Μοναχού Μωυσέως Αγιορείτου
Η παρουσία του πόνου στη ζωή μας δεν
μπορεί παρά να είναι για όλους ένα γεγονός αδιαμφισβήτητο. Το αρχαίο
ερώτημα, δικαιολογημένο και σαφές, είναι πάντοτε και σήμερα το αυτό.
Γιατί να πονάμε; Έχει κάποιο νόημα ο πόνος στη ζωή του καθενός μας; Η
απάντηση μη νομίζετε πως είναι τόσο εύκολη. Μόνο ο Θεός μπορεί να
βοηθήσει σε αυτή την αρκετά χρήσιμη και ωφέλιμη κατανόηση.
Υπάρχει άφθονος, ποικίλος, σωματικός
πόνος προερχόμενος συνήθως από πρόσκαιρες ή ανίατες ασθένειες, που
ταλαιπωρούν πολύ τον άνθρωπο. Υπάρχει
επίσης πλούσιος ψυχικός πόνος, που μπορεί νάναι και πιο δυνατός του
σωματικού. Πόνος που προέρχεται από ξαφνική ορφάνια, χηρεία, ξενιτεμό,
προσφυγιά, πένθος, αποτυχία, αδυναμία, μειονεξία, στέρηση, έλλειψη,
ανικανότητα, ανεπάρκεια, απόρριψη, απώλεια, φτώχεια, κακουχία, δυστυχία,
ειρωνεία, εμπαιγμό, προδοσία, εξαπάτηση, ψέμα, επιορκία, βουλιμία,
κατάχρηση, καταδίκη, φυλάκιση, απομόνωση, μοναξιά….
Υπάρχει ο πόνος του προδότη και του
προδομένου, του εκμεταλλευτή και του εκμεταλλευόμενου, του εξαπατούντα
και του εξαπατώμενου. Πόνος της νοσταλγίας, του έρωτος, του πάθους, του
κενού, του ανικανοποίητου και ανολοκλήρωτου του ανθρώπου. Πόνος της
χαμένης ολότητας, των ενοχών, του ορθολογισμού, της εξουσιαστικότητας,
των ψευδαισθήσεων, των διαψεύσεων, των φαντασιώσεων, των διαπροσωπικών
συγκρούσεων, των κακιών, ζηλοτυπιών, ύβρεων, φθόνων, κατηγοριών,
συκοφαντιών κι εχθροτήτων. Δυνατός ο πόνος του φόβου, επικείμενων
καταστροφών, αγωνιών, υποκρισιών, απογνώσεων, απελπισιών, απαισιοδοξιών,
μελαγχολιών, καταθλίψεων και θανάτων. Πόνος μεγάλος η αντιφατικότητα, η
αμφιθυμία, η αμφιβολία, η αναποφασιστικότητα, η αναβλητικότητα. Επίσης η
δικαιολόγηση της μετριότητας, της ρηχότητας, της καθημερινότητας, της
αυτάρκειας, της υποκρισίας. Ακόμη το ξεγέλασμα του εαυτού μας, η
ψυχολογική κατάρρευση, η συνεχής ανταγωνιστικότητα, η βάναυση
εξουσιαστικότητα, η παράφορη κτητικότητα, η άκρατη πλεονεξία, ο
ευδαιμονισμός, η κραιπάλη, η ασωτία, η εμπάθεια, η κακότητα…
Πάθος σημαίνει πάθημα, πτώση, υποδούλωση,
οδύνη, άλγος. Ο πιο πονεμένος και δυστυχισμένος είναι ο εμπαθής
άνθρωπος. Νοσεί, αφού αγαπά τα πάθη, τα λατρεύει, τα προσκυνά, δεν τ’
αφήνει παρότι τον ταλαιπωρούν. Πρόκειται για ένα φοβερό και παθογόνο
διχασμό. Ενώ του δίνονται ευκαιρίες ν’ απεγκλωβιστεί τις απορρίπτει. Οι
εμπαθείς επιλογές όμως του ανθρώπου του κοστίζουν. Οι άνθρωποι μαθαίνουν
να ζουν μία μέτρια, χλιαρή και χαλαρή, μονότονη, ανιαρή, ανολοκλήρωτη,
μίζερη, κακόμοιρη, ρηχή, άχαρη ζωή. Η βίωση της άρνησης και της
αποτίναξης αυτού του τρόπου ζωής αποτελεί οδυνηρή εμπειρία. Αφαιρείται
από τον ίδιο τον άνθρωπο η δυνατότητα βιώσεως μιας αυθεντικής, καθαρής,
ανυπόκριτης, τίμιας και ειλικρινούς ζωής. Είναι λυπηρό να πλανάται και
να αιχμαλωτίζεται ο άνθρωπος σε αυτή την ανόητη ζωή. Να σκηνοθετεί μία
αμεταμόρφωτη ζωή μέσα στην εμπάθεια. Σίγουρα κύριος υποκινητής είναι ο
δαίμονας, αφού κατά τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά όλα τα πάθη είναι
δαιμονοκίνητα. Ο άνθρωπος βέβαια επιλέγει μόνος του το τρόπο αυτό ζωής. Ο
άνθρωπος έχει τη δυνατότητα ν’ αντισταθεί, ν’ αντικρούσει τα πάθη, να
απελευθερωθεί. Μα δυστυχώς συχνά δεν το κάνει.
Ο πόνος φαίνεται να έχει μία κυρίαρχη
θέση στη ζωή. Έφτασαν οι φιλόσοφοι να πουν πονώ άρα υπάρχω. Ο Κίκεργκωρ
λέει: «Δεν είμαι αυτός που σκέπτεται πως δεν πρέπει να πονούμε ποτέ.
Περιφρονώ αυτή τη ποταπή σκέψη κι αν μπορώ να επιλέξω προτιμώ να
υπομείνω μέχρι τέλους το πόνο. Είναι καλό να υποφέρουμε και μέσα στα
δάκρυα υπάρχει δύναμη, αλλά δεν είναι να υποφέρουμε δίχως ελπίδα».
Κρύβεται ένα βαθύ νόημα, αδελφοί μου, στην παρουσία του πόνου στη ζωή
μας.