα χέρια,
ενώ φέρει ωμοφόριο ως διακριτικό του αρχιερατικού του αξιώματος.
Εντυπωσιακή είναι και η ψηφιδωτή απεικόνιση του Αγίου(7),
η οποία κοσμεί το υπέρθυρο της κεντρικής εισόδου του ναού. Σ’ αυτή ο
Άγιος Μακάριος φιλοτεχνήθηκε σύμφωνα με την παλαιά εφέστια εικόνα του, η
οποία αποδίδει αριστουργηματικά τη μορφή του και φυλάσσεται στο ομώνυμο
παρεκκλήσιο της Ιεράς Μονής Ευαγγελισμού Θεοτόκου Ικαρίας.
Ο μεγαλοπρεπής ιερός
ενοριακός ναός του Αγίου Μακαρίου Ξυλοκάστρου δίνει την ευκαιρία στον
επισκέπτη και προσκυνητή να θαυμάσει μέσα από τις φορητές εικόνες, που
κοσμούν τον ναό, τη μορφή του θεοφόρου, πανευκλεούς και θαυματουργού
ιεράρχου της Κορίνθου, ο οποίος αναδείχθηκε σκεύος εκλογής της θείας
χάριτος και μας διδάσκει με τον ενάρετο βίο του, την άκρα ταπείνωση,
εγκράτεια και αφιλοχρηματία του, αλλά και με την πολύτιμη προσφορά του
στην Ορθόδοξη Εκκλησία μας.
Αριστείδης Γ. Θεοδωρόπουλος
Εκπαιδευτικός
Βιβλιογραφία
· Θεοδωροπούλου Αριστείδου Γ.,
Άγιος Μακάριος Ξυλοκάστρου - Ένας περικαλλής ναός αφιερωμένος στον
θαυματουργό ιεράρχη της Κορίνθου, Εφημερίδα «Ημερησία Κορίνθου»,
Αριθμός φύλλου 7338, Κόρινθος 09-04-2010 / syndesmosklchi.blogspot.com 17-04-2010.