"Οταν οι 'Απόστολοι ζήτησαν άπό τον Χριστό να τους μάθη πώς να προσεύχωνται, Εκείνος τους δίδαξε την Κυριακή προσευχή (το Πάτερ ημών), με τήν οποία να ζητοΰν και το έξης: "Αφες ήμϊν τα όφειλήματα ημών, ώς και ήμεϊς άφίεμεν τοϊς οφειλέταις ημών. Δηλαδή, "συγχώρησε τις αμαρτίες μας με τον ίδιο τρόπο που συγχωρούμε κι εμείς όσους μάς έχουν βλάψει". Ό Χριστός, μετά τήν διδασκαλία του Πάτερ ημών, πρόσθεσε: "Έάν συγχωρήσετε στους ανθρώπους ό,τι κακό σάς έχουν κάνει, θά συγχώρηση και σάς ό ουράνιος Πατέρας σας. Έάν όμως δέν συγχωρήτε στους αδελφούς σας τά αμαρτήματα τους, τότε ούτε και ό ουράνιος Πατέρας σας θά συγχώρηση τά αμαρτήματα σας": Έάν άφήτε τοις άνθρώποις τά παραπτώματα αυτών, αφήσει καϊ ύμϊν ό Πατήρ υμών ό ουράνιος- έάν δε μή άφήτε τοις άνθρώποις τά παραπτώματα αυτών, ουδέ ό Πατήρ υμών αφήσει τά παραπτώματα υμών.
Ποιος άνθρωπος θά μπορούσε νά ίσχυρισθή πώς δεν έχει αμαρτήσει ενώπιον του Θεού; "Ολοι έχουμε αμαρτήματα, όφειλες στον ουράνιο Πατέρα μας. "Αν θέλουμε, λοιπόν, να μάς χαρισθοΰν οι όφειλές αυτές άπό τον Θεό, πρέπει εμείς πρώτοι να συγχωρήσουμε τους αδελφούς μας.
Ό Ιερός Χρυσόστομος απευθύνεται στον καθένα μας και λέγει: «Εσένα τον ίδιο έκανε κριτή της συγχωρήσεως τών αμαρτημάτων σου, αν συγχώρησης λίγα, θα σου συγχωρηθούν λίγα, αν συγχώρησης πολλά, θα σού συγχωρηθούν πολλά. "Αν συγχώρησης με τήν καρδιά σου και με ειλικρίνεια, έτσι θα σε συγχώρηση και ό Θεός. "Αν μετά τήν συγχώρηση κάνης και φίλο τον εχθρό σου, παρόμοια θα τοποθετηθή και ό Θεός απέναντι σου»
Θα μπορούσε βέβαια ό Θεός να συγχώρηση τις αμαρτίες μας και χωρίς να συγχωρήσουμε εμείς τους αδελφούς μας. Θέλει όμως να μάς σύνδεση μεταξύ μας με τον δεσμό της αγάπης. Ό Θεός εΐναι αγάπη και όποιος δεν έχει μέσα του αγάπη δεν μπορεί να μείνη κοντά στον Θεό οΰτε στην παροΰσα ζωή οΰτε στην μέλλουσα. Μόνος του καταδικάζει τον εαυτό του. 'Αντίθετα, όποιος εφαρμόζει τους λόγους τοΰ Κυρίου συγχωρεί εύκολα και φθάνει να άγαπήση όλους τους ανθρώπους με την ίδια αγάπη. Πραγματικά, «είναι μακάριος ό άνθρωπος ό οποίος μπορεί ν' άγαπήση εξίσου κάθε άνθρωπο»
.
Ό άγιος Μάξιμος μας προτρέπει: «"Ας αγαπήσουμε ό ένας τον άλλο και θα μάς αγαπά ό Θεός. "Ας δείξουμε μακροθυμία ό ένας προς τον άλλο και θα δείξη και ό Θεός μακροθυμία για τις αμαρτίες μας. "Ας μήν ανταποδώσουμε κακό για το κακό που μάς έκαναν, και δεν θα τιμωρηθούμε σύμφωνα με τις αμαρτίες μας. Διότι τήν συγχώρηση των παραπτωμάτων μας τήν βρίσκουμε στην συγχώρηση των αδελφών μας. Και το έλεος τοΰ Θεοΰ βρίσκεται κρυμμένο στην εύσπλαγχνία μας προς τον πλησίον... Νά, μάς χάρισε ό Κύριος τρόπο σωτηρίας, και μάς έδωσε εξουσία αιώνια νά γίνουμε τέκνα τοΰ Θεοΰ* στην θέληση μας λοιπόν βρίσκεται ή σωτηρία μας»15.
"Οποιος πλησιάζει τον ευεργέτη Θεό, πρέ πει να εΐναι και ό ίδιος ευεργέτης• όποιος πλησιάζει τον Φιλάνθρωπο, να εΐναι και ό ίδιος φιλάνθρωπος. "Οπως ό Θεός συγχωρεί και αγαπά, έτσι κι εμείς πρέπει να συγχωρούμε και να αγαπούμε τους αδελφούς μας. Ό άνθρωπος πού είναι σκληρός και δεν συγχωρεί τον αδελφό του αποκόπτει τον εαυτό του από την φιλανθρωπία του Θεοΰ.
Ό μεγάλος διδάσκαλος του Γένους, άγιος Κοσμάς ό Αιτωλός, δίνει ένα υποθετικό παράδειγμα: «"Ηλθαν δύο άνθρωποι να εξομολογηθούν, ό Πέτρος και ό Παύλος. Λέγει ό Πέτρος: "Έγώ, Πνευματικέ, από τον καιρό πού γεννήθηκα ώς τώρα, νηστεύω, προσεύχομαι, κάνω ελεημοσύνες και πολλά άλλα καλά, άλλα τον εχθρό μου δεν τον συγχωρώ". Έγώ, λέγει ό άγιος Κοσμάς, τον αποφάσισα γιά την κόλαση και άν τύχη και άποθάνη νά μην τον θάψουν, άλλα νά τον ρίξουν στην στράτα νά τον φάγουν ο! σκύλοι. "Ερχεται και ό Παύλος και μού λέγει: "Εγώ, Πνευματικέ, ποτέ άπό τον καιρό πού γεννήθηκα δεν έκαμα κανένα καλό, άλλα έχω καμωμένα τόσα φονικά, έπόρνευσα με τόσες γυναίκες, έκλεψα τόσα πράγματα, όλες τις αμαρτίες εγώ τις έκαμα, μα τον εχθρό μου τον συγχωρώ"». Και συνεχίζει ό άγιος Κοσμάς: «Νά τί έκαμα εις αυτόν: Τον αγκάλιασα και τον φίλησα, τοΰ έδωσα και άδεια σε τρεις ήμερες νά μεταλάβη. Ναι, αδελφοί μου, έτσι έκαμα. Διότι ό πρώτος, ό Πέτρος, με τήν έχθρα που εΐχε στην ψυχή του γιά τον εχθρό του, όλα τά καλά που είχε κάμει τά έγύρισε και τά έκαμε φαρμάκι του Διαβόλου. Και έτσι τον αποφάσισα γιά τήν κόλαση. Ή συγχώρεση πάλι πού έκαμε ό Παύλος του εχθρού του, είναι ωσάν μία φλόγα που έκαψε όλες τις αμαρτίες του. Και τον αποφάσισα γιά τον Παράδεισο νά χαίρεται πάντοτε».
'Από το παραστατικό παράδειγμα τοΰ αγίου Κοσμά καταλαβαίνουμε ότι είναι στην εξουσία μας να εισέλθουμε στην Βασιλεία του Θεοΰ. Αρκεί νά συγχωρούμε στους αδελφούς μας οποιοδήποτε κακό μάς έχουν κάνει.
"Όταν ό απόστολος Πέτρος ρώτησε τον Χριστό "Κύριε, πόσες φορές νά συγχωρήσω τον αδελφό μου, εάν έξακολουθή νά μοΰ κάνη κακό; Μέχρι επτά φορές;", ό Χριστός άπάντησε: "Δέν σου λέγω μόνο μέχρι επτά φορές, άλλα μέχρι εβδομήντα φορές το επτά". Ό απόστολος Πέτρος ήταν βέβαιος ότι άρκει να συγχωρήσουμε επτά φορές τον αδελφό μας, και ίσως περίμενε νά έπαινεθή γιά τις καλές διαθέσεις του. Ό Χριστός όμως τον διόρθωσε και τοΰ έδειξε ότι ή αγάπη πάντοτε συγχωρεί. Διότι με τήν απάντηση Του ό Χριστός «δέν ορίζει κάποιον αριθμό, άλλα εννοεί το άπειρο, το συνεχές, το παντοτινό»17.
Ή παραβολή των μυρίων ταλάντων -που εΐπε αμέσως μετά ό Χριστός- αποδεικνύει πολύ παραστατικά ότι πρέπει διαρκώς νά συγχωρούμε τους εχθρούς μας: "Ενας δούλος χρωστούσε στον Βασιλιά μύρια χρυσά τάλαντα, και κλήθηκε νά δώση λόγο. Στις παρακλήσεις τού δούλου, ό Βασιλιάς τον σπλαγχνίσθηκε και τού τά χάρισε όλα. Φεύγοντας ό δοΰλος εκείνος συνάντησε έναν σύνδουλό του πού τού ώφειλε το ευτελές ποσό τών εκατό δηναρίων. Και άντι νά τού φερθή όπως φέρθηκε στον ίδιο ό Βασιλιάς, εκείνος τον ώδήγησε στην φυλακή. "Οταν στή συνέχεια πληροφορήθηκε το γεγονός ό Βασιλιάς, τον κάλεσε και τού λέγει:
"Δεν έπρεπε και συ να έλεήσης τον σύνδουλό σου δπως κι εγώ σε ελέησα;". Και με θυμό τον παρέδωσε στους βασανιστές μέχρις δτου να καταβάλη το τεράστιο χρέος του. Τελειώνον¬τας την παραβολή ό Χριστός κατέληξε: Ούτω και ό Πατήρ μου ό επουράνιος ποιήσει, υμϊν, εάν μη άφήτε έκαστος τω άδελφώ αυτοϋ άπο των καρδιών υμών τα παραπτώματα αυ¬τών18. Δηλαδή, με ανάλογο τρόπο θα φερθή και σε μάς ό Θεός, ό επουράνιος Πατέρας μας, αν δεν συγχωρήσουμε τον αδελφό μας με όλη τήν καρδιά μας.
"Αν συγκρίνουμε τήν οφειλή μας προς τον Θεό με εκείνα που μάς οφείλουν ο! αδελφοί μας, τα ποσά είναι δυσανάλογα. Και αυτό λό¬γω της μεγαλωσύνης τοΰ Θεοΰ και τών απεί¬ρων ευεργεσιών Του προς εμάς, και λόγω τών πολλών αμαρτημάτων που κάθε στιγμή με διαφόρους τρόπους διαπράττουμε. Και όμως ό Θεός μάς συγχωρεί το χρέος τών μυρίων τα¬λάντων, αν συγχωρήσουμε από καρδίας τα ε¬κατό δηνάρια που μάς οφείλει ό αδελφός μας. Αυτός εΐναι ό εύκολος και απλός δρόμος για να εξοφλήσουμε τις αμαρτίες μας. Ρωτά ό θείος
Χρυσόστομος: «Τί κόπος απαιτείται για να συγχώρησης αυτόν που σε λύπησε; Κόπος είναι το να μη συγχώρησης άλλα να διατηρής την έχθρα, ενώ το να απαλλαγής άπό τον θυμό,... για όποιον θέλει εΐναι πολύ εύκολο. Δεν χρειάζεται να πέρασης πέλαγος, οΰτε να κάνης μακρινό ταξίδι, οΰτε να διαβής κορυφές βουνών, να δαπανήσης χρήματα ή να ταλαιπωρήσης το σώμα σου. Φθάνει μόνο να θέλησης, και όλα τα αμαρτήματα σου έχουν διαγραφή»
'Ακόμη και για τις περιπτώσεις εκείνες που αδικούμαστε άπό ανθρώπους τους οποίους έχουμε ευεργετήσει, πρέπει να παρέχουμε τήν συγχώρηση άπό καρδίας. Ρωτά ό Ιερός Χρυσόστομος: «Μήπως σου έκανε κακό εκείνος πού ευεργέτησες; Μα ακριβώς γι' αυτό τον λόγο, για εκείνον μεν να θρηνής και να πονάς, για τον εαυτό σου όμως να χαίρεσαι, διότι έγινες όμοιος με τον Θεό, πού ανατέλλει τον ήλιο Του και για τους καλούς και για τους κακούς»
.
Πολλές φορές, όταν υπάρχει κάποια έχθρα ανάμεσα μας, για να αναπαύσουμε τήν συνείδηση μας αρκούμαστε σε μια τυπική αίτηση συγγνώμης από τον αδελφό που μάς αδίκησε. Ό Ιερός Χρυσόστομος λέγει σ' εκείνους που προσπάθησαν να συμφιλιωθούν με τον αδελφό τους άλλα εκείνος αρνήθηκε την συγγνώμη τους: «Μη λέγεις "παρεκάλεσα πολύ, Ικέτευσα, δεήθηκα άλλα δεν συμφιλιώθηκε". Μην άπομακρυνθής αν δεν συμφιλιωθής πρώτα μαζί του... "Οσο περισσότερο κόπο απαιτήσει ή συμφιλίωση... τόσο λαμπρότεροι θα εΐναι ο! στέφανοι της υπομονής σου»21. Ή προσπάθεια της συμφιλιώσεως βέβαια προϋποθέτει ότι ή καρδιά μας εΐναι καθαρή άπό μνησικακία. Ή ειλικρινής αγάπη προς τον αδελφό κάποια στιγμή θα μιλήση στην καρδιά του. Και επιπλέον δίνει πολλή παρρησία στην προσευχή μας.
Κάποιος μοναχός πήγε στον άββά Σιλουανό και τοΰ εΐπε: «Πάτερ, έχω έναν εχθρό που μου έκανε πολλά κακά και το χωράφι μου άρπαξε, όταν ήμουν στον κόσμο, και πολλές φορές επιδίωξε το κακό μου, και τώρα έβαλε μάγους νά με φαρμακώσουν. Σκέπτομαι λοιπόν νά τον παραδώσω στον άρχοντα». Ό Γέροντας τοΰ αποκρίθηκε: «Κάνε όπως σοΰ αρέσει, παιδί μου». Ό αδελφός συνέχισε: «Στ' αλήθεια, άββά, αν τιμωρηθή, πολύ θα ώφεληθή ή ψυχή του». «Κάνε όπως νομίζεις, παιδί μου», εΐπε πάλι ό Γέροντας. Είπε τότε ό αδελφός: «Σήκω, Γέροντα, να κάνουμε προσευχή, και θα πάω στον άρχοντα». Σηκώθηκαν λοιπόν, και καθώς προσεύχονταν και έφτασαν στό καϊ άφες ήμΐν τα όφειληματα ημών, ώς καϊ ημείς άφίεμεν τοϊς όφειλέταις ημών, ό Γέροντας είπε: «Και μή άφήσης ήμΐν τα όφειληματα ημών, ώς ουδέ ημείς άφίεμεν τοις όφειλέταις ημών». «"Οχι έτσι, Πάτερ», διέκοψε τον Γέροντα ό αδελφός. «Ναί, έτσι, παιδί μου. Πραγματικά, αν θέλης να πάς στον άρχοντα να σοΰ δώση το δίκιο σου, ό Σιλουανός δεν κάνει άλλη προσευχή για σένα». Μετά άπό αυτό έβαλε μετάνοια ό αδελφός και συγχώρησε τον εχθρό του.
http://ahdoni.blogspot.com/2010/11/blog-post_6918.html