Οι
λογισμοί “συμμαρτυρούσης αυτών της συνειδήσεως και μεταξύ αλλήλων των
λογισμών κατηγορούντων ή και απολογουμένων εν ημέρα, ότε κρινεί ο Θεός
τα κρυπτά των ανθρώπων”.
Η Δευτέρα Παρουσία του Χριστού και η τελική κρίση είναι βασική διδασκαλία της Εκκλησίας, την οποία άλλωστε ομολογούμε και στο Σύμβολο της Πίστεως. Τότε θα φανερωθούν όλα τα κρυπτά των ανθρώπων. Η συνείδηση, που
σύμφωνα με τον άγιο Ιωάννη το Δαμασκηνό, είναι ο “νόμος του Νοός” μας, θα μαρτυρεί ή θα κατηγορεί. Όλα εκείνα τα οποία τώρα επιμελώς κρύπτονται, τότε θα αποκαλυφθούν. Μας το λέει καθαρά το σημερινό αποστολικό ανάγνωσμα: “... εν ημέρα ότε κρινεί ο Θεός τα κρυπτά των ανθρώπων κατά το Ευαγγέλιόν μου δια Ιησού Χριστού”. Και προλέγει ότι τότε άλλοι λογισμοί θα κατηγορούν και άλλοι θα υπερασπίζουν. “Και μεταξύ αλλήλων των λογισμών κατηγορούντων ή και απολογουμένων”. Μέσα στα κρυπτά των ανθρώπων, που τότε θα αποκαλυφθούν, είναι και οι λογισμοί που είναι καθοριστικός παράγοντας στη ζωή μας, αρνητικά ή θετικά. και όμως, τις περισσότερες φορές εμείς αγνοούμε την ύπαρξη και τη σημασία τους.
Οι ΠατέρεςΟι άγιοι Πατέρες μέσα από τη σοφία τους μας διδάσκουν πολλά γύρω απ’ αυτό το θέμα. Μιλώντας μέσα από τη δική τους προσωπική πείρα και έχοντας βέβαια τη θεία φώτιση, υποδεικνύουν ότι οι λογισμοί δεν είναι απλώς οι σκέψεις που έρονται μέσα μας, αλλά οι εικόνες που προέρχονται από τις αισθήσεις και τη φαντασία και οι οποίες ελκύουν τις κατάλληλες για κάθε περίπτωση σκέψεις. Αυτούς τους λογισμούς, σύμφωνα με την πατερική σκέψη, μπορούμε να τους χωρίσουμε σε τέσσερις μεγάλες κατηγορίες: α) στους φυσικούς που εκπηγάζουν από τις συνθήκες της ζωής μας, β) στους δαιμονικούς λογισμούς που είναι ενέργεια του πονηρού, γ) στους εμπαθείς που είναι ενέργεια των παθών και δ) στους αγαθούς λογισμούς που είναι ενέργεια του Θεού. Εφιστάται ιδιαίτερα η προσοχή στους πονηρούς λογισμούς, οι οποίοι ταράζουν και αναστατώνουν την ψυχή του ανθρώπου, γι’ αυτό και προβάλλει επιτακτική η ανάγκη ν’ απελευθερωθεί από την τυραννική εξουσία τους. Επομένως, ο πόλεμος εναντίον των πονηρών λογισμών είναι ουσιαστικά πόλεμος εναντίον του διαβόλου, που σηματοδοτεί και τη διασφάλιση της εσωτερικής μας ελευθερίας. Σύμφωνα με την ορθόδοξη διδασκαλία, ο νους είναι ο τροφοδότης της καρδιάς. Ό,τι δώσουμε στο νου αμέσως διαβιβάζεται στην καρδιά και προχωρεί η αμαρτία στην τελική της ανάπτυξη. Η αμαρτία, γνωρίζουμε πολύ καλά, ότι επιδρά βαθύτερα σε όλη την ύπαρξη του ανθρώπου. Τον συνταράζει και τον κλονίζει ψυχικά, αλλά πολλές φορές και σωματικά. Θεραπεία. Μια βασική αρχή που σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να παραγνωρίζεται είναι ότι δεν ενδείκνυται να μένουμε στη διάγνωση, αλλά να προχωρούμε και στη θεραπεία. Οι Πατέρες της Εκκλησίας μας μιλούν με αρκετή σαφήνεια για το πως θα πρέπει να προχωρήσουμε. Πρώτα, θα πρέπει να στοχεύουμε κατά το δυνατό στην ελάττωση των εξωτερικών ερεθισμάτων, κατά τρόπο που να διατηρούμε τις αισθήσεις και το νου μας καθαρό. έπειτα, χρειάζεται καταφρόνηση των λογισμών, στο βαθμό που αυτοί αποβαίνουν ζημιογόνοι για την ψυχή μας και ταράζουν την εσωτερική μας γαλήνη και ηρεμία. Επίσης συνιστάται η υπομονή, αλλά και πολλή προσπάθεια για να μην ικανοποιούμε τους λογισμούς αυτούς σε σημείο που να γινόμαστε δέσμιοι τους. Εξάλλου, η μεγάλη εμπιστοσύνη στο Θεό και η αυταπάρνηση, αποβαίνουν σωτήρια φάρμακα. να εφαρμόζουμε δηλαδή το “εαυτούς και αλλήλους και πάσαν την ζωήν ημών Χριστώ τω Θεώ παραθώμεθα”. Η συνεχής καλλιέργεια αγαθών λογισμών, των αντίθετων που μας υποβάλλει ο πονηρός και επίσης η διαρκής εγρήγορση και ετοιμότητα, αποτελούν σωτήριες διεξόδους και ασφαλείς δικλείδες ζωής. Αγαπητοί, θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι πολλές είναι οι ανισορροπίες που προέρχονται από την ακαταστασία των λογισμών. Αφήνουμε αχαλίνωτη τη σκέψη και τις αισθήσεις και έτσι περιορίζεται ασφυκτικά η εν Χριστώ ελευθερία μας. Γινόμαστε με αυτό τον τρόπο δούλοι του πονηρού. Αν επομένως επιθυμούμε ν’ αποκτήσουμε πνευματική ευρωστία, θα πρέπει να ενδιαφερθούμε και γι’ αυτά τα κρυπτά και κυρίως για τους λογισμούς. Με την στόχευση ν’ απορρίπτουμε τους πονηρούς και να υιοθετούμε τους αγαθούς. Μόνο τότε μπορούμε να βιώσουμε την ελευθερία και μάλιστα στην πιο αυθεντική μορφή της εν Χριστώ.
Η Δευτέρα Παρουσία του Χριστού και η τελική κρίση είναι βασική διδασκαλία της Εκκλησίας, την οποία άλλωστε ομολογούμε και στο Σύμβολο της Πίστεως. Τότε θα φανερωθούν όλα τα κρυπτά των ανθρώπων. Η συνείδηση, που
σύμφωνα με τον άγιο Ιωάννη το Δαμασκηνό, είναι ο “νόμος του Νοός” μας, θα μαρτυρεί ή θα κατηγορεί. Όλα εκείνα τα οποία τώρα επιμελώς κρύπτονται, τότε θα αποκαλυφθούν. Μας το λέει καθαρά το σημερινό αποστολικό ανάγνωσμα: “... εν ημέρα ότε κρινεί ο Θεός τα κρυπτά των ανθρώπων κατά το Ευαγγέλιόν μου δια Ιησού Χριστού”. Και προλέγει ότι τότε άλλοι λογισμοί θα κατηγορούν και άλλοι θα υπερασπίζουν. “Και μεταξύ αλλήλων των λογισμών κατηγορούντων ή και απολογουμένων”. Μέσα στα κρυπτά των ανθρώπων, που τότε θα αποκαλυφθούν, είναι και οι λογισμοί που είναι καθοριστικός παράγοντας στη ζωή μας, αρνητικά ή θετικά. και όμως, τις περισσότερες φορές εμείς αγνοούμε την ύπαρξη και τη σημασία τους.
Οι ΠατέρεςΟι άγιοι Πατέρες μέσα από τη σοφία τους μας διδάσκουν πολλά γύρω απ’ αυτό το θέμα. Μιλώντας μέσα από τη δική τους προσωπική πείρα και έχοντας βέβαια τη θεία φώτιση, υποδεικνύουν ότι οι λογισμοί δεν είναι απλώς οι σκέψεις που έρονται μέσα μας, αλλά οι εικόνες που προέρχονται από τις αισθήσεις και τη φαντασία και οι οποίες ελκύουν τις κατάλληλες για κάθε περίπτωση σκέψεις. Αυτούς τους λογισμούς, σύμφωνα με την πατερική σκέψη, μπορούμε να τους χωρίσουμε σε τέσσερις μεγάλες κατηγορίες: α) στους φυσικούς που εκπηγάζουν από τις συνθήκες της ζωής μας, β) στους δαιμονικούς λογισμούς που είναι ενέργεια του πονηρού, γ) στους εμπαθείς που είναι ενέργεια των παθών και δ) στους αγαθούς λογισμούς που είναι ενέργεια του Θεού. Εφιστάται ιδιαίτερα η προσοχή στους πονηρούς λογισμούς, οι οποίοι ταράζουν και αναστατώνουν την ψυχή του ανθρώπου, γι’ αυτό και προβάλλει επιτακτική η ανάγκη ν’ απελευθερωθεί από την τυραννική εξουσία τους. Επομένως, ο πόλεμος εναντίον των πονηρών λογισμών είναι ουσιαστικά πόλεμος εναντίον του διαβόλου, που σηματοδοτεί και τη διασφάλιση της εσωτερικής μας ελευθερίας. Σύμφωνα με την ορθόδοξη διδασκαλία, ο νους είναι ο τροφοδότης της καρδιάς. Ό,τι δώσουμε στο νου αμέσως διαβιβάζεται στην καρδιά και προχωρεί η αμαρτία στην τελική της ανάπτυξη. Η αμαρτία, γνωρίζουμε πολύ καλά, ότι επιδρά βαθύτερα σε όλη την ύπαρξη του ανθρώπου. Τον συνταράζει και τον κλονίζει ψυχικά, αλλά πολλές φορές και σωματικά. Θεραπεία. Μια βασική αρχή που σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να παραγνωρίζεται είναι ότι δεν ενδείκνυται να μένουμε στη διάγνωση, αλλά να προχωρούμε και στη θεραπεία. Οι Πατέρες της Εκκλησίας μας μιλούν με αρκετή σαφήνεια για το πως θα πρέπει να προχωρήσουμε. Πρώτα, θα πρέπει να στοχεύουμε κατά το δυνατό στην ελάττωση των εξωτερικών ερεθισμάτων, κατά τρόπο που να διατηρούμε τις αισθήσεις και το νου μας καθαρό. έπειτα, χρειάζεται καταφρόνηση των λογισμών, στο βαθμό που αυτοί αποβαίνουν ζημιογόνοι για την ψυχή μας και ταράζουν την εσωτερική μας γαλήνη και ηρεμία. Επίσης συνιστάται η υπομονή, αλλά και πολλή προσπάθεια για να μην ικανοποιούμε τους λογισμούς αυτούς σε σημείο που να γινόμαστε δέσμιοι τους. Εξάλλου, η μεγάλη εμπιστοσύνη στο Θεό και η αυταπάρνηση, αποβαίνουν σωτήρια φάρμακα. να εφαρμόζουμε δηλαδή το “εαυτούς και αλλήλους και πάσαν την ζωήν ημών Χριστώ τω Θεώ παραθώμεθα”. Η συνεχής καλλιέργεια αγαθών λογισμών, των αντίθετων που μας υποβάλλει ο πονηρός και επίσης η διαρκής εγρήγορση και ετοιμότητα, αποτελούν σωτήριες διεξόδους και ασφαλείς δικλείδες ζωής. Αγαπητοί, θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι πολλές είναι οι ανισορροπίες που προέρχονται από την ακαταστασία των λογισμών. Αφήνουμε αχαλίνωτη τη σκέψη και τις αισθήσεις και έτσι περιορίζεται ασφυκτικά η εν Χριστώ ελευθερία μας. Γινόμαστε με αυτό τον τρόπο δούλοι του πονηρού. Αν επομένως επιθυμούμε ν’ αποκτήσουμε πνευματική ευρωστία, θα πρέπει να ενδιαφερθούμε και γι’ αυτά τα κρυπτά και κυρίως για τους λογισμούς. Με την στόχευση ν’ απορρίπτουμε τους πονηρούς και να υιοθετούμε τους αγαθούς. Μόνο τότε μπορούμε να βιώσουμε την ελευθερία και μάλιστα στην πιο αυθεντική μορφή της εν Χριστώ.
Γράφει: Χριστάκης Ευσταθίου Θεολόγος
Πηγή: Εκκλησία Κύπρου / http://aktines.blogspot.gr