Κυριακή των Αγίων Πατέρων. Ευαγ. ανάγν.: Ιωάν., ΙΖ΄, 1-13.
«Σήμερα εορτάζουμε για τον εξής λόγο: Αφού ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός ολοκλήρωσε όλο το σχέδιο της ενανθρωπήσεώς Του και με την ένδοξη Ανάληψή Του επανήλθε στον πατρικό Του θρόνο, οι άγιοι Πατέρες μας θέλησαν να μας δείξουν:
α) ότι πραγματικά και αληθινά ο Υιός του Θεού έγινε τέλειος άνθρωπος και ότι ως Θεός και άνθρωπος ανελήφθη στους ουρανούς και κάθισε στα δεξιά του Θεού, εκεί όπου ήταν προηγουμένως και
β) ότι η Σύνοδος της Νίκαιας ανεκήρυξε και ομολόγησε τον ΙησούΧριστό ομοούσιο και ομότιμο με τον Πατέρα.
Σαν εύστοχο τρόπο, λοιπόν, για να πετύχει τα παραπάνω η Εκκλησία μας θεώρησε την τιμή προς τους θεοφόρους Πατέρες που συμμετείχαν στη Σύνοδο εκείνη, η οποία ανεκήρυξε τον αναληφθέντα Ιησού Χριστό τέλειο Θεό και τέλειο άνθρωπο. Έτσι, σαν καλύτερη ημέρα θεώρησε τη σημερινή Κυριακή, γιατί είναι μετά την ένδοξη Ανάληψη του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.
Η Σύνοδος αυτή έγινε όταν ο αυτοκράτορας Μέγας Κωνσταντίνος… ήταν στο εικοστό έτος της βασιλείας του. Όταν σταμάτησαν οι διωγμοί, ο Κωνσταντίνος έγινε στην αρχή βασιλιάς στη Ρώμη. Έπειτα έχτισε την τρισευτυχισμένη πόλη που φέρει το όνομα του, την Κωνσταντινούπολη, το έτος 5858 από Κτίσεως κόσμου. Τότε δημιουργήθηκε και το πρόβλημα με τον Άρειο και την αίρεσή του.
Ο Άρειος καταγόταν απ’ τη Λιβύη… Όμως άρχισε να διδάσκει διδασκαλίες βλάσφημες, που δεν τις αποδεχόταν η Εκκλησία μας… Και τα έλεγε αυτά δήθεν για ν’ αντικρούσει το δυσσεβή Σαββέλιο… Ο άγιος Πέτρος Αλεξανδρείας βλέποντας ότι ο Άρειος δε δεχόταν να απορρίψει τις αιρετικές του διδασκαλίες τον καθήρεσε. Είδε μάλιστα ο άγιος Πέτρος και σχετική οπτασία: Είδε το Χριστό σα βρέφος στο άγιο Θυσιαστήριο με σχισμένο το χιτώνα Του και Τον ρώτησε: «Κύριε, ποιος Σου έσχισε το χιτώνα;». Κι ο Κύριος του απάντησε: «Ο Άρειος».
Όταν μετά τον άγιο Πέτρο έγινε αρχιερεύς της Αλεξανδρείας ο Αχιλλάς…, ο Άρειος υποσχέθηκε να απορρίψει τις διδασκαλίες του. Πείστηκε ο αρχιερεύς, τον επανέφερε στην τάξη των κληρικών, κι από διάκονο τον έκανε πρεσβύτερο… Όσο ζούσε ο Αχιλλάς, ο Άρειος δεν εκδήλωνε τα αιρετικά του φρονήματα. Όταν αυτός εκοιμήθη, έγινε επίσκοπος της πόλεως των Αλεξανδρέων ο άγιος Αλέξανδρος… Διαπίστωσε όμως ότι ο Άρειος πίστευε και δίδασκε πάλι τις βλάσφημες διδασκαλίες του. Συγκάλεσε, λοιπόν, τοπική Σύνοδο με εκατό επισκόπους από την Αίγυπτο και τη Λιβύη και τον απέκοψε τελείως απ’ την Εκκλησία…
Ως πρεσβύτερος σε μία τόσο μεγάλη πόλη, ο Άρειος παρέσυρε πολλούς στην ασεβή διδασκαλία του…
Όμως η Εκκλησία ταρασσόταν ακόμα απ’ την αίρεση αυτή κι απ’ τη φιλονικία για το δογματικό αυτό ζήτημα, και θεραπεία δε φαινόταν στον ορίζοντα. Τότε ο αυτοκράτορας Μέγας Κωνσταντίνος συγκέντρωσε τους εκπροσώπους των κατά τόπους Εκκλησιών. Έστειλε για το λόγο αυτό στα πέρατα της Οικουμένης δημόσια οχήματα και τους μετέφεραν στη Νίκαια της Βιθυνίας. Την ορισμένη ημέρα ήλθε κι ο ίδιος, όταν συγκεντρώθηκαν οι εκπρόσωποι. Είναι μάλιστα αξιοπρόσεκτη ή στάση του: Κάθισαν όλοι οι κληρικοί στις θέσεις τους κι αυτός έμεινε όρθιος. Κάθισε μόνο όταν του το επέτρεψαν οι εκπρόσωποι των Εκκλησιών… Άρχισε τότε η Σύνοδος… Συνέταξαν μάλιστα και το άγιο Σύμβολο της Πίστεως μέχρι τη φράση: «Και εις το Πνεύμα το Άγιον». Τα επόμενα άρθρα του Συμβόλου της Πίστεως τα συνέταξε η δεύτερη Σύνοδος. Επιπλέον αυτή η πρώτη Σύνοδος όρισε με κανόνα της τα σχετικά με την εορτή του Πάσχα, δηλαδή πότε και πώς θα εορτάζεται το Πάσχα…
Όλοι οι παρευρισκόμενοι Πατέρες που συμμετείχαν στη Σύνοδο ήταν τριακόσιοι δέκα οχτώ… Κατά τη διάρκεια των εργασιών της Συνόδου εκοιμήθησαν δύο απ’ τους αρχιερείς που συμμετείχαν σ’ αυτήν. Ο Μέγας Κωνσταντίνος, όταν υπογράφτηκε απ’ όλους το κείμενο των αποφάσεων της Συνόδου, έδωσε εντολή και το έβαλαν στους τάφους των αποθανόντων, τους οποίους σφράγισαν με κάθε επιμέλεια. Και, – ω του θαύματος! – το κείμενο βρέθηκε επικυρωμένο και από τους κοιμηθέντες!…
Συμπτωματικά μόλις τελείωσε η Σύνοδος είχε ολοκληρωθεί κι η ανοικοδόμηση της νέας πόλεως του Κωνσταντίνου, της Κωνσταντινουπόλεως. Ο αυτοκράτορας, λοιπόν, κάλεσε όλους εκείνους τους αγίους Πατέρες να ευλογήσουν τη νέα πόλη. Πήγαν όλοι, την ευχήθηκαν και προσευχήθηκαν γι’ αυτήν να είναι βασίλισσα όλων των άλλων πόλεων. Κατ’ εντολήν μάλιστα του βασιλέως την αφιέρωσαν στη Μητέρα του Λόγου του Θεού, τη Θεοτόκο. Ύστερα πλέον αναχώρησε ο καθένας για την πατρίδα του… Αμήν.
Διαλεχτός