Εορτή αγαπητοί μου μεγάλη, εορτή της Υπεραγίας Θεοτόκου. Άγγελοι και άνθρωποι σε κάθε γενεά υμνούν «την υψηλοτέραν των ουρανών και καθαρωτέραν λαμπηδόνων ηλιακών, την λυτρωσαμένη ημάς εκ της κατάρας, την Δέσποινα του κόσμου».
Και εγώ τιμώ και υμνώ την Παναγία μας με εγκωμιαστικά κηρύγματα κάθε χρόνο.
Σήμερα όμως ας προσέξουμε το Ευαγγέλιο που ακούστηκε, έχει μεγάλα νοήματα. Θα εξηγήσουμε μόνο τον τελευταίο στίχο, τον οποίο προέταξα.
Ο Χριστός δίδασκε παντού στο ναό του Σολομώντος και σε δρόμους, στην ακρογιαλιά και επί του όρους, σε πόλεις και στην έρημο. Κύριο έργο του ήταν να διδάσκει το λόγο του Θεού.
Ποιοι τον άκουγαν; Οι άρχοντες; Αυτοί τον μισούσαν και τον χλεύαζαν από φθόνο. Τον άκουγε ένας ταπεινός λαός – όπως και σήμερα – κάτι αθώα παιδιά, απλοϊκές γυναίκες, άκακοι ψαράδες, ταπεινοί γεωργοί.
Αυτοί τον άκουγαν με προθυμία και ευφραίνονταν, όπως η διψασμένη γη ρουφάει το νερό, όπως η μέλισσα συλλέγει το νέκταρ από το άνθος.
Μια φορά λοιπόν, ενώ ο Χριστός δίδασκε, μια γυναίκα μέσα από το πλήθος ύψωσε αυθόρμητα τη φωνή της και είπε: Ευτυχισμένη η μάνα που σε γέννησε! «μακαρία η κοιλία η βαστάσασά σε και μαστοί ους εθήλασας», ευλογημένη η κοιλιά που σε κυοφόρησε και οι μαστοί που σε θήλασαν.
Η γυναίκα δηλαδή αυτή ξέσπασε σε ύμνο της υπεραγίας Θεοτόκου.
Και σήμερα, όταν ένα παιδί προοδεύει και ευεργετεί τον κόσμο, λένε: χαρά στη μάνα που το γέννησε!
Ενώ όταν γίνεται κακός και εγκληματεί γίνεται το αντίθετο του μακαρισμού.
Έχετε σοβαρό ρόλο όσες είστε μητέρες. Το να γεννήσετε παιδιά είναι εύκολο, το σπουδαίο είναι να τα διαπαιδαγωγήσετε ώστε μια μέρα να ευεργετήσουν τον πλησίον.
Τότε, κι όταν ακόμα εσείς θα ΄χετε πεθάνει, οι άνθρωποι θα λένε. Θεός συγχωρέσει τη μάνα που τον γέννησε!
Η γυναίκα λοιπόν εκείνη μακάρισε την Παναγία, καθώς άκουγε τα λόγια του Υιού της.
Γιατί η διδασκαλία του Χριστού είναι η ανώτερη απ΄ όλες.
Δίδαξαν κι άλλοι, φιλόσοφοι, ρήτορες, κοινωνικοί επαναστάτες, ιδρυτές θρησκειών. Αλλά οι διδασκαλίες τους είναι χαλίκια εν συγκρίσει με τη διδασκαλία του Χριστού που είναι Μαργαριτάρι και διαμάντι.
Δεν υπάρχει ανώτερη. Είπε κάποιος ότι, και αν υποθέσουμε ότι στους άλλους πλανήτες βρεθούν λογικά όντα, δεν είναι δυνατόν να έχουν άλλη θρησκεία – άλλη διδασκαλία ανώτερη από τη διδασκαλία του Ιησού Χριστού.
Βέβαια, όπως οι γραμματείς και φαρισαίοι της εποχής εκείνης δεν ήθελαν να ακούσουν το Χριστό, έτσι και σήμερα κάποιοι τον μισούν. Ζητούν να σβήσουν το όνομά του «το υπέρ παν όνομα».
Ένας άθεος διδάσκαλος στην Αθήνα ρώτησε ένα παιδί.
Πόσα είναι τα Ευαγγέλια;
Τέσσερα απαντά, το κατά Ματθαίον, κατά Μάρκον, κατά Λουκάν και κατά Ιωάννην.
Όχι του λέει αυτός, πάνε πια εκείνα, τώρα ένα ευαγγέλιο υπάρχει, το ευαγγέλιο του Μαρξ……
Όπως όμως διακηρύττει σήμερα ο απόστολος, στο σύμπαν όλο δεν υπάρχει άλλο όνομα ανώτερο από το όνομα του Χριστού, ως διδασκάλου, ως Κυβερνήτου της Εκκλησίας, ως Αρχιερέα και «εν τω ονόματι Ιησού παν γόνυ κάμψη επουρανίων και επιγείων και καταχθονίων, και πάσα γλώσσα» θα εξομολογηθεί ότι: «Εις Άγιος εις Κύριος», «Ιησούς Χριστός εις δόξαν Θεού Πατρός αμην».
Οι άθεοι στη Ρωσία το 1917 άρχισαν διωγμό κατά του Χριστού, έλεγαν, ότι σε 5 χρόνια το όνομά του θα σβήσει, παπάς δεν θα κυκλοφορεί, ράσο δε θα βλέπεις, καμπάνα δε θα χτυπά, Σταυρός δε θα υπάρχει.
Και όμως το όνομα του Χριστού δεν έσβησε. Και μετά από 75 χρόνια διωγμού έγινε η περεστρόικα του Γκορμπατσώφ και άνοιξαν πάλι οι εκκλησίες.
Αλλά σ΄ αυτά τα 75 χρόνια οι πιστοί έδωσαν μάχη για το Χριστό, ιδίως οι Ρωσίδες γιαγιάδες και νίκησαν.
Αυτά λοιπόν μας διδάσκει σήμερα το Ευαγγέλιο. Και είναι ευλογημένη η γυναίκα αυτή η οποία, ενώ άλλοι ύβριζαν το Χριστό και τον έλεγαν δαιμονισμένο, Σαμαρείτη, και τέλος τον Σταύρωσαν, αυτή είναι η αγνή γυναίκα, ύψωσε τη φωνή της μέσα από το πλήθος και μακάρισε τη μητέρα Του, τη Παναγία, για τον Υιό της.
Και ο Χριστός τι απάντησε στα λόγια αυτά;
Εδώ να προσέξουμε. Δεν απέκρουσε το μακαρισμό αυτό, αλλά είπε: «Μενούνγε….» Το «μεν – ουν – γε» είναι λέξη της ωραίας γλώσσας μας, στην οποία γράφτηκε το Ευαγγέλιο, αλλά θέλει εξήγηση.
Σήμερα δυστυχώς η αρχαία γλώσσα δεν διδάσκεται σε λίγο θα πρέπει να πηγαίνουμε στην Αγγλία και στην Αμερική για να τη μάθουμε. Εκεί μαθαίνουν Ελληνικά, εδώ όχι.
Δεν φταίνε όμως τα παιδιά μας…..
Η λέξη λοιπόν «μεν – ουν – γε» σημαίνει: «Ναι βέβαια, ασφαλώς, μακαρία είναι η κοιλία που με κυοφόρησε».
Αναγνωρίζει δηλαδή ο Κύριος την τιμή στη Μητέρα Του. Αλλά συγχρόνως προσθέτει και κάτι, που πρέπει να προσέξουμε.
Δεν είναι μόνο η Παναγία «μακαρία». Διευρύνει τον κύκλο της μακαριότητας. Στον κύκλο αυτό εισάγει και άλλα πρόσωπα.
Ναι, αγαπούσε ο Χριστός την Μητέρα Του ως Παναγία και φρόντισε πάνω από το Σταυρό γι΄ αυτή. Αλλά παραπάνω από την κατά σάρκα συγγένεια, που τον συνέδεε με την Παναγία, - μη φανεί παράξενο – ο Χριστός έθετε την κατά πνεύμα συγγένεια.
Όταν μια μέρα, εκεί που δίδασκε, ήρθε η Μητέρα Του (η Παναγία) και τα αδέρφια του (τα νομιζόμενα αδέρφια, παιδιά του Ιωσήφ του μνήστορος από την πρώτη του γυναίκα) και του ανήγγειλαν ότι η Μητέρα Του και τα αδέρφια του τον ζητούν, τι έκανε ο Χριστός;
Δεν διέκοψε την ομιλία για να ασχοληθεί μαζί τους, αλλά έδειξε τους ακροατές του, που σαν σφουγγάρια ρουφούσαν τα Θεϊκά του λόγια και είπε: Να ποιοι είναι μητέρα και αδέρφια μου. Όποιος θα τηρήσει το θέλημα του Ουράνιου Πατέρα μου, αυτός είναι αδελφός και αδερφή και μάνα μου.
Επιτρέψατέ μου να πω, ότι αυτό τηρώ και εγώ. Έχω συγγενείς, από την ώρα όμως που φόρεσα το ράσο τους λησμόνησα, ώστε να λένε: Μακάρι να μην ήμασταν συγγενείς του Αυγουστίνου, για να βοηθάει και εμάς…..
Έγινες ρασοφόρος; Παραπάνω από την κατά σάρκα συγγένεια είναι η συγγένεια του πνεύματος.
Η κατά σάρκα συγγένεια – δεν την περιφρονούμε – δημιουργεί δεσμούς αλλά όχι τόσο ισχυρούς, υπάρχουν αδέρφια που μισούνται σαν να ήταν ξένοι.
Ο Χριστός ήρθε να δημιουργήσει ένα ανώτερο είδος συγγενείας. Και αυτό είναι η πνευματική οικογένεια. Το να συγγενεύεις δια της κοινής πίστεως, να έχεις τις ίδιες ιδέες, τα ίδια αισθήματα, τις ίδιες βουλές και πράξεις με το Χριστό.
Ο Χριστός λοιπόν διεύρυνε τον κύκλο της συγγένειας και είπε: «Μενουνγε μακάριοι οι ακούοντες τον λόγον του Θεού και φυλάσσοντες αυτόν» Ναι ευτυχείς είναι όποιοι ακούνε τον λόγο του Θεού και τον τηρούν. Κι αν η Παναγία Μητέρα Μου είναι μακαρία, είναι ακριβώς διότι αυτή κατ΄ εξοχήν άκουσε τον λόγο του Θεού και δεν αντιτάχθηκε αλλά υπήκουσε σ΄ αυτόν, και έτσι αξιώθηκε να με γεννήσει.
«Μακάριος» λοιπόν δεν είναι αυτός που έχει λεφτά, αυτός που διασκεδάζει και γλεντοκοπά ή αυτός που σπούδασε επιστήμες.
Αλλού είναι η ευτυχία. Το κλειδί, που μας ανοίγει για να βρούμε την ευτυχία, μας το δίνουν σήμερα τα λόγια αυτά του Χριστού.
Κάθε άνθρωπος, κάθε σπίτι, αγαπητοί μου, έχει ζητήματα και έγνοιες, προβλήματα έχουμε όλοι, από τον φτωχότερο ως τον πλοισιώτερο.
Υπάρχουν προβλήματα ατομικά, οικογενειακά, κοινωνικά, εθνικά.
Πως θα λυθούν; Ο κόσμος έγινε σαν το κουβάρι της γιαγιάς που το πήραν τα εγγόνια και το έμπλεξαν και προσπαθούν να το ξεμπλέξουν μα δεν μπορούν.
Αλλά στο μπλεγμένο αυτό κουβάρι υπάρχει μια χρυσή κλωστή, που άμα την τραβήξεις το κουβάρι θα ξεμπλέξει.
Ποια; Είναι η χρυσή κλωστή; Είναι η διδασκαλία του Χριστού μας. Μόνο εάν την εφαρμόσουμε όλοι (άτομα, οικογένειες κοινωνίες), η ανθρωπότητα θα γίνει «μακαρία», μόνο τότε θα έρθει η ευτυχία στον κόσμο.
Μακάρι η ανθρωπότητα, κάτω από τα πλήγματα των διαφόρων δυστυχημάτων, να επιστρέψει.
Σας συνιστώ, εξ αφορμής της εορτής της Υπεραγίας Θεοτόκου, να αρχίσετε τη μελέτη και την εφαρμογή του Ευαγγελίου.
Μέρα χωρίς φαΐ να περάσει, αλλά μέρα χωρίς Ευαγγέλιο να μη περάσει. Και όταν όλοι εφαρμόσουμε το Ευαγγέλιο, τότε θα αισθανθούμε τον λόγο του Χριστού: «Μακάριοι οι ακούοντες τον λόγον του Θεού και φυλάσσοντες αυτόν», αμήν.
(+) Επίσκοπος Αυγουστίνος
Κοίμησης Θεοτόκου
«Μενούγκε μακάριοι οι ακούοντες τον λόγον του Θεού και φυλάσσοντες αυτόν»
Λουκά 10,38-42, 11,27-28
Απομαγνητοφωνημένη ομιλία, στην Ιερά Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Κλαδορράχης Φλώρινας στις 15.8.1989