Μητροπολίτου Προικοννήσου Ιωσήφ
Πενήντα μέρες μετά τη λαμπροχαρμόσυνη «κλητή και αγία ημέρα» της Αναστάσεως του Χριστού, «Πεντηκοστην εορτάζομεν και Πνεύματος επιδημίαν». Αγία και πανευφρόσυνη εορτή και πανηγύρι πνευματικότατο, με την ευκαιρία της καθόδου του Αγίου Πνεύματος στους Αγίους Μαθητές και Αποστόλους του Χριστού. Είναι η ήμερα, κατά την οποία η επαγγελία του Χριστού ότι θα στείλει τον Παράκλητο στους Αποστόλους και η υπόσχεση ότι δεν θα τους αφήσει ορφανούς, γίνεται πραγματικότητα.
Καθαρισμένοι εσωτερικά και φωτισμένοι ψυχικά από το Χριστό, δέχονται σήμερα το Πνεύμα το Άγιο που τους τελειοποιεί και τους κάνει μικρούς θεούς κατά χάρη, ώστε να πορευθούν και να διδάξουν όλα τα Έθνη, και να κηρύξουν το ευαγγέλιο της σωτηρίας σ’ όλη την κτίση, και να βαπτίσουν, όσους επιθυμούν να σωθούν, στο όνομα του αγέννητου Πατέρα και του γεννητού Υιού και του Αγίου Πνεύματος που εκπορεύεται από τον Πατέρα!
Είναι αλήθεια πως σε κάθε θεία Λειτουργία, κοντά στην απόλυσή της, ψάλλουμε τον ύμνο: «Είδομεν το φως το αληθινόν, ελάβομεν Πνεύμα επουράνιον, εύρομεν πίστιν αληθή, αδιαίρετον Τριάδα προσκυνούντες· Αύτη γαρ ημάς έσωσε». Λίγοι, όμως, γνωρίζουν ότι ο ύμνος αυτός είναι ένας από τους ύμνους της εορτής της Πεντηκοστής, και ακριβώς το νόημα της μεγάλης αυτής ημέρας εκφράζει και υπογραμμίζει.Το Πνεύμα το Άγιο είναι το Φως το αληθινό, και φωτός χορηγός. Φωτίζει τον άνθρωπο και του χαρίζει θεογνωσία. Φωτίζει το δρόμο μας για να μη σκοντάψουμε πάνω στα «σκάνδαλα τρίβου», στις επικίνδυνες δηλαδή πέτρες, που είναι η πλάνη, η αίρεση και η αθεΐα, από τη μια μεριά, και η πολυποίκιλη και ευπερίστατη αμαρτία, από την άλλη. Φωτίζει το νου μας ώστε να μπορούμε να ξεχωρίζουμε το κατά Θεόν από το μη κατά Θεόν. Αυτό, δηλαδή, που είναι σύμφωνο με το θέλημα του Θεού, από αυτό που δεν είναι. Τις ενέργειες, τα σημεία και τα θαύματα του Θεού, από τα ενεργήματα, τις μεθοδείες και τις υποκρίσεις των δαιμόνων. Φωτίζει τη ψυχή μας και τη ζεσταίνει και της δίνει ζωή με την απλανή γνώση και εμπειρία του Θεού.
Είναι Φως εκ Φωτός το Πνεύμα το Άγιο, όπως και ο Υιός και Λόγος του Θεού. Άκτιστο, αδημιούργητο Φως, που όμοιό του δεν υπάρχει, ούτε λόγια και εικόνες ανθρώπινες ή σκέψεις φιλοσοφικές και στοχασμοί μπορούν να το περιγράψουν, αλλά μόνο όσοι πιστοί καθάρισαν με πολλή μετάνοια και δάκρυα καρδιοστάλακτα και κόπο ασκητικό υπέρμετρο τον εαυτό τους, αυτοί το δέχτηκαν μέσα τους -όπως οι Απόστολοι ανήμερα της Πεντηκοστής μέσα στο υπερώο που βρισκόντουσαν προσευχόμενοι- και αυτοί μόνοι, οι καθαροί και γνήσιοι φίλοι του Θεού, έχουν μάθει και πάθει τον φωτισμό Του, και μπορούν να μαρτυρήσουν, ο καθένας κατά το μέτρο της προσωπικής του εμπειρίας, την αλήθεια του πράγματος. Μάλλον η ίδια τους η ζωή, ο λόγος τους, η συμβουλή τους, το κήρυγμά τους, η θεολογία τους, η τοποθέτησή τους απέναντι στα προβλήματα της ζωής και του κόσμου, κι αυτό ακόμη το βλέμμα τους, η στάση τους κ’ η όλη συμπεριφορά τους, όλα είναι φωτισμένα και ακτινοβολούν το φως του Παρακλήτου που έχουν δεχθεί μέσα τους! Το Φως το αληθινό, λοιπόν, το Πνεύμα το επουράνιο, είναι εκείνο που μας οδηγεί στην προσκύνηση της αδιαίρετης Τριάδος και μας χαρίζει πίστη αληθινή.
«Πιστεύω» σημαίνει «εμπιστεύομαι», έχω εμπιστοσύνη. Πίστη σημαίνει εμπιστοσύνη. Πιστεύω στο Θεό σημαίνει ότι έχω εμπιστοσύνη στο Θεό πως με αγαπά και πως έχει και τη θέληση και τη δύναμη να με σώσει! Θα ήταν τραγικό και καταστροφικό να πιστεύω σε Θεό ανύπαρκτο! Να εμπιστεύομαι ένα κούφιο όνομα, που ως μηδέν και του μηδενός λιγότερο, δεν θα μπορούσε ούτε να με αγαπήσει, ούτε να με σώσει! Η ζωή μου θα ήταν καράβι χωρίς άγκυρα- τραίνο δίχως σιδηροτροχιές- νύχτα χωρίς ξημέρωμα- σταυρός χωρίς Ανάσταση! Ένας πόνος και, μια δοκιμασία ανάμεσα σε δύο μηδενικά Ένα πριν κι ένα μετά. Μόνο που το δεύτερο αυτό μηδενικό, το μετά, έχει κι ένα φοβερό πλην (-) μπροστά του (αν, με την άδεια των μαθηματικών, θα μπορούσαμε να βάλουμε και στο μηδέν θετικό ή αρνητικό πρόσημο!). Και έτσι είναι, δυστυχώς, η πίστη σε οποιονδήποτε έξω από τον εν Τριάδι Ένα, Μοναδικό Αληθινό Θεό! Μόνο στην Τρισυπόστατη Θεότητα της Εκκλησίας η πίστη βρίσκει αντίκρισμα! Είναι νόμισμα γνήσιο, βασισμένο στο νοητό χρυσάφι της Αυτοαλήθειας. Κατευθύνεται προς Αυτόν που Μόνος υπάρχει προαιώνια και είναι ο «Ων» του Ευαγγελίου, ο «Γιαχβέ» της Παλαιάς Διαθήκης, το Τρισήλιο Φως! Προς Αυτόν που δεν έχει αγάπη, αλλά είναι η Αγάπη. Προς Αυτόν που μόνος Αυτός και θέλει και μπορεί να μας σώσει! Και σ’ Αυτόν, διά της αληθινής πίστεως μας οδηγεί ο Ίδιος, ως Παράκλητος, ως Πνεύμα της Αληθείας!
Έτσι, λοιπόν, κ’ η πίστη η αληθινή και σωτήρια είναι δώρο θεϊκό, «ουκ εξ ημών», όπως τονίζει ο μέγας Παύλος, δώρο του Παναγίου Πνεύματος! Όμως, ως δωρεοδότης Θεός το Πνεύμα το Άγιο δεν μας χαρίζει μόνο την αληθινή και σωτήρια πίστη, αλλά και ό,τι καλό και σωτήριο μπορούμε να ποθήσουμε ή να φαντασθούμε! Όπως μάλιστα λέει χαρακτηριστικά ένας άλλος ύμνος της Πεντηκοστής. «Πάντα χορηγεί το Πνεύμα το Άγιον βρύει προφητείας· ιερέας τέλειοι- αγράμματους σοφίαν εδίδαξεν αλιείς θεολόγους ανέδειξεν όλον συγκροτεί τόν θεσμόν της Εκκλησίας…»,(όλα τα χαρίζει το Πνεύμα το Άγιο. Αυτό αναβλύζει τις προφητείες,τελειοποιεί του ιερείς, δίδαξε σοφία τους αγράμματους, ανέδειξε τους ψαράδες σε θεολόγους. Αυτό συγκροτεί όλο το θεσμό της Εκκλησίας..). Αυτό λάλησε με το στόμα των Προφητών, όπως άλλωστε και το ομολογούμε στο Σύμβολο της Πίστεως, κι όπως ο Απόστολος Πέτρος στη δεύτερη Καθολική Επιστολή του υπογραμμίζει: «Γιατί καμιά προφητεία δεν προήλθε ποτέ από ανθρώπινο θέλημα, αλλά εμπνευσμένοι από το Άγιο Πνεύμα, αξιώθηκαν άγιοι άνθρωποι να μιλήσουν από μέρους του Θεού» (Β’ Πέτρ. 1: 21). Αυτό χαριτώνει τους ιερείς και τους τελειοποιεί και τους δίδει τη δύναμη να ιερουργούν τα φρικτά και άγια μυστήρια για τον αγιασμό και τη σωτηρία του λαού και του κόσμου! Αυτό δίδαξε στους εν πολλοίς αγράμματους και άσχετους με την κοσμική γνώση (με εξαίρεση μερικούς) Μαθητές του Χριστού και Αποστόλους,(αυτό είναι σχετικό, γιατί ασφαλώς δεν ήσαν όλοι αγράμματοι. Ο Παύλος λ.χ. είχε αξιοθαύμαστη μόρφωση. Ο Πέτρος, ο Ανδρέας, ο Ιωάννης, ο Λουκάς, είχαν επίσης αρκετή μόρφωση και γλωσσομάθεια-ελληνικά, εβραϊκά, αραμαϊκά, κ.α. ), αλλά και μεταγενέστερα σε άλλους θεόφρονες άνδρες, απλοϊκούς κατά κόσμον, όπως ο Μέγας Αντώνιος, ο ταπεινός Άγιος Σπυρίδων και τόσοι άλλοι, την άνωθεν σοφία. Τη σοφία του ουρανού! Τη σοφία του Θεού! Και τους ανέδειξε έτσι αυτούς τους άσημους ψαράδες ή βοσκούς κ.λπ., αληθινούς Θεολόγους που θεολόγησαν αλάνθαστα και ορθόδοξα, κατά το μέτρο της αποκαλύψεως των θείων πραγμάτων που χάρισε στον καθένα, και κήρυξαν την αλήθεια και στήριξαν τους πιστούς και την Εκκλησία, και οδήγησαν αναρίθμητες ψυχές στην εν Χριστώ σωτηρία! Αυτό το Πνεύμα το Πανάγιο συγκροτεί και συνέχει ολόκληρη την Εκκλησία ως η ψυχή της, και η δύναμή της, το φως της και ο παρηγορητής της, η χαρά της και ο γλυκασμός της, ο τελειωτής του σωτήριου έργου της! Και επομένως, σ’ Αυτόν κατά την ευδοκία του Πατέρα, εν Χριστώ Ιησού, χρωστάμε τα πάντα!
Έτσι, εκείνο που μένει σε μας εν όψει και της ξεχωριστής και παμμέγιστης ημέρας της Πεντηκοστής, είναι να συμπληρώσουμε τον ύμνο προς τον Παράκλητο, με τα ίδια τα λόγια του ιερού υμνωδού: «Ομοούσιε και ομόθρονε τω Πατρί και τω Υιώ, Παράκλητε, δόξα Σοι!»
(Μητροπ. Προικοννήσου Ιωσήφ, «Οσμή ζωής», εκδ. Άθως)
«Είδομεν το φως το αληθινόν»
Μητροπολίτου Προικοννήσου Ιωσήφ