Τι είναι το Μνημόσυνο

Όταν ο άνθρωπος βαπτίζεται και γίνεται χριστιανός, αποκτά ταυτό­χρονα και ένα όνομα. Από τη στιγμή αυτή το όνομα του Ορθοδόξου καταχω­ρίζεται στη «μνήμη» της Εκκλησίας. Τί είναι και πώς λειτουργεί ή μνήμη της Εκκλησίας μας το εξήγησε ο ίδιος ο Χριστός, λέγοντας: «Χαίρετε ότι τα ονό­ματα υμών εγράφη εν τοις ουρανοίς» (Λουκ. 10,20).

Η μνήμη της Εκκλησίας ταυτίζε­ται με τη μνήμη του Θεού, πού ση­μαίνει ότι όπως ο Θεός, έτσι και η Εκκλησία θυμάται αιώνια τα ονόματα των μελών της

(πρβλ. «αιωνία η μνή­μη»).

Με την έννοια αυτή, «μνήμη» της Εκκλησίας είναι η αγάπη του Θεού, στην οποία η Εκκλησία εμπιστεύε­ται όλα τα παιδιά της, όχι μόνο όσο ζούν στον παρόντα κόσμο, αλλά και στον μετά θάνατο κόσμο των πνευμά­των. Το Μνημόσυνο είναι ιδιαίτερη Ακολουθία της Εκκλησίας πού τελείται μετά το τέλος της Θ. Λειτουργίας. Μνη­μόσυνο χωρίς να τελεστεί προηγουμέ­νως Θ. Λειτουργία δε γίνεται. Διότι, το κυρίως μνημόσυνο είναι η μνημόνευση του ονόματος του κεκοιμημένου χρι­στιανού κατά την τέλεση της Θ. Λει­τουργίας και μάλιστα μετά τη μεταβολή του άρτου και του οίνου, σε Σώμα και Αίμα του Χρίστου, που επιτελεί η αόρατη ενέργεια του Αγίου Πνεύματος.

Τη στιγμή αυτή η Εκκλησία μνη­μονεύει όλα τα ονόματα των μελών της ζώντων και τεθνεώτων και παρακαλεί τον Χριστό να τους χορηγήσει τα αγαθά -τη σωτηρία- πού προέκυψαν από την υπέρτατη θυσία του. Το στοι­χείο αυτό φανερώνει ότι το «μνημόσυ­νο» δεν είναι μια απλή προσευχή, αλλά πραγματική δια της Εκκλησίας συμμε­τοχή του κεκοιμημένου χριστιανού στη σωτηρία πού απέρρευσε από το θάνατο και την ανάσταση του Χριστού.

Τί συμβολίζουν τα «Κόλλυβα»;

Κατά την τέλεση του Μνημόσυνου, ευτρεπίζεται ένας δίσκος, με «κόλλυ­βα» (στάρι και ξηροί καρποί). Συμβολίζουν τις ψυχές των κεκοιμημένων χρι­στιανών πού αναμένουν την κοινή ανά­σταση.

Μετά την τέλεση του Μνημόσυ­νου γίνεται διανομή των «κολ­λύβων». Είναι μια υλοποίηση της συ­μπαράστασης της εκκλησιαστικής Κοινότητας, προς το αποθανόν μέλος της. Και με τον απτό, οπτικό και γευστικό αυτό τρόπο, οι Ορθόδοξοι εκφράζουν την πίστη και την ελπίδα τους στην κοινή ανάσταση και την δια του αναστάντος Χριστού αιώνια συνέχιση της ζωής.

(Από την εφημερίδα «Η Άμπελος», Ιανουάριος-Αύγουστος 2008)

Πρωτ. Πολύευκτος Γεωργακάκης