<<Και μετεμορφώθη έμπροσθεν αυτών>>
Η σημερινή εορτή, αγαπητοί μου, ονομάζεται δεσποτική ,διότι σήμερα εορτάζει ο Δεσπότης ο Δεσπότης με δέλτα κεφαλαίο ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός ,που εξουσιάζει το σύμπαν ,που κυβερνά τον ήλιο ,τη σελήνη, τα άστρα, τους γαλαξίες ,όλο τον κόσμο.
Μεταμόρφωσις ! Σήμερα χρειαζόταν γλώσσα Χρυσοστόμου και Βασιλείου για να υμνήσει πρεπόντως το γεγονός. Αλλά και γλώσσα μεγάλων πατέρων της Εκκλησίας να είχαμε, πάλι δε θα μπορούσαμε να εισέλθουμε στο βαθύ νόημα της εορτής. Λίγα λόγια μόνο θα πούμε.
Κατά την πίστη μας, ο Χριστός κατέβηκε από τα ουράνια εδώ στη γη και φόρεσε σάρκα ανθρώπινη από τα πάναγνα αίματα της υπεραγίας Θεοτόκου. Έγινε άνθρωπος όπως είμαστε εμείς – πλην της αμαρτίας για να σώσει το ανθρώπινο γένος. Γεννήθηκε στη Βηθλεέμ όπως γνωρίζουμε, και τα περισσότερα χρόνια τα πέρασε σ΄ ένα μικρό και άσημο χωριό, τη Ναζαρέτ. Γι’ αυτό οι εχθροί του, εμπαίζοντάς τον για την καταγωγή του, τον ονόμαζαν περιφρονητικά <<Ναζωραίο>>. <<Ναζωραίος >> έγραφε και η επιγραφή του σταυρού (Ιω. 19,19)
Έζησε φτωχός όσο κανείς άλλος. Εργαζόταν σαν ξυλουργός, έφτιαχνε παράθυρα και πόρτες, για να εξοικονομεί τον <<επιούσιο άρτο>> (Ματθ. 6,11).Ήταν τελείως άσημος . Ποιος φανταζόταν ότι κάτω από το ταπεινό σχήμα αυτού του Ναζωραίου κρυβόταν ολόκληρη η Θεότης ; Και όμως ήταν Θεός το απέδειξαν τα θαύματα του, η απαστράπτουσα ζωή του, η υπέροχη διδασκαλία του, κυρίως όμως το σημερινό γεγονός.
Η Μεταμόρφωση του Κυρίου. Λίγες μέρες προ του πάθους του ο χριστός, για να στηρίξει τους μαθητάς του – που θα τον έβλεπαν σε λίγο να κρέμεται πάνω στο σταυρό – πήρε τον στενό κύκλο των μαθητών, όπως ακούσαμε στο ευαγγέλιο, τον Πέτρο τον Ιάκωβο και τον Ιωάννη. Κι όπως λένε οι πατέρες της Εκκλησίας, πήρε μαζί του τον Πέτρο για τη θερμή πίστη του, και τον Ιωάννη για τη φλογερή αγάπη του.
Πήρε ιδιαιτέρως αυτούς τους τρεις, σύμβολο των τριών μεγάλων αρετών του ευαγγελίου και τους ανέβασε σ’ ένα ψηλό βουνό – κατά την παράδοση της Εκκλησίας είναι το Θαβώρ που υπάρχει μέχρι σήμερα. Εκεί – προς τιμήν της πατρίδας μας – Έλληνες μοναχοί έκτισαν ναό της Μεταμορφώσεως επάνω στα ερείπια άλλου ναού που είχε κτίσει η αγία Ελένη η μητέρα του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Εκεί συρρέουν απ’ όλα τα μέρη οι Χριστιανοί και εορτάζουν τη Μεταμόρφωση (με το παλαιό ημερολόγιο), όπως και στην κορυφή του Αγίου Όρους απ’ όπου φαίνεται όλο το Αιγαίο πέλαγος.
Επάνω λοιπόν στο Θαβώρ ο Χριστός με τους μαθητές του <<μετεμορφώθη έμπροθεν αυτών>> (Ματθ. 17,2). Έλαμψε δηλαδή το πρόσωπό του σαν τον ήλιο και τα ρούχα του, που είχε υφάνει με τα άγια της χέρια στον αργαλειό η υπεραγία Θεοτόκος, αυτά τα ταπεινά και φτωχά ρούχα άστραψαν και έγιναν λευκά σαν το χιόνι (βλ. Μαρκ. 9,3) Τι θέαμα ήταν εκείνο ! Αν είν’ ωραίος ο ήλιος την αυγή απείρως ωραιότερο ήταν αυτό που αξιώθηκαν να δουν τότε οι τρεις μαθητές.
Έμειναν έκθαμβοι. Και όχι μόνο αυτό έγινε και κάτι άλλο, πολύ σπουδαίο. Συγχρόνως παρουσιάστηκαν δύο μεγάλες προσωπικότητες της παλαιάς διαθήκης ο Μωυσής που είχε πεθάνει 1.500 χρόνια προ Χριστού και ο Ηλίας που είχε φύγει από τον κόσμο 800 χρόνια προ Χριστού. Αυτό οι δύο φάνηκαν να συνομιλούν με τον Χριστό για το Σωτήριο πάθος του. Αυτό φανερώνει, πόσο πλανάται ο υλισμός που λέει πως ο άνθρωπος τελειώνει σαν το ζώο. Όχι. Το σώμα φθείρεται, γίνεται <<σκωλήκων βρώμα και δυσωδία >> ,αλλά η ψυχή μένει αθάνατη. Και απόδειξη η συνομιλία με τους δύο αυτούς άνδρες, που δείχνει ότι ο Χριστός «ζώντων και νεκρών κυριεύει», είναι ο Κύριος ζώντων και νεκρών. Όταν ο Πέτρος είδε όλα αυτά, τόσο ενθουσιάστηκε ώστε είπε, Κύριε, να φτιάξουμε εδώ τρεις σκηνές, μια για σένα μια για τον Μωυσή και μια για τον Ηλία – λησμονώντας τελείως τον εαυτό του. Δεν τον ενδιέφερε αν ο ήλιος έκαιγε εκεί τις πέτρες και αν τον χειμώνα θα πέφτει χιόνι, ένα μόνο ήθελε, να απολαμβάνει την δόξα της μορφής του Χριστού μας.
Ώσπου να πει όμως τα λόγια αυτά ο Πέτρος, του σκέπασε νεφέλη φωτεινή, από την οποία ακούστηκε φωνή: «ούτος εστίν ο Υιός μου ο αγαπητός, εν ω ευδόκησα, αυτού ακούεται».
Αυτό, με λίγα λόγια, είναι το γεγονός που εορτάζουμε σήμερα.
Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος, αγαπητοί μου, εκτός των άλλων δείχνει ότι ο Χριστός που αξίωσε τους τρεις μαθητές να δουν – όσο μπορούσαν – την δόξα του, έχει και την δύναμη να μεταμορφώνει τον άνθρωπο. Όπως μεταμορφώθηκε ο ίδιος, έδειξε το σώμα του σε μια έκπαγλο μορφή, στο «αρχαίον κάλλος», έτσι μπορεί να μεταμορφώσει και εμάς. Το θέμα είναι θεολογικό κάπως δύσκολο, αλλά αυτό είναι η ουσία της σημερινής εορτής.
Ο άνθρωπος κατά την διδασκαλία της Εκκλησίας μας, λόγο της αμαρτίας και της πτώσεως του Αδάμ, έπαθε αλλοίωση, η Θεία εικόνα που υπήρχε μέσα του αμαυρώθηκε, παραμορφώθηκε έπαθε παραμόρφωση. Τι θα πει παραμόρφωση. Όπως λ.χ. μερικά αναρχικά στοιχεία στην Αθήνα πηγαίνουν την νύχτα σε ένα από τα αγάλματα των ηρώων του 1821 και το μουτζουρώνουν του κόβουν την μύτη ή τα αυτιά, κάτι τέτοιο έπαθε και ο άνθρωπος. Δεν είναι πλέον όπως βγήκε από τα χέρια του Θείου καλλιτέχνη. Αυτό βλέπουμε και στη σημερινή κοινωνία. Ο άνθρωπος που έχει φύγει μακριά από το Θεό διατηρεί μόνο τη εξωτερική μορφή, μέσα είναι θηρίο ανθρωπόμορφο, το αγριότερο από όσα γεννάει η φύση, όπως είπαν οι αρχαίοι πρόγονοί μας. Έγινε απαίσιος. Ο Δαυίδ θρηνεί και λέει, «Άνθρωπος εν τιμή ων ου συνήκε, παρασυνεβλήθη τοις κτήνεσι τοις ανοήτοις και ωμοιώθη αυτοίς». Και ο ιερός Χρυσόστομος ερωτά, Πώς να σε ονομάσω άνθρωπο, όταν εσύ είσαι πονηρός σαν την αλεπού, άρπαγας σαν το γεράκι, αιμοβόρος σαν τον λύκο, λαίμαργος σαν τον χοίρο, ασελγής σαν το τράγο, φαρμακερός σαν την οχιά, εκδικητικός σαν την καμήλα;….
Αμαυρώθηκε μέσα μας η Θεία Εικόνα. Και τώρα τι είναι ανάγκη, από την παραμόρφωση να πάμε στη μεταμόρφωση, να επανέλθουμε στο «αρχαίον κάλλος» που είχαμε στο παράδεισο. Πως γίνεται αυτό; Μυστήριο και θαύμα, που μπορεί να κάνει μόνο ο Χριστός.
Πως; Θα φέρω δυο – τρία παραδείγματα από τη φύση. Βλέπουμε μια αηδιαστική κάμπια να μεταμορφώνεται και Να γίνεται χρυσαλίδα. Λένε επίσης οι φυσικοί, ότι μέσα στα σπλάχνα της υπάρχει κάρβουνο που μετά από μεγάλη επεξεργασία γίνεται – τί; Διαμάντι.
Ελάτε εσείς να το εξηγήσετε.
Θέλετε κι άλλο παράδειγμα;
Πάνω στη κοπριά φυτρώνει ένα ρόδο που ευωδιάζει. Πως γίνονται αυτές οι μεταβολές, αυτές οι μεταστοιχειώσεις;
Τη λέξη «Μεταστοιχείωση» ακούμε και σε κάποιο τροπάριο της εορτής.
Ε λοιπόν, αυτός που κάνει την κοπριά ρόδο, το κάρβουνο διαμάντι, την κάμπια ωραία πεταλούδα, αυτός που κάνει τα μεγάλα και θαυμαστά στη φύση, αυτός κάνει και το ακόμη μεγαλύτερο θαύμα. Παίρνει τον παραμορφωμένο» που έλεγε ο απόστολος Παύλος για τον παλιό του εαυτό, και του δίνει μια απερίγραπτη ωραιότητα. Ο άνθρωπος φεύγει από το «παρά φύσιν» και πηγαίνει στο «κατά φύσιν», κι από το «παρά φύσιν» φτερουγίζει στο «υπέρ φύσιν», στα μεγάλα ύψη, γίνεται επίγειος άγγελος και ουράνιος άνθρωπος.
Ας σκεφτούμε σήμερα, αγαπητοί μου, σοβαρά επάνω στο μεγάλο αυτό μυστήριο. Τότε θα εορτάσουμε σωστά και θα αισθανθούμε το μυστήριο της Θείας Μεταμορφώσεως, όταν ο καθένας μας, όχι ταπεινολογώντας αλλά με βαθιά συναίσθηση, πει, Χριστέ μου, εγώ είμαι η βρωμερή κάμπια, πάρε με και κάνε με πεταλούδα, εγώ είμαι μαύρο κάρβουνο, πάρε με και κάνε με διαμάντι, εγώ είμαι η κοπριά του διαβόλου, πάρε με και κάνε με τριαντάφυλλο.
Αυτή η δύναμη της Μεταμορφώσεως βεβαιώνουν αιώνες ολόκληροι με πλήθη αγίων.
Μερική φωνάζουν «αλλαγή», «μετασχηματισμό», νέα κοινωνία με ισότητα δικαιοσύνη ελευθερία.
Αλλά αυτή η αλλαγή έρχεται μόνο με το Ευαγγέλιο, με τη δύναμη του Χριστού.
Τότε ο άνθρωπος αλλάζει, όταν γίνει άνθρωπος Θεού. Τη δύναμη αυτή την έχει ένας μόνο, ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, όν παίδες Ελλήνων, υμνείτε και υπερυψούτε εις πάντας τους αιώνας, αμήν.
(+) Επίσκοπος Αυγουστίνος
Απομαγνητοφωνημένη ομιλία, η οποία έγινε στον Ι. Ναό Μεταμορφώσεως του Υψώματος 1020 Φλωρίνης στις 6.8.183